Dünyada düşük faiz liginde enflasyonu yüksek olan yok
Faiz tartışması da bitmedi, piyasanın buna verdiği tepki de. Cumhurbaşkanı Erdoğan yine konuştu ve dolar 2.50 düzeyini gördü. İstanbul’daki uluslararası toplantılarda konuşan TCMB Başkanı Erdem Başçı da “Amerika yüksek enflasyonu faizini yükselterek yendi” dedi.
Erdem Başçı’nın kastettiği 1980’lerin ortasıydı. ABD petrol fiyatlarının ateşlediği ve çift haneli rakamları bulan enflasyonu bir türlü düşüremiyordu. Sonunda yaptığı şok faiz artırımı ile efsane olan FED Başkanı Paul Volcker politika faizini yüzde 22’ye kadar fırlattı. Bir yıl içinde enflasyon çöktü. Dolar aşırı bir şekilde değerlendi. Bugün 95 sınırında olan Dolar Endeksi o zaman 164.7 düzeyine kadar çıktı ve burası doların tüm zamanların en yükseği oldu.
Euro’yu oluşturan sepetteki para birimlerinin değeri de 1’in altına indi ve 64.7 sente geriledi. Ekim 2000’de 82 sentle en düşük düzeyini gören Euro 1985’te yürürlükte olsaydı 65 sente kadar gerilemiş olacaktı.
Peki dünyada durum ne? Faizde ve enflasyonda dünya ligi nasıl oluşuyor? TradingEconomics’in verileri 49 ülkeyi kapsıyor. En son politika faizini ve açıklanan en son enflasyon verilerini alarak bir sıralama yaptık. Ortada karışık bir durum var. Şöyle ki:
■ 49 ülkenin 19’unda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın istediği durum var. Bu ülkelerin enflasyonu politika faizinin üzerinde. Genelde bu ülkeler gelişmiş ülkeler. Aralarında ABD ve Japonya da var. Ancak genelde enflasyonu düşük ülkelerin faizi de enflasyonun altında. Bu da herhalde faizlerin tarihte görülmemiş düşük düzeylere inmesinden kaynaklanıyor.
■ 49 ülkenin 28’inde faizler enflasyonun üzerinde bulunuyor. Bu ülkeler daha çok gelişmekte olan ülkeler. Listeye giren gelişmiş ülkelerin çoğunun enflasyonu negatife dönmüş.
■ Türkiye 49 ülke arasında politika faizinin yüksekliğinde yüzde 7.75 ile 9’uncu, enflasyonda ise yüzde 7.24 ile 8’inci sırada yer alıyor. Yani her ikisinde de durumumuz iyi sayılmaz, dünyanın ilk 10’undayız. Türkiye’nin önünde olan bütün ülkeler gelişmekte olanlar. Aslında ilk 20 içinde de gelişmiş ülke yok. Yani ne kadar düşük enflasyon ve faiz varsa o kadar gelişmişlik söz konusu. Enflasyon ve faiz yüksek ise de gelişmişlik düzeyi ona göre daha düşük. Bu anlamda ülkeler arasında tam bir ayrışma var. Tablonun ilk yarısı gelişen ülkelerden, son yarısı gelişmiş ülkelerden oluşuyor.
■ İki ülkede ise faiz de enflasyon da birbirine eşit. Bu ülkeler Rusya ve İngiltere. Faizi yüksek olanların toplama oranı yüzde 57, enflasyonu yüksek olanlar oranı ise yüzde 39.
■ Tablo Türkiye’yi enflasyonu ve faizi yüksek ülkeler arasına koyuyor. Enflasyonu yüksek olanların faizi de yüksek. Faizleri düşük olanların içinde ise enflasyonu yüksek olan, yüzde 4-5’i geçen ülke yok. Bu anlamda faizde de enflasyonda da yalnız değiliz. Diğer gelişmekte olan ülkelerle aynı ligdeyiz. Sorun galiba gelişmişlikte.
