Sefasını süremedik cefasını çekiyoruz
Bir dizi siyasi, jeopolitik ve dış politik sorunumuz vardı. Ekonomide yükselen enflasyon, büyüyen cari açık, döviz kurlarının yükselişi gibi sorunların yanına bir de petrol fiyat artışları ekleniyor. Özellikle yılın ikinci yarısında tırmanışa giren petrol fiyatları son olarak ABD’nin vergi teşvikleri ile büyümesini artıracağı ve Suudi Arabistan’daki gelişmelerin petrol üretimini etkileyeceği beklentisiyle yükseliyor. Geçen hafta başında 60 doların altında olan petrol fiyatları dün 65 doları gördü ve bir haftada yüzde 10’a yakın artış kaydetti.
- Petrol fiyatlarının yukarı yönlü hareketlenmesine ABD yanında dünya büyümesinin bu yıl yüzde 3.6’ya çıkarak daha iyi performans göstereceğinin tahmin edilmesi de belli bir katkı yaptı. Büyüme artışı enerji kullanımı anlamına geliyor.
- Kaldı ki, ABD’de hem petrol stokları hem de sondaj kulesi sayısının azalması da fiyatlar üzerinde etkili.
- Kış mevsimine giriliyor olmasının enerji kullanımını artırması bekleniyor.
- S. Arabistan ile İran gerginliği ise petrol fiyatlarını tek başına bile tırmandırabilecek bir gelişme. Kaldı ki, yolsuzluk soruşturması ve tutuklamaların çoğu ya doğrudan Aramco’da çalışıyor ya da ticari ilişki içinde.
- Birden çok nedenin bir araya gelmesi ve kış mevsimi de petrol fiyatlarının aylarca yüksek seyretmesiyle sonuçlanabilir. Eğer küresel büyümede daha yüksek bir patikaya girilirse fiyatlardaki yükseliş kalıcı hale gelebilir.
**************
BU YILKİ ARTIŞIN FATURASI 8 MİLYAR DOLAR
- Petrol fiyatlarındaki yükselme, döviz kuru artışı ile birleşerek Türkiye ekonomisi için çifte etki yaratıyor. Yılın ikinci yarısında geçen 4.5 ayda petrol fiyatları yüzde 45.8 arttı. Kısa sürede hızlı bir yükseliş. Nitekim petrol ithalat faturası bu yılın 10 ayında yüzde 36.5 arttı. 21.9 milyar dolardan 29.9 milyar dolara çıkan petrol faturası tutar olarak 8 milyar dolar artış kaydetti.
- Bu fatura aynı zamanda bu yılki dış ticaret açığında meydana gelen artışın yarısından fazlasını oluşturuyor. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı verilerine göre geçen yılın 10 aylık döneminde dış ticaret açığı 46.3 milyardan 14.9 milyar artarak 61.2 milyar dolara çıktı. Ekstra artışın diğer yarısı da altın ithalatındaki büyümeden kaynaklanıyor.
- Dolar ve Euro’dan oluşan döviz sepetinin son iki aylık artışı yüzde 10’un üzerine çıktı. Petrolün dış fiyat artışına bir de kur artışı eklendiğinde hem makro düzeyde hem de bireylerin ödeyeceği fatura kabarıyor. Akaryakıta sık sık yapılan zamlar bunun bir göstergesi. Yılın 10 aylık döneminde TÜFE içinde yer alan ulaştırma hizmetleri, genel enflasyonun yüzde 50’sinin üzerine çıktı. Yıllık 11.90’lık TÜFE’ye karşı yüzde 16.79 ulaştırma fiyat artışı gerçekleşti. 10 ayda da TÜFE’de yüzde 9.52, ulaştırmada ise yüzde 13.98’lik artış meydana geldi.
- 2014’te başlayıp 2015’te süren petrol fiyatlarındaki yüzde 76.6’lık fiyat düşüşünün o dönemde yaşanan olaylardan dolayı pek sefasını sürememiştik. Ancak 2016’dan bu yana iki yıla yakın zamanda yüzde 138’i bulan fiyat artışının ve yükselen kurun cefasını çekmekten kaçınamıyoruz.
SONUÇ:
“Her düşüş bir öğreniştir.” Türk Atasözü
