Güçlü hikâye ile 22 yıl sonra gelen bir ilk
Borsanın piyasa değeri en yüksek şirketi 22 yıllık aradan sonra bir sanayi şirketi oldu. Aselsan bu yıl içinde borsanın geneline göre yaklaşık 10 katı artış kaydederek 45 milyar lirayla Borsa İstanbul’un en değerli şirketi. Borsanın ilk yıllarında Erdemir en değerli şirketti, son değerli sanayi şirketi 1995’te Petkim oldu. Ondan sonra hep bankalardan biri ilk sıraya yerleşti. İş Bankası ve Garanti uzun yıllar birincilik kürsüsünden inmedi. Akbank’ın da liste başı olduğu yıllar oldu. Bu arada belirtelim ki 45 milyar liralık piyasa değerinin karşılığı 11.5 milyar dolar eder. Turkcell’in 2000’li yılların başında halka arzı 18 milyar dolardandı.
Bir sanayi şirketinin piyasa değeri açısından borsada birincilik bayrağını 22 yıl sonra devralmasını birkaç açıdan değerlendirmek mümkün.
- Birincisi konjonktürün getirdiği bir sonuç. 2011’den beri uygulanmakta olan politikalar ile bankalar geri plana çekildi, faaliyetleri sınırlandı ve kârları tırpanlandı. Bankaların toplam piyasa değeri yaklaşık yarı yarıya geriledi. BİST’in en değerli şirketlerinin başında gelen bankalar sıralarda gerilemeye başladı. Nihayet son olarak Garanti Bankası’nın birinciliği Aselsan’a devriyle sonuçlandı. Borsada bayrak değişiminde bir tarafın atağı yanında diğer tarafın gerilemesi başat rol oynadı.
- Bu sonuçtan hareketle sanayi, Türkiye’de ön plana geçti demek zor. Öne geçen inşaat sektörü ama oradan tam kayıtlı, istikrarlı şirketlerin çıkması da sektör yapısı itibarıyla zor. Genel sanayi değil ama savunma sanayii ön plana çıkarıldı. Bunda siyasi tercihler yanında jeopolitik gereklilikler de rol oynamış olabilir. Sonuçta şirketin faaliyeti savunma sanayiinde ve teknoloji alanında.
- Aynı zamanda teknolojik gelişmelerin tüm dünyada olduğu gibi öne geçmesinin de belli bir etkisi olsa gerek. Dünyanın en değerli şirketi bir teknoloji şirketi, Türkiye’nin de. Konjonktür gereği gibi de bakılabilir.
- Piyasa değerine ve verilere bakınca şirketin mevcut durumundan çok geleceğinin para ettiğini görüyoruz. Geleceğinden yatırımcı beklentisi çok yüksek ki, tahmini kârına göre fiyat kazanç oranı 31 ile alıcı bulabiliyor. Bu parayı şimdiden şirkete koymak demek önümüzdeki dönemde öyle hızlı büyüme bekleniyor ki, piyasa ortalamasını katlayacak demek. Diğerleri bir büyürken bu şirket iki büyüyecek. Fiyatlama bunu söylüyor. Aselsan’ın hep önde koşmasının şartı da bu. Aksi ise kısa sürede birincilik kürsününü terk etmek olabilir.
- Borsadaki büyük hisse senetlerinin belli piyasa yapıcıları vardır. Bunlar şirket politikalarına yön vereceklere yakındırlar, şirketi iyi tanırlar. Bazısı kendi inisiyatifiyle bazısı da doğrudan şirketin patronuyla ya da şirket üzerinde etkisi olanlarla ilişkili bir şekilde bunu yaparlar. Gönüllü diyebileceğin piyasa yapıcıları ki bizim piyasamızda buna oyuncu deniyor, şirketin piyasa değeri üzerinde, hisse senedinin performansında belirleyici olabiliyorlar.
- Şirketin üç büyük proje üzerinde çalışması ve bunların gerçekleşmesine konjonktür gereği biraz yüksek olasılık verilmesi, hisse senetleri üzerinde spekülasyonların ve geleceğe ilişkin güçlü beklentilerin temelini oluşturuyor. Yani işin özü güçlü hikâyenin bulunmasında.
- Savunma sanayii de olsa bayrağın devralınmış olmasının gerçekte normal ve özel sektör sanayiine de yansıması ekonomi adına sağlıklı bir gelişme olur.
**************
ALTERNATİF 14 MİLYON PAYDAŞI İLE SERMAYE PİYASASIDIR
Para piyasasının alternatifi her zaman ve her yerde sermaye piyasasıdır. Katılım bakacılığı da özüne uygun yapıldığında bankacılıktan ziyade bir sermaye piyasası ürünüdür. Sermaye piyasalarını, küresel krizin getirdiği tarihin en düşük faizleri ve en bol likiditesinin etkisiyle ihmal ettik. Ama faizlerde yukarı yön ağır ağır da olsa başlaması yeniden sermaye piyasalarına dönülmesini gerektirecek. Sermaye Piyasaları Kongresi’nde konuşan SPK Başkanı Vahdettin Ertaş hisse senedi, tahvil, bono, yatırım fonu, otomatik BES, gönülle BES’le toplam 14 milyonu aşan vatandaşın doğrudan veya dolaylı olarak sermaye piyasaları yatırımcısı olduğunu bildirdi. BİST Başkanı Himmet Karadağ da gelecek yıl 12-13 büyük halka arzın hazırlıklarına başlandığını söyledi. Bekleyip izleyeceğiz. Sermaye Piyasaları Kongresi’ne bugün biz de katılıp BES getirilerini masaya yatıracağız ve iyi BES’lenip BES’lenmediğimizi tartışacağız.
**************
SONUÇ:
“Ya siz problemlerinize hâkim olursunuz ya da problemleriniz size.”
Montaigne
