201 milyar azalan krediler % 7.9 daraldı, sanayinin çarkları daha yavaş dönüyor
Kredilerin daralmasına pek alışık değildik. Ama iki aya yakın zamandır kredilerde hızlı bir gerileme söz konusu. Ağustos sonunda bankacılık sektörünün finans kesimi dışına kullandırdığı krediler toplamı 2 trilyon 526 milyar lirayla rekor düzeye çıkmışken, 19 Ekim itibariyle 2.325 milyar liraya indi. 7 haftalık düşüş yüzde 7.9’a veya 201 milyar liraya vardı.
- Finansal piyasalarda türbülansın doruk noktasına çıktığı 10 Ağustos’tan bu yana ise 125 milyar liralık azalma ve yüzde 5.1’lik düşüş var. Yani finansal türbülans doruk noktasına çıktıktan sonra krediler üç hafta daha büyümüş ve ardından düşüşe geçmiş. 19 Ekim’le biten haftada kredilerdeki bir haftalık azalma 63 milyar lira ve yüzde 2.6 düzeyine vardı. Ya krediden kaçış eğilimi var, ya da kaynak bulma sıkıntısındaki bankalar kredileri kısıyor. Veya her ikisi birden söz konusu.
- Fakat ne olursa olsun sonuç ortada. Kredilerin bu hızla daralması aynı zamanda ekonominin da daralmakta olduğuna işaret ediyor. Bu daralmayı da eylül ayından itibaren almak gerekiyor. Çünkü kredi büyümesi ağustos ayında da sürdü. Temmuz ve ağustos aylarının etkisiyle yılın üçüncü çeyreğinde yine pozitif büyüme çıkacak. Eylüldeki gerileme ise çeyrek dönemi negatife çevirmeye yetmeyebilir. Negatif büyüme muhtemelen yılın son çeyreği için söz konusu olacak.
ÇARKLAR DAHA AĞIR DÖNÜYOR
- Kredilerdeki daralma üretimin, yatırımların ve tüketimin zayıflaması demek. Nitekim eylül ayında otomobil pazarı yüzde 67 oranında azaldı.
- Mortgage kredisi ile alınan konutlarda da yüzde 72 azalma görüldü. Geçen yılın eylül ayında kredi kullanılarak satın alınan 40.534 konuta karşılık bu eylülde sayı 11.330’a geriledi.
- Buna paralel Tüketici Güveni 56 değerine inerek küresel kriz sonrasının en düşük düzeyine indi.
- Dün açıklanan Reel Kesim Güven Endeksi de aynı şeye işaret etti. Bir yıl önceki değeri 109.5 olan Reel Kesim Güven Endeksi eylülde 87.6 düzeyine inerek sınır değer olan 100’ün altına indi. 2009 sonrasının da en düşük üretici güvenini ortaya koydu.
- Kapasite kullanımı ise geçen yılın eylülünde 79.7 iken, bu yıl 75.4’e indi.
- Bütün göstergeler ve gelişmeler artık sanayinin çarklarının daha yavaş döndüğüne yansıtıyor. Üretimden tüketime ve yatırımlara kadar ekonomide hızlı bir soğuma meydana geliyor.
MERKEZ BANKASI TESCİL ETTİ
- Bu gelişmeleri TCMB dünkü faiz kararında tescil etti. Faiz oranlarında değişikliğe gitmeyen Merkez Bankası açıklamasında “Son dönemde açıklanan veriler ekonomideki dengelenme eğiliminin belirginleştiğini göstermektedir. Dış talep gücünü korumakla birlikte finansal koşullardaki sıkılaşmanın da etkisiyle iktisadi faaliyetteki yavaşlama devam etmektedir” dedi.
- Kredilerin hızla daraldığı bir dönemde faiz artırımına gitmek olmazdı. Üstelik kur yönünden de kısmen rahat olduğu bir dönemde faiz artırımının hiç bir gerekçesi yoktu.
Sorunlar ve çözümler artık başka bir yerde.
