IMF'ninki tam bir şaşkın ördeklik
IMF’nin yılda iki kez yayımladığı Küresel Ekonomik Görünüm raporu bu yıl daralmayı, gelecek yıl büyümeyi düşürdü. Daha önce beklenen yüzde 5.2’lik daralma yüzde 4.4’e indirilirken gelecek yılki büyüme tahmini yüzde 5.4’ten yüzde 5.2’e düşürüldü. Mart ayındaki rapor pandemiden dolayı “Büyük karantina” diye atılan başlık, kez dipten dönüşten dolayı “Uzun, engebeli ve belirsiz bir toparlanma” olarak değişti.
Bu yılki daralma gelişmiş ülkelerde yüzde 5.8, gelişmekte olan ülkelerde yüzde 3.3 tahmin edildi.
TÜRKİYE YÜZDE 5 DARALMAZ
-Raporun bizi asıl ilgilendiren bölümü ise Türkiye ile ilgili tahminler. Enflasyon ve işsizlik konusundaki öngörülerini normal, cari açık konusunda düşük, büyüme konusunda ise negatif yönde uçuk bulduk. Türkiye’nin büyümesinde revizyona gitmeyen IMF yüzde 5 daralma beklentisini korudu.
-IMF’nin Türkiye’deki gelişmeleri yakından izlemediği ve son açıklanan Yeni Ekonomi Programı’nda (YEP) ortaya konulan tahminlere de itibar etmediği anlaşılıyor.
-Çünkü YEP’te 2020 Türkiye büyümesi yüzde 0.3 olarak alındı. Gelişmeler de bu hedefin yakınsanacağını düşündürüyor.
-Şöyle ki, yılın ilk yarısında yüzde 3.1 daralmayı yüzde 0.3 pozitif büyümeye döndürmek, en azından yılın ikinci yarısında bir o kadar pozitif büyümeyi, hatta bir tık üstü büyümeyi gerektirir. Bunu da ikinci yarı için yüzde 3.2 pozitif büyüme şeklinde alalım.
-Henüz yeni bitirdiğimiz yılın üçüncü çeyreğinde ise yüksek bir büyüme gelebilir. Bunun en güçlü ayağı sanayi üretimindeki artıştan geliyor. Dün açıklanan ağustos ayı sanayi üretimi yüzde 10.4 arttı. Temmuz ayındaki artış da yüzde 4.5 idi. İki ayın ortalaması yüzde 6.8’e geliyor.
3. ÇEYREK BÜYÜMESİ YÜZDE 5’İ AŞABİLİR
-Eylül ayında da üretimdeki yüksek büyüme hafif ivme kaybıyla sürebilir. Öncü veri İSO Türkiye Sanayi Satın Alma Endeksi PMI 52.8 olarak açıklandı ve sanayi faaliyetlerin büyüdüğüne işaret ediyor. Eylül ayında ihracatın yüzde 4.8 artışa geçmesi de. sanayi üretiminin bu ayda sürdüğünün işareti.
-Aynı öncü endeks ağustos ayı için yüzde 54.3 idi. Dolayısıyla üçüncü çeyrek sanayi büyümesi eylülde rakamı biraz aşağı gelmesiyle ortalama bazda yüzde 6 civarında çıkabilir.
-Büyüme de sanayi üretimine paralel gerçekleşiyor. Üretim oranının altına veya üstüne sapması düşük.
-Sadece üretim değil yurtiçi talep de üçüncü çeyrekte güçlüydü. Otomobil, konut, mobilya en canlı dönemlerinden birini yaşadı. Perakende satışlar temmuz ve ağustos aylarında ortalama yüzde 8.6 ile sana üretiminin de üzerindeydi.
-Turizm sektörünü de kapsayan hizmetler kesimi ise bu yıl yaşanan pandemiden dolayı zayıf seyrediyor. Bu nedenle büyümeye pozitif bir desteği olmayabilir.
-Ancak tarım sektörü son yılların en iyi üretimini yakaladı. Yılın ilk yarısında zaten yüzde 3.5 büyüdü ve GSYH’ya pozitif katkı verdi. Üçüncü çeyrek tam hasat dönemi ve tarımın payı yüksek. Hizmetlerin doğuracağı boşluğu kısmen tarım sektörü doldurabilir.
Bu öncü veriler bize üçüncü çeyrekte yüzde 5’i aşan güçlü bir büyümenin olabileceğini düşündürüyor.
BÜYÜMEYE DEĞİL, İŞSİZLİK, ENFLASYON VE CARİ AÇIĞA BAK
-Son çeyrekte ise büyüme oranının gerileyeceği bekleniyor. Hem baz etkisi yüksek, hem de ağustos ayından itibaren büyümenin frenine basıldı. Faizler artırıldı, krediler kısıldı. Ola ki, işler kötü gitti ve son çeyrek büyümesi negatif çıkacak, bu durumda dinamik ekonomi yönetimi devreye girerek, son dakika düzenlemeleriyle bazı malların satışını, dolayısıyla büyümeyi artırabilir.
-Bütün bu nedenlerden dolayı yüzde 5 daralma tahminiyle Türkiye’nin yakından uzaktan bir ilgisi olmayacak. Normalde yılın üçüncü çeyrek yüksek büyümesiyle bu yılı daralma yaşamadan geçeceğiz.
-Ancak büyümede istikrarı yakalamak veya istikrarlı büyüme sorunumuz sürüyor. Yüksek işsizlik, yüksek enflasyon ve yüksek cari açık da devam ediyor. IMF’nin yaptığı tam bir şaşkın ördeklik örneği.
