Dolar musluğunun kısılmaması neye bağlı?
Salgının aşılamayla kontrol altına alınmaya başlanması küresel ekonomiyi canlandırıyor. Dünya ekonomisi geçen yılki yüzde 3.3 daralmadan bu yıl yüzde 6 büyümeye geçiyor.
Bu geçiş sırasında küresel çapta enflasyon uç verdi. Üretici fiyatları Çin’de yüzde 6.7, ABD’de yüzde 6.1’e yükseldi. Biri dünyanın en büyük, diğeri ikinci büyük ekonomisi.
Ayrıca ABD’de tüketici enflasyonu yüzde 4.2’ye çıktı. Finansal piyasaların havası bozulmaya başladı.
FED ENFLASYON GEÇİCİ DİYOR
-FED’in tavrı ise baz etkisi nedeniyle enflasyondaki artışın geçici olacağı ve para politikasında değişiklik yapmayacağı yönündeydi. Bu tavrın sürmesi ve dolar musluğunun kısılmaması için, gerçekten enflasyonun düşeceğinin veya düştüğünün görülmesi lazım.
-Enflasyonun düşmeyeceği anlaşıldığında ise FED ilk hamlesini yapacak, piyasalar da karışacak. Bunun ilk etkisi piyasalar yoluyla yıkım olacak. Finansal piyasalarda işler bozulacak, kazançların yerini zararlar alacak.
-Piyasalardaki bozulmayla sermaye hareketleri daralacak. Gelişmekte olan ülkelere daha az sermaye gidecek, hatta net bazda sermaye çıkışı olacak.
-ABD faizlerinden önce gelişmekte olan ülke faizleri yükselecek, dış kaynak maliyetleri artacak. Zayıf ve sorunlu ekonomiler vurgun yiyecek.
-Bütün bu gelişmeler aynı zamanda canlanmakta olan ekonomileri durgunluğa doğru sürükleyecek.
GEÇİCİ Mİ, KALICI MI?
-Peki küresel enflasyon artışı geçici mi, yoksa kalıcı mı? Hangisi daha güçlü ihtimal?
-Gelişmiş ekonomilerde enflasyonun yüzde 2’nin üzerine sarkması söz konusu. Bunun temel nedeni emtia yani hammadde fiyatlarında meydana gelen hızlı ve toplu artış.
-Artışta pandemi sürecinde yaşanan kuraklık da, karantinalar nedeniyle üretim kayıpları da, tedarik zincirlerindeki kopmalar da, lojistikte yaşanan sorunlar da etkili. Belki ticaret savaşları da.
-Dünya hammadde fiyatları yılbaşına göre dolar bazında ortalama yüzde 20 arttı. CRB Emtia Endeksi’ne göre son bir yıllık artış yüzde 56 gibi yüksek bir düzeye ulaştı. Bugünün hammaddesi yarının nihai ürünü olacak. Emtia fiyatlarından üretici fiyatlarına geçişkenlik sürecek. Tüketim artışı ile de tüketici fiyatlarına geçiş olacak.
2 TURLU, İKİNCİSİ 2 TARAFLI GENİŞLEME
-Küresel kriz sonrasında eşgüdüm içinde parasal genişleme ve faizleri düşürme dönemi başlatıldı, para muslukları sonuna kadar açıldı. Korona salgını ile üzerine ikinci tur parasal genişleme ve faiz indirimi geldi. Parasal genişleme de eninde sonunda bir enflasyon yaratır.
-Merkez bankalarının bol ve ucuz parasının yanına pandemiyle hükümetlerin yardım paketleri eklendi. Toplamı 20 trilyon doları bulan bu paketlerin büyüklüğü ise dünya GSYH’nın dörtte bir düzeyine vardı. Parasal genişleme hem iki turlu hem de son turu iki taraflı oldu.
-Niye geçmiş yıllarda değil de şimdi enflasyon yükselişe geçtiğinin başka bir nedeni de, pandemi sırasında ertelenen tüketimin, normalleşmeyle harekete geçmesi. Daha aşılamalar devam ediyor, normalleşmeler de, buna bağlı ertelenmiş tüketimlerin realize edilmesi de sürecek. Fiyat artışları da.
-Sıralanan gelişmeler küresel enflasyon artışının kalıcı olma ihtimalini artırıyor.
-Ancak geride iki önemli etken daha var. Sonucu değiştirip değiştirmeyeceğini sonraki yazımızda irdeleyeceğiz.
