Şirket kârlarında 20 yılın rekoru
Şirketlerde yüksek kâr olmasına rağmen bunun borsada hisse senedi fiyatlarına pek yansımadığını dün işledik. Dünya borsaları rekor üzerine rekor kırarken İstanbul Borsası rekor düzeyinin üçte biri seviyelerde seyrediyor.
Yüksek kâr derken elbette geneli kastediyoruz. Yoksa zarar edenler veya kârı azalanlar da var. Ama toplama bakıldığında borsa şirketlerinin kâr rekoru kırdığı bir gerçek.
3 ÇEYREKTİR YÜKSEK KÂR
-Ziraat Yatırım 359 borsa şirketinin bu yılın ikinci çeyrek bilanço sonuçlarını toplulaştırdı. Şirketlerin geçen yılın ikinci çeyreğinde 20.66 milyar lira olan toplam kârı bu çeyrekte 47.68 milyar liraya yükseldi.
-Geçen yılın ikinci çeyreğine göre şirket kârlarındaki artış yüzde 130.7’ye vardı.
-Üstelik bu kâr artışı tek bir çeyrekle sınırlı değil. Belli bir eğilime dönüşmüş durumda. Son üç çeyrektir şirketler yüksek oranlı kâr artışları sağlıyor.
-2020 yılı ikinci çeyreğindeki gerilemenin ardından üçüncü çeyrek şirket kârlarında toparlanma dönemiydi. 325 şirketin kârı yüzde 2 artışla 28.95 milyar liraya yükseldi. Artış da bu çeyrekten sonra başladı.
-Geçen yılın son çeyreğinde 324 şirketin toplam kârı 27.08 milyardan 41.20 milyar liraya çıktı ve yüzde 52.1 arttı. Malum geçen yılın üçüncü çeyreğinde hem karantinanın kaldırılması hem de kredi dopingiyle ekonomik faaliyetler zıpladı ve dördüncü çeyrekte de canlılık sürdü.
-Ekonominin canlılığı ve ihracat artışı yeni yılda da devam etti. Bu yılın ilk çeyreğinde 310 borsa şirketinin kârı önceki yıldaki 14.23 milyar liradan 40.42 milyar liraya yükseldi. Artış yüzde 184.0 oldu. Yılın ikinci çeyreğindeki artış da yüzde 130.7 düzeyine vardı.
2000’LERİN EN KÂRLI YILI
-Son çeyreklik yüzde 130.7 kâr artışında elbette baz etkisinin payı var. Çünkü geçen yılın ikinci çeyreği koronavirüs salgınının patladığı ve büyük karantinaların uygulandığı, ekonomik aktivitenin zorunlu ihtiyaç maddeleriyle sürebildiği bir dönemdi. Nitekim 2020 yılı ikinci çeyreğinde 323 şirket için kârlar 2019 yılının aynı dönemine göre yüzde 16 azalmıştı ve 21 milyar liraya inmişti.
-Buna rağmen geçen yılın son çeyreğinden başlayarak bu yılın ilk ve ikinci çeyreğinde yakalanan rekor kâr artışları tek seferlik olmadığını, bir konjonktürün yakalandığını gösteriyor. Şirketler 2000’li yıllarda ilk kez böylesine yüksek bir kârlılıkla çalışıyor.
Daha öncesinde ise dönemin enflasyonu zaten yüzde 70-80 bandında seyrediyordu, şirket kârlarının yüzde 100’ü aşması normal bir durumdu.
-Yine aynı kuruluş 2021 ortası itibariyle borsa şirketlerinin son dört çeyreklik kârını toplulaştırılmış olarak 158.95 milyar lira buldu. Bir yıl önce 2020 ortasında şirketlerin kârı 92.33 milyar liraydı. Buna göre son bir yıllık borsa şirketleri kâr artışı 66.6 milyar lira ve yüzde 72 oranında oldu.
-500 Büyük Sanayi Kuruluşu geçen yıl kârını yüzde 50, İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu yüzde 90 artırmıştı. Hem sanayi şirketleri hem de borsa şirketleri bilançolarından çıkan sonuçlar gösteriyor ki, belli büyüklükteki şirketler kârlılık açısından son 20 yılın en iyi dönemini yaşıyor. Buradaki büyüklüğün sınırı ise sanayide ilk 1.000 şirket ile halka açılacak kadar cüssesi olan şirketlerle sınırlı.
KÂRLARI SIÇRATAN 5 NEDEN
-Şirketlerin bu dönemde kâr patlaması yaşamasının gerisinde birkaç neden birden yatıyor.
İlk neden olarak geçen yıl açılan 1 trilyon liralık düşük faizli kredileri gösterebiliriz. Geçen yılki milli gelirin beşte biri büyüklüğündeki bir kredi bu. Faizi de çok uygun. Aradan henüz bir yıl geçmedi. Kredi faizi ikiye katlandı. Krediyi alanlar karda, krediyi verenler ise kar etmek için kıvranıyor.
-İkinci neden yine krediyle ilgili. 2018 yılından başlayarak kredilerde yeniden yapılandırma dönemi başladı. İkinci ve üçüncü tur yapılandırmalar dahi görülüyor. Pandemi sonrasında kredi yapılandırmaları daha da hızlandı. Turizmcilerle bankaların toplantısında konuşan Türkiye Bankalar Birliği Başkanı Alpaslan Çakar sektör tarafından yeniden yapılandırılan kredilerin toplamını 216 milyar lira olarak açıkladı.
STOK VE İHRACATTAN GELEN İVME
-Şirketler pandemi sürecine belli bir stokla girdi. Gelen talepleri öncelikle stoklardan karşıladılar. 2021’e girildiğinde ise stoklar tamamen eridi. Stoklardaki hammadde fiyatları ise salgın sürecinde çok yükseldi. Stokların değerlenmesi bizzat kâr artışına yol açtı. Nitekim borsa şirketlerinin kâr artışına en büyük destek demir çelik ve petro-kimya sektörlerinden geliyor.
-Koronavirüs salgınında tüketici eğilimleri de değişti. Otomobil, beyaz eşya, mobilya, kahverengi eşya talebi patladı. Ambalaj, kağıt ve plastik kullanımı arttı. Kredi faizlerinin bir ara negatif olması da tüketici talebini besledi. Dolayısıyla bu sektörlerin kârı da patlama gösterdi.
-Pandemi döneminde ihracat ivme kazandı. Hem tüketici pazarlarına yakınlıktan hem de üretim gücünden dolayı Türk mallarına talep arttı. Son olarak da dünya ekonomisi yüzde 6 büyümeye doğru gidiyor. İhracatçı şirketler ile ihracata üretim yapanlar TL’nin aşırı değer kaybetmesinden dolayı hem daha rekabetçi oldular hem de kâr marjlarını artırdılar.
