Rusya savaşta, ayı piyasada!
Ukrayna krizinde ilk hamle Rusya’dan geldi. Tek yanlı kararla Ukrayna’dan bağımsızlık ilan eden Donbas’taki iki bölgeyi resmen tanıyan Rusya aynı zamanda bu bölgelere askerlerini gönderme kararı da aldı. “Barışı sağlama” resmi amacıyla Ukrayna topraklarına girilmesi halinde işgal de fiilen başlamış olacak.
Rusya’nın kararını Avrupa, ABD ve NATO kınadı, ekonomik yaptırımlar da bugün açıklanacak. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi ise acil toplanma kararı aldı. BM’nin Rusya karşıtı bir karar alabilmesi için bizzat Rusya’nın evet demesi lazım. Bu da imkansız bir olay.
Rus asıllıların çoğunlukta olduğu Donbas bölgesinin Donetsk ve Luhansk şehirleri 2014 yılında bağımsızlık ilan etmiş, ardından Ukrayna ordusu ile çatışmalar başlamıştı. 14 bin kişinin öldüğü çatışmalara Rusya’nın el altından yardım ettiği kabul gören bir görüştü.
2015’te sağlanan Minsk anlaşması ile çatışmalar durduruldu ve bölgelere özerklik verilmesi ile seçimlerin yapılması kararlaştırıldı. Ancak bu kararlar şimdiye kadar hayata geçirilmedi. Son tartışmalarda Rusya, Minsk anlaşmasına uyulması gerektiğini savunuyordu.
CİN ŞİŞEDEN ÇIKTI
➔ ABD’nin ve İngiltere’nin öncülüğünde Batı’nın da tırmandırdığı Ukrayna krizinde “Rusya Ukrayna’yı doğrudan işgal etmek yerine tarihsel olarak toprağı gördüğü Donbas”la sınırlı bir adım attı.
➔ Şimdi karşı hamle sırası Batı’da ve Ukrayna’da. Ne yapılabileceğini göreceğiz. Silaha ancak silahla karşılık verilebilir. Bu ayrı ve fazla ihtimal verilen bir konu değil.
➔ Bilinen ve beklenen ise yaptırımlar ve ambargo uygulanması. Ambargo neleri kapsayacak ve etkili olacak mı? Dünyanın döviz transfer sistemi olan Swift’ten Rusya bankaları çıkartılacak mı? Göreceğiz.
➔ Elbette Batı’nın hamlesine karşı Rusya tarafından yeni hamleler yapılabilir. Fiili işgalin nereye evrileceği taraflara ve gelişmelere bağlı olacak.
➔ Cin şişeden çıkmasına çıktı da, savaş oyununun nasıl oynanacağı belli olmaz. Ekonomik savaştan nükleer silahların kullanımına kadar giden senaryolar tartışılmaya başlandı bile.
PİYASALARA ETKİSİ
➔ Rus lider Putin’in 21.30’da kameralar karşısında imzaladığı iki ayrılıkçı bölgeyi tanıma kararı ile finansal piyasalarda korku dolu anlar başladı ve oynaklık arttı. Rusya hisse senetleri yüzde 10.5, para birimi Ruble yüzde 3’e oranında düştü.
➔ Küresel borsalar gerilerken başta petrol ve doğalgaz fiyatları sıçradı. Brent petrol 92.78 dolara kadar inmişken Putin’in konuşması ve iki bölgeyi tanıdığını açıklamasıyla 97.41 dolara yükseldi. Petroldeki sıçrama yüzde 5.3 düzeyine varırken doğalgazın fiyatı yüzde 7 arttı.
➔ Geçen haftayı 1897 dolardan kapatan altın gün içinde 1887.69’a kadar düştükten sonra Ukrayna gelişmelerine bağlı olarak 1908.36 dolara yükseldi. Altının artışı yüzde 1’i buldu. Şubat ayında 1800 doların altına sarkmasına rağmen Ukrayna krizi ile canlanan altın fiyatları yaklaşık 100 dolarlık prim yaptı.
➔ Üstelik bu değer kazanımı ABD merkez bankası Fed’in faiz artırımına hazırlanması ve bu artırım beklentilerinin sayısının 3’ten 7’ye çıktığı bir dönemde gerçekleşti. Jeopolitik gerilim, faiz yükselişi ve doların değerlenmesiyle altının düşüşe geçmesini önlediği gibi üzerine prim yapmasını sağladı.
BÜYÜK SATIŞI TETİKLER Mİ?
➔ Bunlar ilk günün etkisi. İşin bir savaşa dönmesi halinde petrol ve enerji fiyatlarının tırmanmasını sürdürmesi beklenir. 100 doların üzerine çıkan ve yükselmeye devam eden petrol fiyatları bütün dünyada enflasyon beklentilerini daha artırır.
➔ Bol ve ucuz para muslukları bu durumda daha hızlı kısılmaya başlanır. Faizler daha hızlı artırılır. Faizlerin yükselmesi ile varlık fiyatlarında yaşanan balonlar da sönebilir.
➔ Hatta küresel piyasalar uzun bir süredir bol ve ucuz paradan besleniyor. Çok da şiştiler. Batı ile Rusya’nın taraf olacağı bir Ukrayna savaşı ya da mücadelesi pekala satışları tetikleyebilir.
➔ Dün haftaya başlarken “her yerde eller tetikte” demiştik. Savaş için tetiğe basıldıysa bunun ekonomide ve finansal piyasalarda bir karşılığı olur. finansal piyasalardaki alıcılar ile satıcıların ya da boğalarla ayıların mücadelesinin sonucu aşağı yukarı belli gibi.
İTHALATIN VE TURİZMİN KİLİT ÜLKESİ
➔ Rusya-Ukrayna geriliminin ve olası bir savaşın tüm dünya üzerinde sarsıcı etkileri olacağı kesin. NATO üyesi Türkiye yaptığı açıklama ile yer aldığı tarafı belli etti. Dışişleri Bakanlığı açıklamasında “Rusya’nın kararı Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün ihlalidir, kabul edilemez, reddediyoruz” denildi.
➔ Ancak her iki ülke ile sıkı ekonomik ilişkileri ve NATO ile resmi bağları nedeniyle Türkiye olası bir savaştan pek çok farklı noktada etkilenebilir.
➔ Özellikle alınacak ekonomik ambargoların içeriğine bağlı Türkiye’nin bazı alanlarda uyum göstermesi zor olabilir. Türklerin her iki ülkede doğrudan yatırımları ve müteahhitlerin inşaatları bulunuyor. Rusya, Türkiye’nin ilk nükleer elektrik santralını inşa ediyor.
➔ Türkiye, Rusya’dan geçen yıl 29 milyar dolarlık ithalat yaptı. Rusya’nın ithalattaki payı yüzde 10.7 ve Çin’in ardından en çok ithalat yapılan ikinci ülke. Bu ülkeye ihracat ise 5.8 milyar dolar ve toplam içindeki yüzde 2.6 payı var.
➔ Rusya’dan doğalgaz ve petrol yanında en çok gıda ürünleri ithal ediyoruz. Ali Ekber Yıldırım’ın 20 Ocak tarihli haberine göre, Türkiye Rusya’dan 2021’de başta buğday olmak üzere toplam 4.3 milyar dolarlık tarım ürünü aldı. Türkiye yüzde 12 pay ile Çin’i geçerek Rusya’nın tarım ürünü ihracatında ilk sıraya yükseldi.
➔ Rusya enerji, gıda ile tutar bakımından Türkiye’nin ithalatında kilit ülke. Buna karşılık en çok turistle turizm sektörünün de en önemli aktörü Rusya.
