Wall Street'in yeni oyun planı

Türkiye’nin pozitif anlamda ayrıştığı küresel piyasalar yılın son çeyreğine karışık bir seyirle girdi. Nakde dönenlerin yeniden oyuna girmek için fırsat kolladığı ve zamanlamayı sorguladığı bir dönemde Çin’den Amerika’ya kadar gelişmeler ve gündem yoğun.

➔Güneşin doğuş sırasını izlersek Çin’den başlayalım. Ekonomisi Covid önlemlerinin etkisiyle yavaşlayan Çin’de en önemli olay ülkeyi tek başına yöneten Çin Komünist Partisi'nin 20. Kongresi’nin 16 Ekim'de başlayacak olması.

➔Önceki kongrelerde yetkililer mevcut başarılarını tartışıp geleceğe yönelik yeni 5 yıllık planlarını açıklar ve projeleri masaya yatırırlardı.

➔Ancak bu toplantıda durum çok daha farklı olacak. Zira ülke bir yandan Covid ile mücadele ederken diğer yandan giderek ekonomik risklerle mücadele etmeye çalışıyor.

➔Şirketlerin yüksek borçlu olması ve yaşanmakta olan konut krizi birleşerek bankacılık sektörünü sorunlu duruma getirdi.

➔Uluslararası şirketlerin tedarik ve üretim merkezlerini ülkeden taşımaya başlaması karşısında Çin’in izleyeceği stratejinin ne olacağı, ekonomi politikasında değişikliğe gidip gitmeyeceği bu kongrede belli olabilir.

AVRUPA’NIN BİR BANKA SORUNU EKSİKTİ

➔Son dönemlerde yaşadığı skandallar ve ağır kayıplarıyla gündeme gelen İsviçreli finans devi Credit Suisse First Boston zor günler yaşıyor.

➔Yatırımcıların bankanın içerisinde bulunduğu zor durumdan çıkmak için mevcut stratejisinin yeterli olmayacağına duyduğu güvensizlik şirket hisselerine rekor seviyede düşüş yaşattı.

➔Bu nedenle Bankanın duyurduğu 3 milyar dolarlık şirket tahvili geri alım ihalesi güvensizliği telafi etmeye yetmedi.

➔Banka içerisinde bulunduğu zor durumdan çıkmak için 27 Ekim'de yeni finansal stratejisini duyurmaya hazırlanıyor.

➔Credit Suisse, Avrupa'da sallantı halinde olan tek finansal kuruluş değil. Alman Deutsche Bank ardından sayılan ilk kuruluş.

➔İspanyol, Fransız ve İtalyan bankalarının da zayıflığı ve benzer sıkıntılarla boğuştuğu biliniyor.

➔Yetkililer ise yeni bir Lehman Brothers olayının yaşanmaması için ellerinden geleni yapacaklardır. Çünkü Avrupa’nın bir tek bankacılık sorunu yok.

➔Avrupa enerji krizinin göbeğinde, Rusya ile ekonomik ve siyasi bir savaş sürdürüyor. Devlet borçları çok yüksek ve ekonomilerde de resesyon bekleniyor.

➔Bütün bunlara bankacılık krizi eklenirse veya öncülük ederse Avrupa birinden diğerine savrulabilir ki, bu da büyük felaketin kapısını açar.

ŞAHİNİN TIRNAKLARI MI UZAR, YOKSA GÜVERCİNLEŞİR Mİ?

➔İngiliz Sterlininde yaşanan erime şimdilik durmuş gibi görünüyor.

➔Ancak yeni hükümetin duyurusunu yaptığı bütçe planındaki iki ileri bir geri adımı piyasalara hiç güven vermedi.

➔Çift basamaklı enflasyonla resesyona girmesine kesin gözle bakılan ülkeyi çok zorlu bir dönem bekliyor.

➔İngiltere ekonomisine veya siyasetine yönelik gelecek olası bir kötü haber sterlinle birlikte tahvilleri de yeniden büyük bir baskı altına sokabilir.

➔Bu hafta ABD'de enflasyon rakamları, perakende satışlar, tüketici güveni ve Fed tutanakları olmak üzere önemli veriler açıklanacak.

➔Wall Street'te hala pek çok yatırımcı enflasyonda düşüşe işaret eden rakamların gelmesiyle Fed'in sert faiz artış politikasını terk edeceğini ve güvercinleşeceğini ümit ediyor.

➔Ancak önümüzdeki perşembe günü TÜFE rakamlarında gelecek kötü bir veri Fed'i daha şahinleştirebilir, şahinin tırnakları daha uzayabilir. Bu da piyasa umutlarının uzunca bir süre rafa kaldırılmasına neden olabilir.

➔ABD’de yüzde 8.3 olan TÜFE’nin eylülde yüzde 8.1’e inmesi bekleniyor. Piyasalar için pozitif olan gelişme yüzde 8’in altına inmesi. Beklenti üstü her rakam ise negatif etkiye sahip.

➔Çarşamba günü açıklanacak Fed tutanakları ise yetkililerin gerek enflasyon ve gerekse ülke ekonomisinin geleceğine yönelik görüşlerine ışık tutma bakımından büyük önem taşıyor.

TRENE NE ZAMAN BİNMEK DOĞRU?

➔Pek çok yatırımcı son dönemlerde piyasalarda yaşanan dalgalanmalar nedeniyle piyasaları ve borsaları terk edip nakde döndü.

➔Ancak sağlam ve kalıcı getiri için yeniden piyasaya-borsaya dönmek zorunda olduklarını da biliyorlar.

➔Mevcut durumda zamanlama yapmak son derece zor. Bu nedenle Wall Street başta olmak üzere yatırım dünyasındaki pek çok oyuncunun kendine sorduğu soru şu: Trene şimdi mi yoksa daha sonra mı atlamak doğru?

➔Yatırımcılar gelecek hafta ABD'de açıklanacak önemli rakamların ardından şirket bilançolarına da bakarak bir karar vermeye çalışacak.

➔Eğer beklenen bu rakamlar kötü gelecek olursa yatırımcılar bir %20'lik düşüşün daha yaşanmasından endişe ediyor.

ENFLASYONU KISA YOLDAN HALLETME

➔Piyasalar ise yeni bir oyun planı arayışında. Bulunan son versiyon ise resesyon oyunu. ABD’de bir an önce fabrikasyon bir resesyon olsun bitsin ki, “bu enflasyon belasından bir an önce kurtulalım” görüşü öne çıkmaya başladı.

➔Çünkü anlaşıldı ki, iş sadece faiz artırımları ve para politikasıyla götürülecekse uzayacak ve yılları alacak. Faizler artırılmaya devam edecek, sonra durup birkaç çeyrek sonuçları beklenecek, enflasyon gerektiği gibi düşmezse faizlere yeniden bir ayar çekilecek.

➔Merkez bankalarının bilanço daraltması zaman alacak. Bütün bu süreçten finansal piyasalar bedel ödeyecek.

➔Finansal piyasalar ise kısa vadeci ve sabırsız, işin bir an önce olup bitmesini istiyor ki, para kazansın.

➔Yılları alacak bu süreyi kısaltmanın formülünü sonunda işsizliği artıracak ve talebi yavaşlatacak olan fabrikasyon bir resesyonda buldular.

➔Ne de olsa Fed faiz artırmasına karşılık halen iş gücü piyasasının sıkılığından yakınıyor.

➔Son açıklanan verilere göre işsizlik oranı pandemide çift haneli rakamlardan eylülde yüzde 3.5 ile tarihi düşük seviyeye indi. Aylık istihdam artışı geçen yıl 562 bin iken, bu yıl ortalamada 418 bine inmekle birlikte hala yüksek bir seyir söz konusu.

➔Her ay 400 binden fazla insanın iş bulması, harcama yapmasına yol açıyor, enflasyonu faiz artırım yoluyla düşürme işini uzatıyor ve zorlaştırıyor.

➔Halbuki birkaç çeyrek sürecek hafif bir resesyonda yeni istihdam artışı Wall Street’in yeni oyun planına göre mesela aylık 50 bin kişiye inse ne iyi olacak. Faiz artışları daha hızlı bir şekilde artırılmayacak ve çok da yükseğe çıkmasına gerek kalmadan etkisini gösterecek.

➔Piyasaların işine yarayacak bu oyun sahnelenirse düşük istihdam artışı yoluyla milyonların işsizliğinin sürmesine yol açacak. Ahlaki riski de içinde barındıran bu formül ile harcama ve tüketim kısacak, enflasyonu düşürmek de kolaylaşacak ve kısalacak.

➔Ancak Fed’in enflasyonu düşürmek ana görevi iken istihdamı düşürmek gibi bir görevi yok.

➔Bu da yeni oyunda ahlaki bir risk doğuruyor. Ama olsun, Wall Street şimdilik kazanı böyle kaynatılıyor. Piyasa yine kendini darı ambarında görmek istiyor.

IMF-DÜNYA BANKASI TOPLANTILARI

➔IMF ve Dünya Bankası yıllık toplantıları da 10-16 Ekim tarihlerinde Washington'da yapılacak.

➔Covid nedeniyle 3 yıldır internet üzerinden yapılan toplantılar 2019 sonrası ilk defa yüz yüze görüşmeler şekliyle yapılacak.

➔Yüksek enflasyondan gıda ve enerji krizine, giderek artırılan borçlanma maliyetlerinden iklim değişikliğine ve bankacılık krizlerine kadar pek çok konu masaya yatırılacak.

➔Küresel kriz nedeniyle Gana, Mısır, Sri Lanka gibi ülkeler şimdiden ekonomik desteğe muhtaç duruma geldiler.

➔Ancak gelecek aylarda bu listeye daha başka ülkelerin eklenmesinden endişe ediliyor.