Banka şoku, kontra bir şokla durulur mu?

Banka batışları ile gündeme gelen finansal istikrar riski, fiyat istikrarının önüne geçti. İki haftaya yaklaşan bir zaman diliminde dünyanın ekonomik gündemi enflasyonla mücadeleden banka batışlarını önlemeye kaydı.

➔Sırada kim var şüphesi yatırımcılarda ve finansal piyasalarda derin bir korkuya ve güven kaybına yol açıyor. Orta ve küçük ölçekli bankalardan mevduatlar çekiliyor, büyük bankalara yatırılıyor.

➔Banka krizini başlatan faktörün kısa bir sürede çok hazlı faiz artışlarının tahvil portföylerine verdiği zarardan kaynaklandığını biliyoruz.

➔Bu çerçevede merkez bankaları tarafından faiz artışlarının devam ettirilmesi tahvil portföyü zararlarını daha büyütecek.

➔En çok tahvil portföyü taşıyan kesim de bankacılık sektörü. Dolayısıyla her faiz artışı bankalar üzerine yeni yük bindiriyor.

➔Geçen hafta ECB’nin faiz artışına gitmesi Euro bölgesi bankalarının yükünü biraz daha artırdı.

Bu hafta ise sıra Fed’e geldi.

KURTARMA HATASI

➔Sırada kim var diye diye, uçan kuştan şüphe ede ede, küçük ve orta boy bankalardan mevduatları çekip büyüklere taşıya taşıya, yeni ve daha büyük batışların da zemini hazırlanıyor.

➔Devletler, hükümetler, otoriteler bankaları veya mevduat müşterilerini kurtarmaya devam edecekler. Ama krizin yeni kurbanlar almasını, yayılmasını da önleyemeyecekler gibi.

➔Çünkü kurtarma yapılırken Credit Suisse örneğinde görüldüğü gibi, hata da yapılıyor.

➔17 milyar dolarlık hisse senedine çevrilebilir tahvillere hiçbir hak tanınmazken, hisse senedi sahiplerine 3.25 milyar dolar ödeniyor. Bu kararla hissedarlar arasında adaletsizlik yapılmış oldu.

➔Dünyada hisse senedine çevrilebilir tahvil ihraçlarının toplamı 250-275 milyar dolar kadar hesaplanıyor.

➔Credit Suisse’in UBS’e devrinde yapılan hatadan sonra bu piyasaya ateş düştü. Küresel piyasalarda yatışma yerine endişenin devam etmesinin önemli bir nedeni bu.

ÖNCE FAİZDE DURMAK GEREKLİ

➔Banka kurtarmada da hata yapılınca güvensizlik sürüp gidiyor. Güveni kaybetmek kolay da geri getirmek çok zor. Çoğu zaman parayla da olmuyor.

➔Geriye önlem olarak yaşanan şoka, krize veya güvensizliğe karşı kontra bir şokla yanıt vermek kalıyor.

➔Tüm mevduatlara veya küçük ve orta ölçekli bankalara garanti vermek bir seçenek. Hatta sektöre kefil olmak en garantili yol gibi. Ama ahlaki soruna yol açacağı da kesin. Tıpkı Türkiye’de 1994-2001 arası uygulamada görüldüğü gibi.

➔Bugün Fed’in faiz kararı açıklanacak. Dün işlediğimiz gibi banka krizinin patlak vermesi sonrası Fed faiz artırımlarında ya duracak veya düşük ihtimalle son kez çeyrek puan artırılıp öyle duracak.

➔Banka krizinin ve finansal piyasaların sakinleşme öncelikle faiz artırımlarının durmasına bağlı.

➔Merkez bankalarının fiyat istikrarı ile finansal istikrardan birini feda etme lüksü yok. Ancak çok acil hale gelen banka krizine kısa vadede çözüm getirmek, uzun vadede enflasyonla mücadelenin korunmasını beraberinde getirecek.

-Kısa vadeleri geçmeden uzun vadelere ulaşmak mümkün değil. Finansal istikrar olmadan fiyat istikrarının sağlanamayacağı olamayacağı açı.

SONRA DRAGHİ GİBİ KONUŞMAK YETERLİ OLABİLİR

➔Ancak daha önemli kısmı basın toplantısında Fed Başkan Jerome Powell’ın söyleyecekleri olabilir. Sektöre güven aşılamak, para sahiplerinin endişelerini gidermek için, “Fed’in sadece elini değil bütün gövdesini taşın altına koyduğunu” açıklaması, böyle bir karşı şok etkisi yaratabilir.

➔Aynen 2011’de Avrupa krizi sonrasında Euro için tehlike çanları çalarken dönemin ECB Başkanı Mario Draghi’nin yaptığı ünlü ve sonuç getiren konuşmada olduğu gibi.

➔Böyle bir Draghi anına ihtiyaç var. Şimdi de Fed Başkanı Powel tartışmaya veya şüpheye yer bırakmayacak netlikte ve içerikte bu çerçevede konuşma yapabilirse güven bunalımını durdurabilir ve domino taşlarının devrilmesini önleyebilir. 100’lerce milyar dolar harcamaya gerek kalmadan sorunu çözmeye sarf edilecek birkaç cümle yetebilir.

➔Tabi ki bankanın öncelikle faiz artırımlarını durdurduğunu açıklaması şart.

➔Draghi ünlü o konuşmasında “Euroyu korumada neye ihtiyaç duyuluyorsa yapmak ve 17 üyeli birliği dağılma eşiğine getiren borçlanma maliyetlerindeki yükselişi durdurmak için, tüm yetkilerimizi kullanmaya hazırız” demişti.

PİYASA DA ARTIRMASIN DİYOR

-Piyasaların daha ağır basan görüşü ise finansal istikrar sağlamak için, fiyat istikrarını politikalarından ödün verilmesine dayanıyor.

- Moody's Analytics baş ekonomisti Mark Zandi olası faiz artırımına karşı çıkan kampta yerini şu cümlelerle aldı:

-"İnsanlar gerçekten gergin ve en ufak bir şey onları uçurumun kenarına itebilir. Fed neden biraz dönüp finansal istikrara odaklanmıyor?

-Burada bir duraklama ile enflasyona karşı savaşı kaybetmezsiniz ama finansal sistemi kaybedebilirsiniz. Mevcut ortamda politikayı sıkılaştırmanın mantığını anlamıyorum.

-Bu dönemi resesyona girmeden atlatabileceğimizi düşünüyordum fakat bunun için Fed'in makul ölçüde iyi politika yapması gerekiyordu.

-Eğer faizleri yükseltirlerse ben buna korkunç bir hata derim. Bu noktada resesyon riski belirgin bir şekilde yükselecektir."