Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin

        Bizim Vikipedi sütliman. Esas çocuk Wikipedia ise cenk meydanı. Kavga nedeni, bir avuç kadın editöre karşı baskın grubu oluşturan erkeklerin cabbarlığı. Kadın kotasını yükselteceklerdi ama feminizm üzerinden öyle bir dalaş çıktı ki, bir kadın editör süresiz bloke edildi. Oysa asla bloke edilemeyen “Dokunulmazlar” grubu da var Wiki âleminde. Yani bütün editörler eşit, bazıları daha eşi.

        Her satırına şüpheci yaklaşmak koşuluyla kullanırım Wikipedia’yı ilk günden beri. Lidersiz kolektif örgütlenme ve sınırsız özgürlük anarşiye yatkın bir ortam oluşturduğu için; dolayısıyla dezenformasyona da açık bir ortam olduğu için sanırım. Tamamen gönüllülük esasına dayanan o ortamda ben de editörlüğü denedim zamanında. Fazla cüretkar geldiği için bıraktım. Ya yanlış bir malumat döşenir de rezil olursam diye. Ancak 2001’de Jimmy Wales’in kurduğu Wiki müthiş bir gönüllüler ordusuyla büyüdü de büyüdü. İnternetteki açık kaynaklar içinde en kapsamlısı olduğu için İngilizce versiyonunda ayda tam 10 milyar sayfaya bakılıyor. Dünyada en fazla kullanılan altıncı web sitesi. Ancak kurumsal bir yönetim olmadığı için rumuzlu gönüllüler birbiriyle atışır, kapışır oldu.

        Anarşiye yatkın dedim ya, aslında distopik romanları andırmaya başladı zamanla Wikipedia. Sineklerin Tanrısı ya da Hayvan Çiftliği gibi. O özgür ve eşit bilgi denizinde baskın, azgın, cazgır editör tayfası türedi. “Her şeyi ben bilirim” edasında bir erkek editörler ordusu sivrilirken, daha uygar ve rafine takım yavaş yavaş editörlükten çekilmeye başladı. Bilgi kaynağı daha genişleyip çeşitleneceği yerde, yerinde saydı. Gönüllü işgücü 2007’den bu yana üçte bir oranında azalmış ve azalmaya da devam ediyor. Böylece nicelikle birlikte nitelik de eriyor, bilgi dağılımında bir dengesizlik çıkıyor ortaya. İnsanlığın bilgi tablosunda bütünlük yamuluyor. Dünyanın bazı bölgelerine ilgi düzeyi çok düşük. Mesela Pokemon maddesi adeta bir destan, Afrika’nın Sahra altı bölgesi ise bilgi bakımından çorak. Ebola hastalığına adını veren Ebola Nehri’ni aradığınız zaman üç paragraflık yetersiz bir madde çıkıyor.

        Hele cinsiyet eşitsizliği... Wikipedia’da kadın porno yıldızlarını aradığınız zaman zengin bir mönü çıkar karşınıza. 1950’lerden itibaren 10 yıllık dönemler halinde listelenir. Kadın yazarlar deyince cılız, eksikli gedikli gelir sonuç. Bu nedenle hemen girişte, “Liste henüz tamamlanmamıştır. Genişletmeye yardımcı olabilirsiniz” notu vardır.

        VURUN FEMİNİSTLERE

        Peki neden bu dengesizlik? Kolektif sitenin yüzde 90’ı erkek de ondan. Üstelik katılmaya hevesli kadınları caydıran bir atmosfer de mevcut. İşte bu nedende Wikipedia içinde bir grup “Cinsiyet Uçurumu Görev Gücü”nü kurdu. Hedefleri halen yüzde 10 dolayında olan kadın katılımcı oranını gelecek yıl sonuna kadar yüzde 25 seviyesine çıkarmaktı. Ancak kıdemli editörler bu kadın kotası mevzusuna taktı ve didişmeye başladı. Hem de sohbet forumlarında küfürlü içerikle. Kadın kotası girişimini, “erkek editörleri elemeye yönelik feminist Haçlı Seferi” diye niteleyenler, “Baş belaları” diye saydıranlar çıktı. Birisi “Burada ansiklopedi yaptığımızı sanıyordum, meğerse bir tür cinsiyet eşitliği Ütopya’sı yaratmaya çalışıyormuşuz” diye yazdı, “f..ck” diye küfürleri ekleyerek.

        Tartışma böyle uzayıp giderken ne oldu biliyor musunuz? Wikipedia’nın yüksek yargı organı sayılan Tahkim Komitesi olaya el koydu. Bir-iki yıllığına seçilmiş 12 gönüllüden oluşan bu komite meseleyi inceledi ve erkek editörlerle atışan bir kadın editörü “uygunsuz ve kaba” yorumlarından ötürü Wikipedia’dan süresiz ihraç etti.

        Görev Gücü taraftarı olan ve kendini “özgürlükçü feminist” diye tanımlayan Carol Moore’un da gerçi ağzı bozuktu, “tecavüzcü çetesi” gibi laflar savuruyordu fakat erkeklerden daha küfürbaz değildi. Ama o kovuldu; Moore’u “erkek düşmanı” ilan edip hakkında Wiki maddesi yazan erkek editör “Sitush” ise komiteden sadece uyarı cezası aldı. Böylece “cinsiyet uçurumu” da iyice tescillenmiş oldu.

        Wikipedia’da bir de “dokunulmazlar” düzeni var ki, eşitsizliğin daniskası. Teoride bütün editörler eşit ama, kıdemliler daha eşit. On binlerce gönüllü arasında yaklaşık 1400 kişilik “admin” takımı, dilediği editörü istediği bahaneyle bloke edebiliyor. Tahkim Komitesi de bunlara arka çıkıyor.

        Ama dokunulmazları kimse bloke edemiyor. Nasıl mı dokunulmaz olunuyor? En az 40 bin yazı girişiyle. Neler yazdılar/yazıyorlar? Allah bilir!

        Diğer Yazılar