Aşırı sağcı TikTok koalisyonu
TikTok kullanıcılarının yaş ortalaması şirket verilerine göre 18-25 ama 85’liklere de müsait. Mesela bu ay 86’sına girecek Silvio Berlusconi geçenlerde “Selam millet” diyerek makyajlı bir videoyla TikTok ortamına düştü. Kendi medya imparatorluğunun kanallarında yolları pek kesişmeyeceği için genç seçmene bu mecradan seslenmek üzere resmi kanal açtığını duyurdu; “Bu platformdaki sayınız 5 milyon ve yüzde 60’ınız da 30 yaşın altında. Burada sizin geleceğiniz üzerine konuşacağız. İtalya’yı hayallerinizi gerçekleştirebileceğiniz bir fırsatlar ülkesi haline nasıl getireceğimi anlatacağım” dedi.
İtalya’da 25 Eylül’deki genel seçime doğru sadece Forza Italia’nın yıllanmış lideri Berlusconi değil, özellikle sağ siyaset topluca TikTok enerjisini keşfetmiş durumda. Aşırı sağdaki İtalya’nın Kardeşleri (Fdl) lideri Giorgia Meloni ve Liga lideri Matteo Salvini de aynı ortamdan seçmeni video bombardımanına tutuyor. Yarım milyon kadar takipçisi olan Salvini, mülteci kamplarını ziyaretlerinden videolar paylaşıp, iktidara gelince sınırları nasıl sıkı kontrol altına alacağını anlatıyor. İçişleri Bakanlığı döneminde yardım örgütlerinin denizden kurtardığı kaçak göçmenlerin gemilerden karaya çıkışına izin vermediği malûm. Salvini bazen de parti görüntüleri paylaşıyor.
Post-faşist Giorgia Meloni ise TikTok’ta ya sol partileri topa tutuyor ya da köpek seviyor. “Solcular beni canavar olarak gösteriyor. Bana ırkçı ve homofobik diye küfrediyorlar. Oysa ben sağda olmaktan utanmıyorum ve bu millete, her zamankinden daha güçlü ve daha vatansever bir iktidar kazandırmaya çalışıyorum” diyerek aşırı sağı konsolide ediyor.
Ve bu üç partinin seçimden ittifak zaferiyle çıkacağı hemen hemen kesin gibi. Anketlere göre oy oranını yüzde 4’lerden yüzde 24’e çıkaran Meloni muhtemelen İtalya’nın ilk kadın başbakanı olacak; dört kez başbakanlık koltuğuna oturmuş ve fakat skandallara bulaşmış olan Berlusconi de yüzde 8 oy oranıyla koalisyonun en küçük ortağı olacak. En bilinen özelliğiyle göçmen düşmanı Salvini ise anketlerde yüzde 12 bandında görünüyor.
Çok geniş ittifaklara imkân veren İtalyan seçim sisteminde aynı cephede birleşmeyi başaran sağ partilere karşın solda yaprak kıpırdamadı; eski başbakanlardan Demokrat Parti (PD) lideri Enrico Letta merkez solda istikrarlı bir koalisyon oluşturamadığı için büyük ihtimal yenilgiye uğrayacak. Sol popülist Beş Yıldız Hareketi’nin lideri ve eski Başbakan Giuseppe Conte ise geçen temmuzda Mario Draghi hükümetinden desteğini çekerek erken seçim yolunu açtığı için büyük tepki çekmişti.
MUSSOLINI’DEN BU YANA İLK KEZ
25 Eylül’de TikTok koalisyonu iş başına gelirse İtalya’da siyaset nasıl şekillenecek.
Başbakan olması beklenen 45 yaşındaki Giorgia Meloni, garsonluktan sonra çeşitli meslekler değiştirerek kavgacı siyaset kampına geçiş yapmış, sağ popülist iklimde yıldızı parlayan sivri dilli, retoriği saldırgan bir politikacı; mottosu Trump stili “Önce İtalyanlar ve İtalya."
Bundan üç yıl önce, parti kongresinde “Adım Giorgia, bir kadın, anne ve Hristiyanım. Ve hiç kimse bunları elimden alamaz” konuşmasıyla İtalyan sağının ikonu haline gelmiş ve disko-beat’li remix video sayesinde pop yıldızı mertebesine yükselmişti. Aslında videoyu hazırlayanların niyeti kadınla dalga geçmekti, ancak öyle tuttu ki Meloni’nin zaferine dönüştü ve kendi PR’ı için kullanmaya başladı.
Meloni muhafazakar “reform” planları yapıyor. İktidara gelirse çok sıkı bir göç politikası uygulanacak; kürtaj, taşıyıcı annelik ve toplumsal cinsiyet eşitliğine de “hayır” diyor. Solcuların dediği gibi ırkçı ve homofobik olmadığını iddia etse de, ateşli söylevlerinde sözü sık sık “gökkuşağı ailelere” ve eşcinsel çiftlerin evlat edinme hakkına getirip, “Ama bütün mesele şu ki, çocuk için en iyisi bir anne ve babaya sahip olmaktır” diyerek bağlıyor.
Meloni’nin en şaşırtıcı yanı, Avrupa’daki diğer aşırı sağ partilerin aksine Ukrayna işgali nedeniyle Putin’e mesafeli davranması. İttifak ortakları Liga ve Forza Italia’nın aksine Kiev’e silah desteğini de savunuyor.
Avrupa Birliği politikasında ise Marine Le Pen modeli “halklar ve vatanseverler topluluğu” çizgisinde duruyor. Dolayısıyla şimdiden Brüksel’de baş ağrısı Meloni. AB ile ilgili söylemi şu: “Avrupa’da artık eğlence devri bitti. Gelecekte İtalya, ulusa çıkarlarını koruyacaktır. Avrupa görevini yerine getiremedi. Siyasi değil, bürokratik bir dev haline geldi.”
Meloni koalisyon hükümetini kurduğu takdirde İtalya’da Benito Mussolini’den bu yana ilk kez sağ milliyetçi bir iktidar iş başına gelmiş olacak. Faşist diktatörün iktidarı ele geçirmesinden tam 100 yıl sonra Roma’da post faşist bir kadının ayak sesleri duyulacak.
Giorgia Meloni, Duce’ye belli ölçüde mesafeli; “Mussolini’nin tarihsel bağlamda bakılması gereken karmaşık bir kişilik” olduğunu söylüyor ama yine de İtalya’nın Kardeşleri etkinliklerinde “Roma Selamı” veriliyor. Yerel ve Avrupa Parlamentosu seçimlerinde Mussolini’nin torun ve torun çocuklarını aday gösterdiler.
Kimi yorumculara göre Meloni, Fdl’yi modern bir sağ liberal cumhuriyetçi parti haline getirmeye çalışıyor, ancak parti teşkilatından faşizan sinyaller geliyor. Örneğin partili bir belediye başkanı, sağcıların savaş kahramanı olarak gördüğü Mareşal Rodolfo Graziani’nin heykelini dikiyor ki, kendisi 1930’larda Afrika’daki İtalyan sömürgelerinde, Bedevilere karşı zehir gaz kullanmak dahil işlediği insanlık suçlarıyla bilinir. Libya’da direniş hareketinin önderi Ömer Muhtar’ın idam emrini veren kişi de Graziani’dir.
İtalya’nın Kardeşleri partisinin neo-faşist CasaPound hareketiyle de bağları var. Kendilerini “Üçüncü Binyılın Faşistleri” diye tanımlayan aşırıcı hareketin üyeleri hakkında faşist partiyi yeniden kurma girişiminden açılmış dava halen sürüyor. Polisin CasaPound’a ait adreslere yaptığı baskınlarda Nazi savaş suçluları Heinrich Himmler ve Erich Priebke’ye adanmış tapınaklar ortaya çıkarıldı.
Salvini aşırı sağın tartışmasız lideri olduğu günlerde CasaPound’un desteğine sahipti. Ancak bugünlerde at değiştirerek Fdl’yi desteklemeye başladılar.
MELONI NEDEN BU KADAR ÇOK SEVİLİYOR
İç çamaşırı gibi hükümet değiştiren İtalya’da siyasi arena erkeklerin hakimiyetindeydi. Ancak Meloni, iki maço mentorundan birden şovu çaldı. Bir zamanlar sağ popülist çevrenin kahramanı olan Salvini bu ünvanı artık Meloni’ye kaptırmış bulunuyor. Meloni’nin siyasete atılmasına ön ayak olan kişi Berlusconi’ydi; 2008’deki hükümette Gençlik ve Spor Bakanlığı görevini vermişti. Meloni 31 yaşında ülkenin en genç bakanı olmuş, Berlusconi tarafından “Bu kız, sağ politikaya yeni perspektif getirdi” övgüleriyle göklere çıkarılmıştı.
Sicilyalı baba ile Sardunyalı annenin kızı olan Giorgia Meloni, babası evi terk ettikten sonra Roma’nın solcu mahallesi Garbatella’da yokluk çekerek yetişmiş, ancak neo-faşist MSI partisinin gençlik cephesine katılmayı tercih etmişti. Öğrencilik yıllarında Hıristiyan Demokrat hükümetin okul reformuna karşı protesto hareketini örgütlemiş, otelcilik okulunu bitirdikten sonra garsonluktan gazeteciliğe kadar uzanan çeşitli işlerde çalışmış ve siyasette basamakları çok hızlı tırmanarak henüz 29 yaşındayken Meclis Başkanvekili olmuştu. Berlusconi hükümetindeki bakanlığından sonra 2012’de iki partili ortağıyla, adını İtalya milli marşının sözlerinden alan İtalya’nın Kardeşliği partisini kurmuştu.
Meloni 2016’da Roma belediye başkanlığına aday oldu, ancak seçimi kaybetti. 2020’den bu yana Avrupalı muhafazakar ve merkez sağ partilerin oluşturduğu Avrupa Muhafazakarlar ve Reformcular Partisi’nin de (ECR) seçilmiş lideri.
Berlusconi’nin TV grubu Mediaset’e ait TGcom24 kanalından gazeteci Andrea Giambruno, Meloni’nin beş yaşındaki kızı Ginevra’nın babası. Birlikte yaşıyor, evlenmiyorlar ve Giambruno “Mister Meloni” diye anılıyor.
Peki göç dalgasının enerji krizi ve hayat pahalılığının gölgesinde kaldığı ortamda Giorgia Meloni’yi halk nezdinde bu kadar popüler yapan nedir?
Siyasi yorumcular arasında bu soruya direkt yanıt veren yok. Ancak Umberto Eco’nun 1997 tarihli “Ebedi Faşizm” denemesinde yaptığı analiz bir ölçüde yanıtı veriyor. Altı yıl önce hayata veda eden Eco’ya göre Mussolini’nin mirası onlarca yıl sonra hâlâ etkiliydi, çünkü kök-faşizm bireysel ya da toplumsal düş kırıklığından beslenir, faşist hareketler ekonomik kriz ya da siyasi aşağılanmadan rahatsızlık duyan düş kırıklığı içindeki orta sınıftan yandaşlar bulur. Ki İtalya’da da bu şartların olgunlaştığı görülüyor.
