Bankaların kurtarıcısı VDMK olur mu?
Türkiye Kalkınma Bankası, bünyesinde bulundurduğu “Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası A.Ş. Varlık Finansman Fonu “aracılığıyla , 3 kamu bankası ( Ziraat, Halk ve Vakıflar ) ve Garanti Bankası’nın hali hazırda bilançosunda bulunan ve satmak istediği ipotekli kredi portföyünü alacağını açıkladı.
Biraz karışık gibi oldu, değil mi? O zaman açalım, konuyu…
Uzun süredir ekonomi gündeminde olan bir konu vardı. Kamu bankaların sermaye yapısının güçlendirilmesi mevzusu. Bunun için geçenlerde ilk hamle yapıldı. Halk Bank ve Vakıf Bank, nitelikli yatırımcıya satılmak üzere , 5’er milyar TL’lik sermaye benzeri tahvil ihraçları yaptılar. Daha sonra yapılan açıklamalarda, İşsizlik Fonun bu tahvil ihraçlarına yatırım yaptığı anlaşıldı.
İhraçların neticesinde her iki kamu bankası, sermaye yeterlilik oranları artırarak daha sağlıklı bir bilanço ile çalışmaya başladı.
Şimdi gelelim yazımızı konusuna , varlığa dayalı menkul kıymet ihraçları…
Sahnede yine kamu bankları var; Ziraat, Vakıflar ve Halk Bank. Bu sefer bu bankalara, Garanti Bankası da eklenmiş. Bu 4 banka ellerindeki mortgage / ipotekli kredilerden bir havuz oluşturacak ve bu havuzu teminat göstererek ( Kamu Bankaları 1’er milyar TL, Garanti Bankası 150 milyon TL) İpotekli Teminatlı Menkul Kıymet ihraç ( ITMK) edecekler.
Peki bu ITMK’ları kim alacak?
Kalkınma ve Yatırım Bankası A.S. Varlık Finansman Fonu ,4 Banka’nın ihraç edeceği İTMK’ların alacak. Ancak bunlar için önden bir ödeme yapmayacak. Peki nasıl olacak? Varlık Finansman Fonu da, Varlığa Dayalı Menkul Kıymet ( VDMK) ihraç edecek. “Varlık nerede?” Diye sorarsanız, VDMK ihracındaki dayanak varlık, yukarıda bahsi geçen 4 bankanın ihraç edeceği ITMK’lar olacak. Nihayetinde de, Varlık Finansmanı A.Ş’nin VDMK ‘ları ve 4 Bankanın ITMK’ları birbirleriyle swap edilecek.
Daha öz bir anlatımla ; Kalkınma Bankası’na bağlı Varlık Finansman A.Ş., 3,150 milyar TL’lik VDMK ihraç ediyor ve bu kıymetin vadesi 5 yıl olacak, 3 ayda bir kupon ödeyecek ve faizi 5 yıllık devlet tahvili üzerine 80 baz puan olcak.
Bu alınıp , satılabilecek bildiğimiz tahviller gibi ikinci piyasada işlem görebilecek bir menkul kıymet. Yukarıda isimleri geçen 4 banka, kendi mortgage kredi havuzlarından oluşturmuş oldukları ITMK’ları verip, karşılığında yüzde 99’unu Türkiye Cumhuriyeti Hazine Müsteşarlığı’na bağlı bulunan Kalkınma Bankası’na ait Varlık Finansman Fonu A.Ş’nin VDMK’larını alacaklar.
Bir başka ifadeyle, Kalkınma Bankası Varlık Finansman A.Ş., ABD’de piyasadan topladığı menkul kıymetleştirilmiş mortgage kredilerini, hazine garantili olarak, Varlığa Dayalı Menkul Kıymet formatında satabilen Ginnie Mae gibi konumlamış olacak kendini.
Bankalar bu VDMK’ları ne yapacak?
Güzel soru! Normal şartlarda bunları garantili getiri arayan fonlara satmak istemeleri, akla en makul gelen cevap. Kim olabilir bu alıcılar ; Emeklilik Fonları, Portföy Yönetim Şirketleri bu tahvillerin alıcıları olabilir.
Peki bu kurumlar mevcut durumda yüzde 18.5 gibi bir faizle, tl bazında 5 yıllık bir tahvile para yatırırlar mı? Piyasa oyuncuları “enflasyonun yüzde 20’lerde seyrettiği bir ortamda , bahsi geçen VDMK’larıa ciddi ilgi olduğunu söylemek zor” diyor. Dolayısı ile VDMK’ları alacak fonlar kim olur? Tahmin etmek zor.
VDMK’ların satılamadığı, dolayısıyla bankaların bilançosundan çıkamadığı durumda ne olur?
Bankalar ellerinde hazine garantili VDMK’ları satamıyorsa , teminat gösterip borçlanma yapabilir mi?
Tcmb “ Bizde teminat olarak kabul görmesi mümkün değil” dedi. Bu durumda VDMK’lar repoya teminat olması söz konusu olmayacaksa , bankaların bilançosunda durması sadece daha düşük risk unsuru taşıdığı için karşılık ayıracağı miktarı azaltmaktan öteye bir katkı sağlayamayacak.
Ben “ITMK ve VDMK “ işinin beklenenin aksine ,bu ilk turda başarılı olacağını düşünüyorum. Muhtemelen alıcısı da çıkacaktır. Ancak ilk turda, 3.1 milyar TL gibi makul bir portföyün VDMK ile satılması umarım arkasından milyarlarca TL’lik potansiyel mortgage kredi portföyünün de aynı şekilde eritilebileceği fikrini doğurmaz. Tahvil faizleri gerçekten yüzde 15’lere gerilemeden , bankaların zamanında yıllık yüzde 13-14’lerle verdikleri ipotekli kredilerin VDMK yoluyla eritilmesini beklemek fazla naif bir beklenti olur. Bir başka endişem ise VDMK’ların repo teminatı olarak kullanılması durumda ortaya çıkacak “ Parasal Genişleme” durumunda oluşur. Şimdilik kapalı olun bu yolun ileride zorlanması ise bizim için hiç iyi netice vermez.
