Fed ne yaptı, şimdi ne olacak?
Amerikan Merkez Bankası beklendiği gibi, politika faizinin tavanını çeyrek puan indirerek yüzde 2,.25 seviyesine çekti.
Banka’nın 10 yılın ardından yaptığı bu ilk faiz indiriminin yakın dönem finansal tarihi için önemi büyük. Böylelikle 2015 Aralık ayında başlanan ve 2.25 puanlık faiz artış döngüsü sonlanmış oldu.
Banka sadece faizi indirmekle kalmadı. Aynı zamanda devam eden ve 2 ay sonra tamamlanacak olan bilanço küçültme operasyonunu da önden tamamlayacak. 4,5 trilyon dolara yaklaşıp 2017’nin son çeyreğinde küçültülme kararı alınan bilanço böylece yerinde duracak. Fed durmasaydı, bilançonun 2021 yılında 2.5 trilyon dolara kadar ineceği tahmin ediliyordu.
Fed, itfası ve kupon ödemesi gelen tahvillerin yerine yenilerini almayarak bilançosunu hafifletiyordu. Çoğunlukla Hazine kağıdı ve ipoteğe dayalı konut finansmanı ürünlerinden oluşan bilançodan bonolar eksildikçe para politikasının sıkılığı pekişiyordu. Böylelikle finansal koşulları sıkılaşıyordu. 2017 sonunda aylık 10 milyar ile başlanan sıkılaştırma bu haftaya kadar aylık 50 milyar dolara yükselmişti.
Buraya kadar piyasa memnun kaldı.
Dünyada faiz indirim döngüsü bitiyor ve yeni bir dönem başlıyordu. İşler daha sonra karıştı.
*
Basın toplantısında Başkan Powell kafaları karıştırdı.
‘Orta vadeli bir döngüde bir soluklanma’. Mealen böyle tarif etti Fed Başkanı yapılan faiz indirimini. İşler de burada karıştı. Çünkü Başkan açıkça faiz indirim döngüsü içinde olmadıklarını söylüyor ve hatta indirim dönemlerinin kısa olduğunu anlatmaya çalışıyordu.
Verilen mesaj piyasayı şaşırttı. Aslında şaşılacak bir şey yoktu. Hem piyasa hazır değildi hem de Fed.
Piyasa hazır değildi çünkü Başkan haklıydı. Ekonomide resesyon sinyali yokken beklenenden daha güvercin bir mesaj üretilemezdi. O, 95-98 yıllarındaki ara faiz indirimleri gibi bir dönem öngörüyordu.
Öyleyse neden faiz indirimine gidildi? Teknik sebebi enflasyonda yüzde 2 hedefinin devamlı olarak kaçırılması. Asıl sebebi Başkan Trump’un Çin’e karşı savaşta ve yaklaşan seçimler öncesinde gevşek finansal şartlara ihtiyacı olması. Zaten Fed’in elindeki modellere aşırı güvenerek fazladan faiz artırdığını unutmayalım.
25 baz puan ekonomik döngüyü desteklemek için… Bilanço küçülterek finansal koşullara destek ise biraz da sanki 50 baz puan bekleyen Başkan Trump için yapılmış olabilir mi? Olabilir.
*
Dünyada işler yavaşlıyor. Ticaret savaşları sürüyor. ABD’de yatırımlar zayıflıyor ve üretim geriliyor. Sadece istihdam mutluluk verici ve iç talep yeterli geliyor. Ancak yarın kış olabilir.
Bu mantıkla Fed bir sigorta aldığını düşünüyor. Veri akışı çok zorlamazsa yine bu yıl sonuna kadar Fed tekrar faiz indirecektir. Diğer yandan, görüldüğü üzere Fed bir gevşeme evresinde değil. En azından rasyonel akılla bunu göremiyor.
Yeni dönemde merkez bankalarının siyasete daha bağlı ve bağımlı olduğunu düşünen ve hesaplarına farklı disiplinleri de katanlar ise yarınlardan emin: Faizler daha da düşecek. Çünkü ABD, Çin’i öyle kolay kolay kırmızı köşeden çıkarmayacak. Nakavt edemese de mümkün olduğunca sayı almaya çalışacak.
Kendi payıma, yıl sonunda Fed faizini yüzde 2 bekliyorum. Gelecek yıl için ise şimdiden konuşmak epeyce güç. Uzun vadeli bir düşük büyüme ve düşük faiz dönemine girdik. İthalata fiyatlarının ucuzlayacağı, korumacı ticaretten ötürü hacimlerin düşeceği bir dönem bu. Ancak faiz düşüşleri zorluklarla ve ucuz olmayan dolar ile geleceği için sermaye akımları konusunda çok iyimser değilim.
Türkiye gibi sermaye bekleyen ülkeler, 2008 sonrasında yaşadığı ucuz ve bol dolar ile borçlanmayı kısa vadede göremeyecekler ne yazık ki. Fed’in yönü gevşeme olsa da yaşadığı ürkeklik ve Başkan Trump’un devamlı baskısının bağımsızlığına getireceği kuşku onları bir belirsizliğe itecek. Karar sonrasında Başkan Powell’in yaptığı açıklamaların net olmaması bundan. Onlar da bilmiyor keza…
Belirsizlik içinde faizler düşecek. Oynaklıklar beklenenden az gerileyecek ve sermaye akımları çok güçlü olmayacak. Yeni dönemin yapısı bu.
