Antalya'da milyarlarca Euro'luk dev yarış!
Antalya Havalimanı ilginç bir yarışa, milyarlarca Euro’nun konuşulacağı ihaleye hazırlanıyor. İçerden ve dışardan ihale şartlarını karşılayan şirketler 31 Ocak 2020’de masada kozlarını paylaşacak.
2007’de yapılan ve işletme süresi 17 yıl 3 ay olan ihaleyi, Alman Fraport-IC Holding ortak girişim grubu 2 milyar 371 milyon Euro bedelle kazandığı dikkate alınırsa, artan yolcu sayısı ve değişen şartlar ile 25 yıllık işletme süresi için en az 5 milyar Euro’luk bir değer ortaya çıkıyor.
İhaleye ilgi çok, ancak bu defa kriterler müteahhit mantığına göre değil, işletmecilik ön planda tutularak hazırlanmış. Antalya Havalimanı gibi bir yeri, kaliteli ve verimli işletecek tecrübe ile mali açıdan yeterli gücü olan şirketler ihaleye katılabilecek.
“İhaleyi şu veya bu şekilde alır, sonra havalimanını bir şekilde işletir, öderim” mantığına yer verilmemiş. Bu sebeple de 25 yıllık kira bedelinin yüzde 25’i peşin talep ediliyor. 2007’deki ihalede peşin yüzde 3, ikinci yıl da yüzde 22’si istenmişti.
Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) yönetimini, inşaata öncelik veren yaklaşımdan uzak durup, yatırım ve işletmeciliği değerli bulan yaklaşımları için tebrik etmek gerekir. Zira Antalya Havalimanı 2007 ihalesi sonrası zaman zaman dikkat çektiğim üzere çok kötü yönetildi. Dağınık haldeki terminal binaları ve kaliteleri de Antalya’ya yakışmıyordu.
DHMİ, Antalya Havalimanı’nın kapasitesinin artırılması için ilave yatırımlarla birlikte iç/dış hatlar, genel havacılık, CIP terminalleri ve mütemmimlerinin işletme haklarının kiralanması amacıyla ihaleye çıkmasının asıl sebebi bu dağınıklığı önlemek, iyi işletmeciliğin önünü açmak.
Bahsedilen bu yatırımlar yaklaşık bir milyar Euro ile gerçekleşecek ve 25 yıllığına işletmeye verilecek. “Kamu Özel Sektör İşbirliği” modeliyle yapılacak ihalede şirketler, DHMİ’ye ödeyecekleri kira bedeli üzerinden yarışacaklar. En iyi kira bedelini veren ihaleyi kazanacak.
İhaleyi kazanan şirket veya konsorsiyum 1 Ocak 2025’ten itibaren Antalya Havalimanı’nda görevi üstlenecek. Bence zaman dilimi de çok iyi. Çeşitli bahanelerle acele edilmeden, Türkiye’nin en önemli turizm markası Antalya’ya yakışır bir havalimanı tesis edilecek demektir. Mesela İstanbul Havalimanı’nda acele edilmesinin ciddi sıkıntıları oldu. Olmaya da devam ediyor.
Peki, şartnameye göre Türkiye’den ihaleye kimler girebilecek? Antalya gibi bir havalimanını işletmeye haiz olan 3 şirket ihaleye katılabiliyor. TAV Havalimanları Holding, İstanbul Sabiha Gökçen (ISG) ve Fraport Antalya. Diğer şirketler, mesela İstanbul Havalimanını işleten İGA’nın ortakları Cengiz, Limak, Kalyon ve MAPA ile ortaklıktan ayrılan Kolin veya diğerleri neden giremiyor?
İlgili madde aynen şöyle:
“Tek bir havalimanı bünyesinde yer alan toplam büyüklüğü asgari 100.000 metrekare olan ve son 5 yıl boyunca gelen-giden yolcu ortalaması asgari 15 milyon yolcu olan bir veya birkaç terminal binasını ihale öncesi son 5 yıl boyunca işleten ya da herhangi bir dönemde en az 3 yıl işletmiş olması…”
İhaleye katılmak isteyen yabancı şirketler için bu kriter 25 milyon yolcu/yıl. Yurtdışından ilgi de oldukça iyi. Mesela daha önce Sabiha Gökçen’de yer almış olan Hindistan’dan GMR ve şu an Sabiha Gökçen'in yüzde yüz işletme hakkına sahip olan Malaysia Airports Holdings (MAH) da ihaleyle ilgilenenlerden.
Görüldüğü üzere 31 Ocak’ta ilginç bir yarış olacak. Bakalım yarışı kim göğüsleyecek. Bir de 3 Şubat’ta yılan hikâyesine dönen Çukurova Havalimanı’nın ihalesi var.
