"Üçüncü İttifak"ın tercihi…
HDP’ye oy veren seçmenin oyuna talip olmadan girilen Cumhurbaşkanlığı seçimini kim kazanır?
Bugünkü kamuoyu yoklamaları, HDP’nin de arasında bulunduğu Üçüncü İttifak’a oy vermiş seçmenin desteğini almadan, ilk turda bir adayın kazanma şansının imkânsızlığını sergiliyor.
Her ne kadar seçime 8 ay olsa da bu sürede seçmen tercihlerinin değişme olasılığı yüksek.
Ancak gelecek tahlilinde bulunmak zor değil.
Zaten yorum yapanlar da gelecek tahminlerini bugünkü anket sonuçları üzerinden yapıyor.
DOĞRULAMA YANLILIĞI
Ancak unutulmamalı ki bu okumayı yapanların tahminleri de içinde bulundukları siyasal duruşa endeksli…
Arkadaşım, psikolog Prof. Dr. Nart Bedin Atay’ın bir başka konu üzerinde sohbet ederken anlattığı öğreti devreye giriyor.
İngiliz psikolog Peter Wason tarafından ortaya atılan, Türkçeye “Doğrulama Yanlılığı” veya “Onay Yanlılığı” (Confirmation Bias) diye çevrilebilecek kuramdan söz ediyorum.
Yani, kişinin önceki inançlarını veya değerlerini doğrulayacak veya destekleyecek şekilde bilgiyi arama, yorumlama, tercih etme ve hatırlama eğilimi…
İnançlarını veya değerlerini doğrulayan veya güçlendiren ve bir kez onaylandıktan sonra yerinden edilmesi zor olan bilgileri tercih etme davranışı…
Matematiğin sunduğu gerçeklik yerine, hemen hepsi kendini onaylayan durum üzerinden veri yorumluyor.
Oysa bugün toz kondurmayan iki taraftan da anket şirketleri, benzer okumalarını 2014, 2015, 2018 ve 2019 seçimlerinde de yaptı.
Seçim sürecindeki anketleri ile sandık sonuçları arasındaki uçurum ortada…
KONJONKTÜRÜN GETİRECEĞİ GÜÇ
Benzer süreci yansıyoruz.
Baudrillard’ın fal üzerine saptamasına benzer şekilde, partilerin kurmayları da burç okuması yapar gibi telefonla gerçekleştirilmiş kamuoyu yoklamaları üzerinden, konjonktürün getireceği cazibeden ve güçten medet umuyor.
Oysa sandığın ne getireceğini öngörmek için 8 ay bu coğrafyada oldukça uzun bir süre…
İLK TURDA ZOR
Ancak bir gerçek var ki kamuoyunun aday kabulleri konusunda anket şirketlerinin verileri birbirine yakın.
Bu verilerden yola çıkarsak, öteki ittifakın desteğini alamadığı sürece, hiçbirinin Cumhurbaşkanı adayının ilk turda kazanma olanağı yok.
Geçmiş seçimlerde HDP’ye veya hafta sonu kuruluşunu açıkladıkları üçüncü ittifakın etkisi de burada ortaya çıkıyor.
Sözünü ettiğim, Halkların Demokratik Partisi (HDP), Türkiye İşçi Partisi (TİP), Emek Partisi (EMEP), Toplumsal Özgürlük Partisi (TÖP), Emekçi Hareket Partisi (EHP) ve Sosyalist Meclisler Federasyonu'nun (SMF) oluşturduğu Emek ve Özgürlük İttifakı…
Yeni ittifakın Cumhurbaşkanı adayı çıkarıp çıkarmayacağına yönelik kesin bir veri yok.
İKİNCİ TURDA OY VERECEĞİMİZE İLK TURDA NEDEN VERMEYELİM?
Ancak üzerinde tartıştıkları konuyu dün Halk TV’de İsmail Küçükkaya’nın sabah programına katılan TİP Başkanı Erkan Baş özetledi:
“Sorum şu; ikinci turda oy verebileceğimiz bir adaya ilk turda neden oy vermeyelim? Doğru olan, ilk turda toplumun en geniş kesiminin oyunu alabilecek ortak adayın belirlenmesidir.”
Yakın geçmişte HDP yönetiminden de benzer açıklamalar gelmişti.
Diğerlerinin içinde en yüksek oya sahip olan HDP; muhtemel ki geçen seçim olduğu gibi diğerleri de yine onun listesinden milletvekili seçimine girecek.
Ayrıca HDP olmadan diğerlerinin aday çıkarmasının bir sonuç getirmeyeceğini de geçmiş deneyimler sergiledi.
Başat aktör olan HDP’nin etkin çok sayıda ismiyle konuştum.
Adaylık konusundaki tutumları net:
“Bizim açımızdan rahatsızlık yaratmayacak, Kemal Kılıçdaroğlu, Ekrem İmamoğlu ve benzer tutumdaki isimler olması halinde ilk turda aday çıkarmayız…”
Saydıkları isimler olmazsa HDP’nin aday çıkarma olasılığı yüksek olduğunu da söylediler.
VERİLMEYECEKTE ETKİLİ
Var sayılım ki HDP ilk turda aday çıkardı, “ikinci turda ne yapacak?”
Soruya en iyi yanıtı uzun yıllardır HDP ve öncesinde kurulan partileri yakından gözlemleyen akademisyen Vahap Coşkun dünkü sohbetimizde dile getirdi:
“Geçmiş deneyimler de gösterdi ki HDP, kime oy vermesi gerektiği konusunda seçmenini ikna etmekte zorlanıyor. Ancak kime oy vermemesi gerektiği konusunda %99 sonuç alıyor.”
Coşkun, CHP lideri Kılıçdaroğlu’nun aday olarak çıkması halinde HDP’nin ilk turda da aday çıkarmama ihtimalinin güçlü olduğunu belirtti.
İddiasını da yaşam sürdüğü Diyarbakır’da yurttaşlarla sohbetlerine dayandırdı, HDP’nin seçmeninin bu tutumunu göz ardı edemeyeceğini vurguladı.
SİLAH BIRAKMA
Bu durumda HDP veya içinde olduğu ittifakın müstakbel adayla pazarlık gücü zayıflamaz mı?
Coşkun, karşı tarafın pazarlık olarak masaya koyacağının bu durumu belirleyeceğine vurgu yaptı…
Sözlerini açmasını istedim…
Yanıtını soruyla verdi:
“PKK’nın seçim öncesi silah bıraktığını açıklaması kime yarar?”
Böyle bir ihtimalden söz edilebilir mi?
Herhangi bir yanıt vermedi, olasılıktan söz ettiğini söyledi…
Yanıt aslında, yazının başındaki kuramda, "Doğrulama Yanlılığında" (Confirmation Bias) gizli…
Mersin Mezitli’de dün gece yaşanan hain terör saldırı da realitesi…
