Sahte sosyal hesaplar ve gençler
Ruh ve beden ayrımı tartışmaları (Ortaçağ’dan sonra) 90’larda e-posta servislerinin yaygınlaşmasıyla birlikte tekrar başlamıştır. Sanal kimlik, gerçek kimliğin yerini tutabilir mi? Eğer bu bir temsilse, temsil gerçekliğin yerini alabilir mi? İnternette karşılaştığınız sahte hesaplarla birçok kişinin kimliği taklit edilebildiği gibi, bir kişi kendisini farklı çerçevelerde sunuyor da olabilir. Sahte iş geçmişi, sahte özgeçmiş, sahte arkadaşlık ağları, sahte sektör, sahte fotoğraflarla karşılaşabileceğiniz gibi, bir kişi kendi imajını manipüle ediyor da olabilir.
GİZLİ DAVRANIŞLAR
Gençler arasında yaygın akımlardan biri hayran oldukları, istedikleri ya da nefret ettikleri kişileri ‘stalk’lamak için sahte hesaplar açmaktır. Bazı kullanıcıların farklı amaçlarla kullandığı 4-5 sahte sosyal hesabı olabilmektedir. Bazı kişiler de daha mahrem ek hesaplar açarak çok dar bir arkadaşlık çevresinde etkileşim kurmaktadır. Son araştırmalara göre 13-18 yaş arası gençlerde ödev yapma ve okul zamanı hariç ekran başında geçirilen süre ortalama 1 saate yaklaşmıştır. Kişisel olarak 3 saat kullanımı geçenler, akşam 23:00’ten önce yatmamaktadır.
Bazı gençlerin tek bir sosyal medya platformunda üç dört hesabı var. En aktif kullanılan sosyal medya olan Instagram bu açıdan bir terminolojiye de sahip. Örneğin kitleye açık olan Insta hesabının adı Rinsta (Real Instagram); sahte/fake hesabın adıysa Finsta (Fake Instagram). Finsta’ların kullanım amaçları farklılık gösteriyor. Kimileri eski sevgilisi, tanımak istediği birisi ya da tanıdığı birisi hakkında bilgi toplamak için Finsta açarken, kimileri sadece en yakın arkadaşlarının görmesini istediği resim, video ve yorumları paylaşmak için bu hesapları kullanıyor. Kitlesel 1.000 takipçisi olan birinin özelde sadece 50 takipçisi olabiliyor.
YENİ UYGULAMALAR
Bir zamanlar en çok gençlere ait olan Facebook’un hızla yaşlı üyeleri içermesi gibi nedenlerle beliren Instagram, Snapchat ve TikTok gibi uygulamalar, gençlerin kendi anlam dünyalarını kurmaları ya da rahatlamaları için yeni görsel mecralar olmuştur. TikTok’un müzik, dans ve sahneleme seçenekleri, Snapchat ya da Instagram’daki eğlenceli filtreler gençlerin ilgisini çekmektedir. TikTok ayrıca gençlerin politik olarak yönlendirilmesi için de uygundur. ABD’de 18 yaş altı 40 milyon TikTok hesabını olduğu düşünülürse kimi siyasetçiler tarafından seçimler için (ABD kökenli bir uygulama olmamasına rağmen) kullanılması düşünülmektedir. Reşit olan gençlere ve sosyal medyanın eğlence ve etkileşim için kullanılmasına kıyasla, henüz ergenliğini yaşamakta olan çocuklar açısından sosyal medya riskler taşıyabilir.
ÇOCUKLARA AİT HESAPLAR
Finsta sahibi gençler, ebeveynlerinden bazı şeyleri saklamak için sanal alanı kullanmaktadır. Gencin en yakın arkadaşı sosyal çevrede başka birisiyken, sosyal medyada başka birisi olabilir. Bu gizli kişilerle eğlenmenin sınırlarını zorlayan, duyguları sergilemek için derin anlatımlar içeren, hatta sağlıkla ilişkili ipuçları verebilecek kimi paylaşımlar yapılabilmektedir. Çocuk bir yeme bozukluğu sorununu ya da baş edemediği gündelik bir sorunu bastırmak için paylaşımlarda bulunuyor olabilir. Ebeveynler çocukların kimlerle konuştuğuna ve arkadaşlık ettiğine dikkat etmelidir. Özellikle 12 yaşına kadar bağımsız değil, ortak cep telefonu kullanımı önemlidir. 12-18 yaş aralığındaysa kimi sorularla onun yakın bulduğu kişilerle hangi bilgileri paylaştığını anlamak önemlidir.
GÖZLEM
Çocuğa Finsta kavramını açıklayıp buna doğrultuda bir arkadaşlık yapıp yapmadığını sorulabilir. Bu tür hesapları ne sıklıkla kullandığı ve neler paylaştığı sorulabilir. Paylaşım yapmak için birilerini nasıl seçtiği sorulabilir. Bazı durumlarda çocuklar sanal oyun arkadaşlığı platformlarını kullanarak yakınlaşmaktadır. Çocuğu eğitmek için kendi sosyal hesaplarınızda (LinkedIn, Facebook vb.) kimleri arkadaş olarak kabul ettiğinizi ve ne gibi paylaşımların nasıl başarılı olabildiğini gösterebilirsiniz.
Çocuklarla düzenli görüşmeler yapmak, onların yanlış bir şeyler olduğunda size gelmelerini sağlayabilir. Sanal ortam kendini geniş kitlelere ifade etmek için tek özerk yol gibi görünse de kalıcı duygusal destek bulmak için zayıf bir mecradır. Sert yaşanan duygular bir ekranın arkasında saklanamayacak kadar zordur. Mutlaka belirti verir. Bunu fark etmezseniz internet bir ergenin üzücü duygularını kötüleştiren bir yabancılaşmaya dönüşebilir.
