Okul ve suç ilişkisi
Çocukların riskli davranışlarını ailedeki iletişim ve duygusal paylaşım etkiler. Özgüven ve özsaygı oluşumu için aile temel işlevdedir. Huzur bulamayan ya da soğuk bir ortamla yüz yüze olan çocuk okulda şiddet davranışları gösterebilir. Evdeki şiddet ya da ayrımcılık, çocukların toplumsal yaşamdan izole olmasına ve sosyal destek mekanizmalarına uzak olmasına neden olur. Dışlanma çocuk için büyük bir öfke kaynağıdır. Arzular, duygusal handikaplar ve baskılar çocuk tarafından akranlarına ya da sokakta çevresine yansıttığı zorbaca davranışlara dönüşebilir. Özellikle düşük ekonomik gruptaki aileler erken evlilik, göç ve ayrılık gibi nedenlerle çocukların uyum yeteneklerini zedeleyebilir. Bir araştırmaya göre ailenin çocukta neden olduğu zarar en çok: Şiddet, zorbalık, reddetme, çekingen bırakma, kontrolsüzlük, harçlık vermeme, beklentisizlik ve ilgisizlik gibi tutumlarla oluşmaktadır.
OKUL ORTAMI
Okul çocukların en fazla zaman harcadığı ortamdır. Çocuklar kendi kimliklerini burada inşa ederler. Ancak aile gibi okul da şiddet doğurabilir. Okuldaki risk faktörleri daha dinamiktir. Bir araştırmaya göre okuldaki şiddet davranışlarında şu faktörler etkilidir: Çetelerle ilişkide olma, madde kullanma, şiddeti konu edinme, kontrolsüzlük, lakap takma, küfür, tehdit, silah taşıma, arkadaşsızlık, hayvanlara işkence, istismar, suçlama ve depresyon. Okulda şiddet sadece şiddeti uygulayan öğrencilerle sınırlı kalmaz. Zarar gören çocuk, okul ortamı, çalışanlar ve veliler de olumsuz etkilenir. Şiddet görmek kişinin kendisinin de suç ya da suça ilişkin hareketleri tekrarlamasına neden olmaktadır. Suçun en çok tekrarlandığı yerlerden biri okul yoludur. Öğrenciler okula gelip giderken kendisini güvende hissetmelidir.
MAĞDURLAR ve ÖNLEMLER
TÜİK 2019 verileri açıklanmasa da daha önceki dört yılın verilerine göre polis ve jandarmaya başvuran ya da götürülen toplam çocuk sayısı 500.000’in üzerindedir. Yarısı 15-17 yaşlarındadır ve en çok işlenen suç yaralamadır. Çocuk mağdurlar diğer yaşlardaki mağdurlara göre daha çok sosyal ve psikolojik sorun yaşamaktadır ve desteğe daha çok muhtaçtır. Kurban ya da suça sürüklenmiş çocukların tespiti ve topluma yeniden kazandırılması toplumun sağlığı, refahı ve güvenliği için gereklidir.
Okullarda öğrenci sorunlarıyla ilgilenen iki servis vardır. Rehberlik ve sosyal hizmet. Rehberlik daha çok okul içi takip yaparken, sosyal hizmet daha çok okul dışıyla ilgilenir. Ülkemizde okul sosyal hizmeti yaygınlaşmadığı için, rehberlik servisleri aktif olarak kullanılmaktadır. Rehberlik servisi etkisiz ya da yetersiz kaldığında daha yetkili birimler devreye girmektedir. Öğretmenlerin sınıfta kuracağı huzurlu atmosfer, çocukları okul faaliyetlerine daha çok katabilir. Önemli olan farklı davranışları önceden görmek ve şiddet davranışı henüz oluşmadan önlem almaktır. Öğretmenlerin ve rehberlik servisinin eşgüdümlü çalışması şiddet ikliminin değişmesi, öğrencinin aidiyet hissi ve eğitimle ilişki kurması açısından önemlidir. Bu aşamalarda grup rehberliği ya da bireysel psikolojik danışmanlık hizmetlerinden yararlanılması gerekmektedir.
MEKÂNSALLIK
Okulun fiziki koşulları ve mekânsal yapısı da suç davranışlarını etkileyebilir. Okul etrafındaki riskli mekânların kaldırılması, parklar, açık alanların ve çevrenin düzenlenmesi, yolların aydınlatılması ve eğitimle ilişkili olmayan kişilerin uzaklaştırılması gerekir. Güvenlik sadece kolluk kuvvetlerinin bireysel varlığıyla takip edilen ve sağlanan bir unsur değildir. Suçun getireceği çok yüksek maliyetten kaçınmak için olumlu okul ortamı, öğrenciye destek, rol modeli kişiler, aileyle dayanışma, akran düzeni ve ek etkinlikler gerekir.
Son zamanlarda yaygınlaşan yaratıcı drama uygulaması da öğrencilerin duygularını ve akran ilişkilerini düzenlemeleri için tercih edilebilir. Öfke kontrolü ve kendini ifade etme becerisi gibi konularda büyük yarar sağlayan drama kendini bir gruba ait hissetmenin olumlu bir yolunu da tesis edebilir. Bunun dışında spor, sanat, müzik, gezi ve benzeri etkinlikler yaratıcı enerjiyi dışa vurur ve dolaylı olarak şiddeti önler. Okul yönetimi, suçun önlenmesi için yıllık takvimler yaparak kimi stratejik programlara zaman ayırmalı ve eğitimde huzur ve güvenin sağlanması için diğer okullarla iş birliği yapmalıdır.
