ABD'de Trump'ın azli için tarihi süreç başladı! Sırada ne var?

ABD'de Başkan Donald Trump'ı isyana teşvik suçlamasıyla görevden almak için hazırlanan azil tasarısı Temsilciler Meclisi'nden geçti. Donald Trump, hakkında ikinci kez azil süreci başlatılan ilk ABD Başkanı olarak tarihe geçti.

PEKİ SIRADA VAR? İŞTE AZİL SÜRECİYLE İLGİLİ BİLİNMESİ GEREKEN HER ŞEY...

6 Ocak'taki kanlı Kongre baskınının ardından tüm dünyanın konuştuğu azil süreci iki aşamalı bir süreç. Bu sürecin ilk aşamasında Temsilciler Meclisi, azle konu olan maddeleri belirliyor ve oyluyor. Daha sonra ise ABD Senatosu'nda bir yargı süreci başlıyor ve başkan azle konu olan maddelerden dolayı yargılanıyor.

Senato'daki yargılamanın sonunda oylamaya katılan senatörlerin 3'te 2'si azilden yana oy kullanırsa, Trump görevinden azledilecek. Bu da 100 senatörün bulunduğu oylamada 67 oyun Trump aleyhine kullanılması anlamına geliyor.

Ancak bu noktada oylamaya katılmayacak senatörlerin bu oranı değiştirme ihtimalini de hesaba katmak gerekiyor. Azil süreçlerinde bu hiç yaşanmasa bile, ABD Senatosu'ndaki başka oylamalarda oylamaya katılmayan senatörlerin olduğu daha önce görülmüştü.

Senato'daki duruşmalar ne zaman başlayacak?

Bu sorunun cevabı henüz belli değil. Ancak Senato Çoğunluk Lideri Cumhuriyetçi Mitch McConnell, Senato'nun 19 Ocak'a yani Trump'ın başkanlığının son gününe kadar toplanmayacağını açıkladı.

Senato'daki yargılamanın bir gün içerisinde yapılması ise neredeyse imkansız. Trump'a yönelik suçlamaların yapılması ve yargı sürecinin hazırlanması dahi günler, hatta haftalarca sürebilir. Bu da Trump'ın yargılanmasına, Biden'ın yemin töreninden önce başlanmasını olasılık dışı kılıyor.

Diğer yandan, şu anda Senato'nun kontrolü Cumhuriyetçiler de olsa bile Georgia'da 5 Ocak'ta yapılan seçimleri kazanan Demokrat adayların yemin etmesinin ardından kontrol Demokratlar'a geçecek ve Demokratlar'ın sürecin ilerlemesinde daha fazla rolü olacak. Ancak bunun da 20 Ocak'tan önce olması beklenmiyor.

Trump'ın görev süresi bittikten sonra azledilmesi mantıklı mı?

ABD Senatosu azil duruşmasında Başkan Trump'ı değil, eski Başkan Trump'ı yargılayacak. Bu da Trump'ın suçlu bulunsa dahi görev süresi bittiği için görevden alınma cezası alamayacağı anlamına geliyor.

Ancak senatörler Trump'ın suçlu bulunması durumunda gelecek seçimlere katılmasını engelleyebilir. Zira Trump'ın 2024 seçimlerinde yeniden aday olmaya istekli olduğu biliniyor. Ayrıca Trump suçlu bulunursa, altı haneli emeklilik maaşını kaybedebilir ve eski başkanlara tanınan diğer ayrıcalıklardan da mahrum kalabilir.

Biden'ın süreçte rolü olacak mı?

20 Ocak'ta görevi devralacak Joe Biden'ın Trump'ın azil sürecinde bir rolü yok. Ancak Biden, başkanlığının ilk günlerinde Senato'daki azil yargılaması yoğunluğuyla karşı karşıya kalacak.

20 Ocak haftasında Senato'da ayrıca Biden'ın kabine için seçtiği isimlerin oylama süreci de var. Dışişleri Bakanı Adayı Antony Blinken, Savunma Bakanı Adayı Lloyd Austin, Hazine Bakanı Adayı Janet Yellen ve İç Güvenlik Bakanı Adayı Alejandro Mayorkas'ın adaylıkları Senato'nun onayına sunulacak.

Biden ayrıca pandamı dolayısıyla yapılan yardım paketinin 2 bin dolara yükseltilmesini de hedefliyor ve başkanlığının ilk günlerinde bunu Senato'ya sunmaya hazırlanıyor.

Azil süreci tüm bunların yavaşlaması anlamına gelebilir.

Trump hakkında daha önce de azil süreci yürütülmüştü, bu sürecin farkı ne?

ABD Başkanı Donald Trump geçtiğimiz yıl, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ile yaptığı görüşmeler nedeniyle bir kez azil süreciyle karşıya karşıya kalmıştı. Temsilciler Meclisi'nden geçen azil tasarısı, Senato tarafından reddedilmiş ve Trump aklanmıştı.

Bu yeni süreçte ise farklı olan Cumhuriyetçilerin yaklaşımı. Cumhuriyetçiler, ilk azil sürecinde Trump'a tam destek vermiş, Senato'da sadece bir Cumhuriyetçi, Utah Senatörü Mitt Romney, Trump aleyhine oy kullanmıştı.

Şimdi ise Cumhuriyetçilerin içinden Trump'a karşı sesler yükseliyor. Temsilciler Meclisi'nde yapılan azil oylamasında 10 Cumhuriyetçi vekil Trump aleyhine oy kullandı. Senato'daki Cumhuriyetçilerin lideri McConnell'ın da bu süreci Trump'ı partiden uzaklaştırmak için önemli bir fırsat olarak gördüğü biliniyor.

Ancak Cumhuriyetçiler içerisindeki bu tartışmaların ve Trump karşıtı çizginin, Trump'ı azletmek için yeterli olup olmayacağı henüz bilinmiyor. Demokratların Senato'da fire vermeyeceği düşünülürse, Trump'ın suçlu bulunması için 50 Cumhuriyetçi senatörden 17'sinin Trump aleyhine oy kullanması gerekiyor.

Yeni azil süreci neden 'tarihi'?

Trump hakkında 'isyana teşvik' suçlamasıyla azil süreci başlatılması, iki açıdan tarihi önem taşıyor.

Bunlardan ilki, Trump'ın hakkında iki kez azil süreci başlatılan ilk başkan olması. İkincisi ise yargı sürecinden çıkacak nihai kararla ilgili. Zira Trump suçlu bulunursa ABD tarihinde azil sürecinde aklanamayan ve suçlu bulunan ilk başkan olacak.

Daha önce 1868 yılında Başkan Andrew Johnson hakkında, dönemin Savaş Bakanı Edwin Stanton'ı usulsüz bir biçimde görevden aldığı için azil süreci başlatılmış, Johnson azil oylamasını sadece 1 oyla kazanarak aklanmayı başarmıştı.

ABD tarihinde hakkında azil süreci başlatılan ikinci isim ise Billi Clinton olmuştu. 1998'de 21 yaşındaki Beyaz Saray stajyeri Monica Lewinsky ile olan ilişkisi nedeniyle yargılanan Clinton, Senato'daki oylamayı farklı bir şekilde kazanarak aklanmıştı.

Amerikan tarihindeki üçüncü azil süreci ise Trump'ın Ukrayna ile olan ilişkileri nedeniyle başlatılmış, Trump da Clinton'a benzer şekilde Senato'daki oylamada aklanmıştı.

ABD tarihine damga vuran bir diğer azil süreci tartışması ise 1973'te yaşanmıştı. Dönemin başkanı Richard Nixon hakkında, Demokrat rakibini yasa dışı şekilde dinletttiği Watergate Skandalı patlak verince azil tartışmaları başlamış, siyasi desteğini kaybeden Nixon azil süreci henüz başlamadan istifa ederek ABD tarihinde istifa eden ilk başkan olmuştu.