Brejnev Doktrini nedir? Brejnev Doktrini özellikleri, tarihi ve önemi
2. Dünya Savaşı'ndan iki süper güç olarak çıkan Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetleri Birliği arasında başlayan Soğuk Savaş Dönemi, Avrupa coğrafyası üzerinde büyük bir kamplaşmaya sebep olmuştur. Böyle bir siyasi ortamda ortaya konan Brejnev Doktrini, Sovyetler Birliğinin dış politikasını belirleyen bir unsur olarak dikkat çekmektedir. Kaba hatlarıyla sosyalist olan ülkelerdeki düzenin korunmasını amaçlayan Brejnev Doktrini tarihi kaçtır? Brejnev Doktrini nedir? Ayrıntılar içeriğimizin devamında…
İsmini Sovyetler Birliği’ni yöneten Leonid Brejnev’den alan bu doktrin, Sovyet dış politikasının temel hatlarını çizmesi sebebiyle büyük bir öneme sahiptir. Peki, Brejnev Doktrini özellikleri nelerdir? Brejnev Doktrini önemi nedir? İşte, tüm detaylar…
Brejnev Doktrini Nedir?
1964 yılının Ekim ayında, Sovyetler Birliği lideri Nikita Kruşçev görevden uzaklaştırılmış ve onun yerine geçen Leonid Brejnev Sovyetler Birliği’nin yeni lideri olmuştur. Brejnev iktidarının dördüncü yılında, 1968 yılında tarihi kaynaklara Prag Baharı olarak geçen ve Çekoslovakya’nın politik açıdan liberalleşmeye başladığı bir dönem yaşanmıştır. Çekoslovakya’da yaşanan bu siyasi gelişmelerin diğer doğu bloğu ülkelerine yayılmasından endişelenen SSCB, Varşova Paktı’na bağlı olan müttefik askerler ile birlikte Haziran 1968’te Çekoslovakya’yı işgal etmiştir.
Çekoslovakya’nın işgal edilmesinin hemen ardından yapmış olduğu bir konuşmada, bu işgalin haklı gerekçelere dayandığını belirten Brejnev’in bu konuşması, Sovyetler Birliği’nin dış politikasının hatlarını belirlemiş ve açıklanan tüm bu gerekçeler tarihe Brejnev Doktrini olarak geçmiştir. Özetle, sosyalist bloktan ayrılmak ve Sovyetler Birliği etkisinden sıyrılmak isteyen Doğu Bloğu ülkelerinin bir askeri müdahale ile karşılaşacaklarını belirten Brejnev Doktrini tarihi 13 Kasım 1968’dir.
Brejnev Doktrini Özellikleri
Sovyetler Birliği lideri Leonid Brejnev tarafından açıklanan ve SSCB’nin dış politikasında izlenecek olan yolları çizen Brejnev Doktrini özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
Leonid Brejnev tarafından 1968 yılında tüm dünyaya duyurulan bu doktrin, 1980 senesinde Polonya’da yaşanan olaylara kadar başarı ile uygulanmıştır. 1980 yılında Bağımsız Özyönetimli Dayanışma Sendikası’nın, Polonya lideri olan Jaruzelski iktidarını sarsmaya başlamasına rağmen, Varşova Paktı bu durum karşısında silahlı bir müdahalede bulunmamıştır. Polonya’ya karşı gerçekleştirilmeyen bu askeri müdahale ile geçerliliğini yitiren Brejnev Doktrini, 1985 yılında Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov tarafından terk edilmiştir.
Brejnev Doktrini Önemi
1968 yılında ilan edilen bu doktrin, tüm Doğu Bloğu ülkeleri arasında büyük bir tedirginlik yaratmış olsa da Sovyetler Birliği’nin bu etkisine karşı çıkılamamıştır. Bunun yanında her türlü askeri müdahaleye izin veren bu doktrin, sol siyaset içinde de ciddi bir şekilde tenkit edilmiş ve bu eleştiriler, 1970’li yıllardan itibaren Avrupa’da yükselecek olan yeni komünizm hareketinin şekillenmesini sağlamıştır.
