2020'de faiz indirimleri devam edebilir mi?
Bu yıl gelişmekte olan ülkeler faiz indirme yarışına girdiler.
FED’in yılın ikinci çeyreğinde “faiz indirimi” sinyali vermesinin ardından, Asya’dan Latin Amerika’ya gelişmekte olan ülke merkez bankaları fırsatı kaçırmadı ve arka arkaya faiz indirimleri yaptı.
Gelin şöyle bir hatırlayalım, geride bırakmaya hazırlandığımız 2019’da kim, ne yapmış?
Asya’dan başlayalım..
Hindistan Merkez Bankası yıl içinde 5 kez faiz indirim kararı aldı ve toplam 135 baz puanlık faiz indirimi yaptı. Endonezya Merkez Bankası 100 baz puan, Filipinler ise 75 baz puanlık faiz indirdi. Bu ülkelerde son faiz indirimleri sonrasında faizler yüzde 5.15- 6.60 bandına oturdu. Hindistan’da enflasyon yeniden yüzde 5 seviyesine yükseldiği için faiz indirimleri durduruldu.
Asya’da göreceli olarak daha düşük faiz oranlarının geçerli olduğu ülkelerde de, geçen sene merkez bankaları faiz indirimi yaptı. G. Kore ve Tayland 2019’da 50 baz puanlık faiz indirimi yaparak, politika faizlerini yüzde 1.25’lere çekti.
Rus Merkez Bankası 2019’da 150 baz puan düşürerek, 6.25’e çekti. Ancak bu Rus Merkez Bankası’nın faiz indirme hızı Devlet Başkanı Putin’i tatmin etmedi. Enflasyonun yüzde 3.5 olduğu ve büyüme oranın yüzde 1.5 - 2 bandına gerilediği Rusya’da, Putin’e göre Rus Merkez Bankası faiz indirmekte gecikti ve fırsat kaçırdı.
2019’da Latin Amerika’da da gelişen ülkelerin merkez bankalarının faiz indirimlerine rastladık. Meksika 5 yıl aradan sonra ilk kez 2019’da faiz indirmeye başladı ve 3 faiz indirim kararı ile politika faizini 75 baz puan düşürerek yüzde 7.5’a çekti.
Ve Türkiye…
2019’da faiz indirimlerinde şüphesiz aslan payı TCMB’ye gitti. 2019’da toplam 1200 baz puan faiz indirimi yapan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, böylece faizleri yüzde 12 seviyesine indirmiş oldu. Yıl sonu yüzde 11 seviyesinde kapatması beklenen enflasyon oranının 100 baz puan üzerinde politika faizini konumlayan TCMB, 2020 yılı içinde faiz indirimlerine devam edeceği sinyalini veriyor.
2020 farklı bir yıl olabilir mi?
Gelişmiş ülkelerdeki bu faiz indirimleri (büyük oranda) FED’in 2015’de yüzde 0.5 seviyesinden başladığı ve 3 sene içinde 9 kez artırdığı faizleri yüzde 2.5’a çıkarmasının ardından, 2019’da aniden 3 kez arka arkaya faiz indirmesinin sayesine oldu.
2020’de FED’in faiz artırmayacağını biliyoruz. Ancak daha fazla indirmeye de niyeti yok. Avrupa Merkez Bankası’nın yeni Başkanı Lagarde’ın yaptığı son konuşmada, mevcut gevşek para politikasını değiştirmeyeceğini ancak daha fazla parasal teşvik yapmaya niyeti olmadığını da her beraber dinledik. Lagarde artık Avrupalı liderlerin ellerini ceplerine atmalarını ve mali politikaları gevşeterek AMB’ye destek vermelerini istiyor.
Şimdi eldeki verileri şöyle bir süzgeçten geçirelim ve birlikte soralım “2020 daha iyi bir yıl olabilir mi?”
FED, AMD, BOJ gibi büyük merkez bankaları parti bozucu olmak istemiyorlar. Yani faiz artırımı ya da parasal sıkılaştırmaya cesaret edebilecek büyük merkez bankası yok. Ancak hepsi aynı şeyi söylüyor “Bizden bu kadar. Yapabileceğimiz en fazla şey mevcut durumu devam ettirmek”
2019’un en sıkıntılı konusu Ticaret Savaşlarında yeni yıla “1. Faz Anlaşma” umuduyla giriyoruz. Hala bir yazılı anlaşma metni görmemekle beraber ABD ve Çin arasında kısa vadeli sorunların çözümü için iki liderin el sıkışması baz senaryo. Ancak Ticaret Savaşlarında asıl sorun yani “2. Faz Anlaşma” gereken kısmı çok çetrefilli. Fitch’in de yakın zamanda açıkladığı gibi 1. Faz anlaşma imzalansa bile 2020’de Ticaret Savaşları daha çok canımızı sıkacak gözüküyor.
Son konuda; IMF’in “Senkronize Yavaşlama” dediği küresel ölçeğe yayılan ve gelişmiş ya da gelişmekte olan ülke ayrımı yapmadan bütün ekonomileri etkileyen durgunluk hali. 2019’da 5 kez büyüme tahmini aşağıya revize eden IMF, 2020 için tahminini şimdilik bir kez revize etti. IMF’in 2020 küresel ekonomi büyüme beklentisi yüzde 3.4. 2019’dan daha iyi 2018’den kötü.
2020 yılı eğer yukarıda bahsettiğim konular bağlamında 2019’dan çok da farklı bir yıl olmayacaksa, gelişen ülkelerin faiz indirimleri gelecek sene de devam eder mi?
Hindistan’ın “Tamam” dediği, Brezilya’nın “Kapıyı yarı kapattığı” faiz indirimlerine, Türkiye 2020’de devam edebilir mi? 2019’da 12 puan faiz indiren TCMB, 2020’de tek haneli faize geçebilir mi?
2020 zor bir yıl olacak.
Ticaret Savaşları ve küresel durgunluk endişeleri altında ezilen gelişen ülkelerin eğer FED’den bu sene de bir destek gelmezse, 2020’de geçen sene ki kadar rahat faiz indirebileceklerini zannetmiyorum.
2020 “Kimin faizini ne kadar daha düşürebildiği” yarışmasının sahneye konduğu bir yıl olmayacak.
Gelişen ülkeler için 2020, “Ne kadar ticaret açığı veriyorsun?”, “ Bütçe açığın ne kadar?”, “ Dış borcun ne kadar?” gibi sorularla büyüme oranlarının karşılaştırıldığı bir yıl olacak.
