Amerika'daki protestolar ve kırık fay hatları
Amerika Birleşik Devletleri’nde geçen hafta Minneapolis şehrinden başlayıp diğer eyaletlere yayılan ve her geçen gün şiddeti artan protesto gösterilerini izliyoruz.
Hatırlatmak açısından geçen hafta George Floyd isminde siyahi bir Amerikalının polis tarafından göz altına alınırken uğradığı şiddet sonucunda hayatını kaybetti. George Floyd’un ısrarla nefes alamadığını belirtmesine rağmen polisin dizi ile boynuna bastırdığı ve sonunda Floyd’un ölümüne neden olduğu görüntüler ortaya çıkınca, ABD’nin kanayan yarası “ırk ve sınıf ayrımının“ tetiklenmesiyle yüz binlerce insan sokaklara döküldü.
Protestoların başladığı tarihten bugüne sadece 1 hafta geçmesine rağmen çok hızlı yayıldığını gözlemliyoruz. Bir çok eyalette binlerce insanın katıldığı barışçıl protestoların yanında bazı eyaletlerde polisle çatışma, mağazaların yağmalanması gibi eylemler de gerçekleşiyor.
Eylemlerin şiddet içermeye başlaması ve çok hızlı yayılması sebebiyle 20’den fazla eyalet aynı anda süreli sokağa çıkma yasağı ilan etmek zorunda kaldı. 1968’de Martin Luther King’in suikaste uğrayarak hayatını kaybetmesinin ardından başlayan protestoları bastırmak için bir çok eyalette alınan sokağa çıkma yasakları kararlarından sonra, ABD tarihinde alınmış en geniş ölçekli yasak kararı. Ayrıca eyaletlerin yerel güvenlik güçleri protestoları bastırmakta yetersiz kaldığı için 10 eyalette “Ulusal Muhafız Birlikleri“nden takviye yapıldı.
ABD’de ilk kez siyahi bir Amerikan vatandaşı polis şiddetinden hayatını kaybetmiyor. Daha önce de 2014’de Michael Brown isimli genç bir siyahi Amerikalı’nın silahsız olmasına rağmen Ferguson’da polis kurşunu ile hayatını kaybetmişti. Arkasından bugüne benzer protestolar yine ABD’de bir çok eyalete yayılmıştı.
Ancak bu sefer yaşanan protestolar, ABD ekonomisinin Covid 19 sebebiyle ağır yara aldığı bir dönemde yaşanıyor.
Covid 19 sonrasında ABD’de, yüzde 80’i yıllık 40 bin doların altında maaş alan 40 milyon insan, 2 ay içinde işini kaybetti.
Ünlü ekonomist Nouriel Roubini attığı tweette “Protestolar ve yaşanan şiddet sadece George Floyd’un polis şiddeti dolayısıyla hayatını kaybetmesine duyulan öfkenin sonucu değil. 40 milyon kişi işsiz kaldı ve insanlar bu sebepten dolayı barut gibi“ dedi ve “Haftalar önce böyle bir krizin geleceğini söyleyerek uyarmıştım” diye de ekledi.
Geçen hafta ABD’de bu olaylar yaşanırken eş zamanlı olarak;
Amerikan hisse senetleri özellikle teknoloji hisselerinin önderliğinde Mayıs ayında yükselişine devam etti. Nasdaq Endeksi Covid 19 kayıplarını geri aldı ve yıl başına göre yüzde 5 yükseldi.
ABD ekonomisin ilk çeyrekte daralması yüzde 4.8’den yüzde 5’e çekildi. İkinci çeyrek için beklenen daralma oranı yüzde 35. Yılsonu içinse yüzde 7 daralma bekleniyor.
Covid 19 virüsünü dünyaya yayılmasından Çin’i mesul tuttuğunu artık resmi olarak da ifade eden Amerikan Hükümeti, geçen hafta Amerika’da bulunan Çin vatandaşı üniversite mezunları ve araştırma görevlilerinin vizelerini iptal edeceğini açıkladı.
Trump, Twitter, Facebook gibi sosyal medya platformlarını hedef alacak şekilde, sosyal medya şirketlerinin platformları üzerinden paylaşılan her türlü içerik ile ilgili sorumlu olmasını sağlayacak bir kanun çıkarttı. Trump “Teknoloji devleri 2016’da seçimleri etkilemeye çalışmış başaramamıştınız. Bu sefer size bu şansı vermeyeceğim” diyerek başlattığı bu süreçte, sosyal medya platformlarının etkinliğini azaltmak ve içeriklerine müdahale etmek için düğmeye basmış oldu.
Trump, bu yaz ev sahipliğini ABD’nin yapacağı G7 Zirvesi'ni sonbahara ertelediğini açıkladı. Ayrıca mevcut haliyle G7’nin işlerliğinin azaldığını belirten Trump, zirveye Rusya, Hindistan, Avusturalya ve G.Kore gibi ülkeleri de davet edeceğini açıkladı.
400 bine yakın insanın Covid19 virüsü sebebiyle hayatını kaybettiği, 1929 buhranın da sonra küresel ekonomi olarak yaşadığımız en büyük ekonomik krizin ortasındayken sadece 1 hafta içinde yaşananların kısa bir özeti yukarıdaki gibidir.
Roubini’nin de ifade ettiği gibi bu kadar kırık fay hattı ortadayken, toplumsal olayların alev alması ve milyonları içine katması maalesef hiç şaşırtıcı değil.
Herkes birbirinin camdan yapılmış evine taş atıyor!
Durulmamız ve sakinleşmemiz lazım. Ama nasıl?
