Kriz nasıl bu noktaya geldi? İşte adım adım Rusya-Ukrayna krizinde yaşananlar
Rusya - Ukrayna krizinde ABD'nin dün yaptığı "Putin savaş emrini her an verebilir" açıklaması ve 24 saat vurgusunun ardından büyükelçiliğini tahliye etmeyi planlaması gerilimi daha da artırdı. Rusya ise açıklamaları Batı'nın kumpası olarak değerlendirirken yığınakları artırmaya devam ediyor. Ancak bu yaşanan gerilimin geçmişi daha öncesine dayanıyor.
Rusya - Ukrayna krizinde yaşanan gerilim aslında Rusya'nın Kırım krizi ile başladı.
Ukrayna'nın Avrupa Birliği (AB) ile yakınlaşması üzerine, Kiev'de iktidara gelen Rusya yanlısı Viktor Yanukoviç, ülkenin Batı'ya yönelmesini engellemek için 2013 yılında AB Ortaklık Anlaşması'nı askıya aldığını açıkladı. Bu karar, Ukrayna tarihinde derin krizlerin başlangıcı oldu.
2013 yılında "meydan olayları"nda Bağımsızlık Meydanı'nda aylarca toplanan binlerce Batı yanlısı Yanukoviç'in kararını protesto etti. Rusya yanlılarının da sokaklara çıkmasıyla zaman zaman çatışmalar yaşandı. Olayların kontrolden çıkması üzerine Yanukoviç, Rusya'ya kaçtı.
Gerilim Kırım ve Donbas'a sıçradı. Kırım Parlamentosu; Kırım’ın Rusya’ya ilhakını sağlayacak referandumu yapma kararı aldı. Yerli halk olan Tatarlar ve Ukraynalıların karşı çıkarak katılmadığı 16 Mart 2014'teki tartışmalı referandumun ardından Kırım, Rusya tarafından yasa dışı ilhak edildi.
İki ülke arasındaki gerilim bugüne kadar devam ederken, yeniden ortalığın kızışması 2021'de zirve noktaya ulaştı.
Rusya'nın Ukrayna sınırına askeri yığınak yaptığına dair uydu fotoğraflarının basında yer almasıyla, işgal iddiaları başladı.
Ardından ABD'nin istihbarat raporunda da sınırda 170 bin kadar Rus askerinin konuşlandırıldığı belirtildi.
Rusya sürekli olarak işgal planları olmadığını, bunu kendilerini koruma amacıyla yaptığını belirtti ancak Avrupa ve ABD'nin Ukrayna'ya desteği ile gerilim artmaya devam etti. Rusya bu süre boyunca sürekli olarak Ukrayna'nın NATO'ya üyeliğinin savaş çağrısı olduğunu ifade etti.
2022'de gerilimin artmaması adına pek çok ülke Rusya ile görüşmeler gerçekleştirdi. Rusya, ABD ve NATO'ya güvenlik garantileri olarak ifade edilen taleplerini iletti birkaç hafta içerisinde de yazılı cevap alındı. Ancak görüşmelerde net bir sonuç elde edilemedi.
Şubat ayında Putin bir açıklamasında Ukrayna'nın NATO'ya üye olmasının sınırlarında NATO füzelerinin olması anlamına geldiği ve ülkesini de vatandaşlarını da riske atmayacağını belirtti. Ancak Rusya ısrarlı bir şekilde "ABD'nin isteğinin aksine savaşı başlatan taraf biz olmayacağız" dedi.
Gerilimin artması ile birlikte Rusya sınıra asker yığmaya devam etti. Şubat ayında AB ülkeleri, Ukrayna'da bulunan birincil öncelikli olanlar haricindeki diplomatik personelinin ülkeden ayrılmalarını istedi.
Cuma akşamı ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken "Rusya,Ukrayna'yı her an işgal edebilir" açıklamasında bulunmuş, Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan da "Putin'in Ukrayna'yı işgali Olimpiyatlar sırasında başlayabilir" diyerek ABD'lilerin önümüzdeki 24 ila 48 saat içinde Ukrayna'dan ayrılması çağrısında bulunmuştu.
Hemen ardından sabaha karşı ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, Polonya'ya 3.000 asker yollama emri verdi.
Putin ile Biden'ın acil olarak Cumartesi telefonda görüşeceği açıklandı.
Dünya Putin-Biden görüşmesinden çıkacak sonucu ise merakla bekliyor. Ancak bu süre zarfında ABD, Kiev'deki büyükelçiliğini tahliye etmeye hazırlanıyor.
Rus haber ajansı RIA ise Rus diplomatların Ukrayna'yı terk etmeye başladığını duyurdu. Alman yayın kuruluşu DW Türkçe de, Almanya'nın vatandaşlarından en kısa sürede Ukrayna’yı terk etmesini istediğini açıkladı. Hollanda Dışişleri Bakanlığı'ndan da benzer açıklamalar geldi.
