Nikahın resmisi dinisi olur mu?

İslam’da dini nikah yok mu? Yasal geçerliliği olmayan imam nikahı dinen de mi geçersiz?

“Nikahın imamını da kıyarım hükümetini de..” Son günlerin bu çok popüler şarkısı, Türkiye’de nikah konusundaki ağırlıklı eğilimi de ortaya koyuyor. Resmi nikahla evlenen çiftlerin birçoğu dini bir zorunluluk olduğu düşüncesiyle imam nikahı da kıydırıyor. Ve elbette, sadece imam nikahını yeterli gören bilinçsiz büyük bir kitle de maalesef halen mevcut. İmam nikahı özellikle çocuk yaşta ve çok eşli evliliğin önünü açtığı için yıllardır tartışılır ancak HABERTÜRK Ankara bürosundan Saliha Çolak’ın haberi bu konudaki tartışmalara yeni bir boyut daha kazandırıyor: İslam’da dini nikah yok mu?

Meclis alt komisyonunda bilgi veren Din İşleri Yüksek Kurulu eğitim uzmanı Dr. Ayten Erol, İslam’da dini nikah olmadığını, geçmişte bunun evliliklerin kayıt altına alınması amacıyla yapıldığını, resmi nikah devreye girdikten sonra ise dini nikaha hiç gerek kalmadığını söylemiş. Erol’un çarpıcı açıklamasını, ilahiyat hocalarına sorduk…

gulinyildirimkaya@haberturk.com

Din İşleri Yüksek Kurulu Emekli Üyesi Prof. Dr. Saim Yeprem

DİNİ NİKAH HRİSTİYANLARA AİT BİR UYGULAMADIR

Dini nikah bir hukuk terimi olarak Katolik nikahına verilen isimdir. Dini nikah kilisede ruhban sınıfından bir papazın kutsal ayin eşliğinde 'sacramentum" yoluyla yapılan nikahın adıdır. Katoliklerde, papaz kıymadığı takdirde nikah geçerli değildir. Bu tarz bir nikah İslam'da yoktur. Yani camilerde kilise gibi bir uygulama mevcut değildir. Müslümanlıkta imamın papaz gibi ruhbanlık vasfı yoktur. Müslümanlıkta nikahta okunan dualar Hristiyanlıktaki gibi 'sacramentum' denilen ayin değildir.

İslam'da nikah hangi mekanda olursa olsun 2 kişinin karşılıklı hür iradeleriyle şahitler huzurunda akdedilen, resmi olarak tescillenen ve hukuki sonuçlar doğuran bir sözleşmedir. Bunun bir imam tarafından ya da ayinle yapılması ya da kutsal yanının olması gerekmez. Müslümanlar her önemli işlerinde Allah'a dua edip başarı dilerler. Nikah karşılıklı bir anlaşmadır. Bu akdin sağlıklı ve başarılı yürümesi için dua edilir. Belediyede kıyılan nikah İslam dininin geçerli kabul ettiği bir nikahtır. İslam nikaha büyük önem verir. Nikahsızlığı caiz görmez. Allah nikahı emreder. Yani, belediyede şahitler huzurunda yapılan nikah İslam'ın kabul ettiği nikahtır.

Prof. Dr. Ahmet Yaman Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi

Nikahın ibadet boyutu da var, dini onay gerektirir

İslam geleneğinde nikah anlayışı kişilerin yaşadığı toplumun bilgisi dahilinde kendi öz iradeleriyle hiçbir baskı olmaksızın kalıcı ve sürekli aile birlikteliğini kurmak üzere erkek ve kadının bir akit yapmalarıdır. Nikah budur ve bunun resmisi dinisi diye bir ayrımı olmaz. Nikah herhangi bir sözleşmeden çok farklı olarak ibadet boyutu da olan bir beraberliktir. İbadet boyutu taşıdığı için kişiler dinden de onay almaya her zaman ihtiyaç duymuşlardır. Diğer taraftan dini nikah törenler sırasında yapılan dualara yakın çevrenin katılımı ayrıca İslam geleneğinde çok önemli bir yeri

olan mehir de söz konusu olduğu için halkımızca "dini nikah" diye bilinen

uygulamanın çok önemli faydalarından söz edilebilir. Bu bakımdan tarafların

evliliklerini kamuoyu ve resmi makamlar nezdinde ispat edebilecekleri bir prosedürle gerçekleştirdikten sonra ruhi, psikolojik ve toplumsal bir meşruiyeti ve tatmini sağlamak bakımından geleneksel uygulamanın devam ettirilmesi uygun olacaktır.

Ali Rıza Demircan - İlahiyatçı yazar

5 İslami kurala uymayan nikah geçersizdir

İslam aile hayatını yüceltmiş toplumun merkezi kılmıştır. Bunun için de kuruluşunu sağlam kurallara bağlamıştır. Bu kuralları şöylece özetleyebiliriz:

1- Süt anneliği ve kardeşliği dahil kişiler arasında İslam dininin yasakladığı evlilik engelleri bulunmamalıdır.

2- Evlilik akdi toplumun bilgisi altında ve en az 2 şahidin tanıklığında

gerçekleştirilmelidir.

3- Evlilik akdi sırasında İslam dininin kadın için gerekli kıldığı mehir

belirlenmelidir. Mehir para, mal veya bilgi öğretimi olabilir.

4- Erkeğin isteği ile boşanma halinde kadına verilecek tazminatın kuralları tespit edilmelidir. (Bakara Suresi 241)

5- Gerekli olmamakla birlikte tavsiye edilir bir kurulda kadın için veli izninin dikkate alınmasıdır.

Bu şartlara riayet edilmesi halinde nikah geçerlidir. Açıklandığı gibi nikahın şartları var. Ama dini olan ya da olmayanı yoktur.

Prof. Dr. Beyza Bilgin: Türkiye'nin ilk kadın ilahiyatçısı

NİKAH NİKAHTIR, DİNİSİ GAYRİ DİNİSİ OLMAZ

İslam'da dini nikah kavramı yoktur. Daha önceki dönemlerde imamlar bu nikah

kayıtlarını tutuyorlardı. Ancak nikah yetkisi belediyelere verildikten sonra halk tarafından "dini nikah" kavramı tartışılmaya başlandı. Nikah nikahtır. Nikahın dinisi, gayri dinisi olmaz. Eski dönemde kadılar imamlara bu yetkiyi vermişti. Bu yetki nedeniyle imamların gerçekleştirdiği bu nikah kayıtları kadılara gönderiliyordu. Nikahta esas olan kayıttır. Taraflardan herhangi birinin zarar görmemesi gerekir. Ölüm olabilir, boşanma olabilir, miras nedeniyle nikah kaydınının geçerliliğinin resmen olması gerekir. Şimdi bu nikah belediyelerce gerçekleştiriliyor. Bunda da hiç bir sakınca yoktur. Önemli olan geçerli makamların onayıyla resmiyet kazanmasıdır. Eğer yetki imamlara verilirse bu cami salonlarında yapılabilir.

Doç. Dr. Mustafa Öztürk - Çukurova Üniv. İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi

DİNİ NİKAH İSTİSMAR EDİLİYOR, HUKUKİ YAPTIRIM GEREKİYOR

İslam'da sadece nikah vardır. Resmi bir akittir, sözleşmedir. Ortaçağda bir takım pratikler geliştirilmiştir. Müslüman hayatı bütüncül kavradığı için Müslümanın hayatında dini nikah ya da gayri dini nikah diye bir kavram söz konusu değildir. Hayırlı bir iş olsun diye yapıldığı için buna bir takım dini motiflerin katılması dini olduğunu göstermiyor. Cumhuriyetle birlikte yeni uygulamalar devreye girdikten sonra bir ikircilik ortaya çıktı. Asıl olan nikah hukuki sonuç veren akittir. Bunun dinisi gayri dinisi olmaz. Bugün nikahı kim yapıyorsa geçerli olan yer orasıdır.

İslam hukuku açısından sonuç doğuran bir sözleşme olması lazımdır. Dini nikah istismar ediliyor. Bu dini nikah üzerinden hala bir istismar söz konusudur. Ama geçerli olan hukuki yaptırımları olandır. Bizim insanımız bunu birtakım dini motiflerle süsleyerek böylece bir geleneği sürdürmek istiyor. Özetle nikahta hukuki sonuç doğuran bir sözleşme olması gerekir.

Mehmet Talu İlahiyatçı – Yazar

Önce resmi sonra dini nikah kıyılmalı

Öncelikle resmi nikahın kıyılması lazım. Ancak resmi nikahta dua yapılmıyor, dinen bulunması gereken eksiklikler ortaya çıkıyor. Dini nikahın da kıyılmasında fayda vardır. Ama nikah, nikahtır. Zapt altına alındıktan sonra evlilik geçerlidir. 15 asırdır uygulanan dini nikahı da yapmak lazım diye tavsiye ediyorum.