Diziler bu kadar etkili mi?
KADIN-Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu “Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinde Medyanın Rolü” konusunda, bu kez çok eleştiri alan dizi filmlerin yapımcılarını dinledi. Tartışma yaratan açıklama, komisyona Erler Film adına katılan Halkla İlişkiler Sorumlusu Nurcan Kuran’dan geldi. Kuran, şirketin sahibi Türker İnanoğlu’na, Mısırlı bir davetlinin gelip “Arap Baharı’nın sebebi sizin dizileriniz. Çünkü mekânlar güzel, kadınların yaşamları çok güzel, ev hayatı çok güzel, erkekler bakımlı... Dönüp Arap ülkeleri bakıyor, ‘Biz neden böyle olmayalım’ diyor” dediğini söyledi. Arap Baharı’nı Türk dizileri mi tetikledi, diziler sosyal-siyasal dönüşümlerde ne kadar etkili? Dizi sektörünün önde gelen isimlerine, sosyolog, iletişim ve dış politika uzmanlarına sorduk. Farklı görüşler şöyle...
‘Avrupa dizilerinde 50 katı var’
Araştırmacı-Yazar Faik BULUT
DİZİLERİN Arap Baharı’nda kuşkusuz bir şekilde etkisi var. Fakat şöyle dersek daha doğru olur: Zaten o toplumun içerisinde bir kaynama, hoşnutsuzluk var. Bardak dolmuş, Türk dizileri de belki kültürel bakımdan, özenme bakımından bardağı taşıran 1-2 damla olmuştur ama Türkiye’nin her rolünü abarttığımız gibi bunu da, “Biz bunu yaptık” diye abartmamamız lazım. Türk dizilerinde gördüklerinin sayı ve nitelik olarak belki 50 katını Avrupa’da ki dizilerde görmüşler zaten. Türk dizileri için, “Bak bunlar da Müslüman, bir Müslüman toplumda da böyle şeyler olabiliyor” gibi daha kabul edilebilir gibi etki yaratmıştır. Bu filmleri halk da seyrediyor ama elit kesimin, seçkin bir zümrenin teorize ettiği, böyle bir Türkiye rolü vardı. Dizilerden duygusal etkilenmeler daha fazla. Mesela zengin bir kadın var, “Kıvanç Tatlıtuğ ile tanıştır, ne istersen vereyim” diyorlar. İşin içinde kadın-erkek beğenisi hâkim, siyasi bir etkileşim değil. Kısacası, kuşkusuz bir şekilde katkısı olmuştur bu dizilerin ama “Bunun tümü böyledir” denildiğinde 50 yıldır izledikleri Avrupa sinemaları unutulmuş olur, yanlış olur.
‘Dizilerin böyle bir gücü olsaydı en büyük devrim Katar’da olurdu’
Gold Film Sahibi Faruk TURGUT
BEN böyle bir şeye neden olduğunu sanmıyorum. Eğer Türk dizilerinin öyle bir gücü olsaydı en büyük devrimin Katar’da olması gerekiyordu, hiçbir şey olmadı. Bahreyn’de, Katar’da, Dubai’de, Ürdün’de her şey olduğu gibi duruyor. Bana çok hayali geliyor. Bir diziden etkilenerek insanların harekete geçmesinin çok doğru olduğuna da inanmıyorum, gerçekçi de gelmiyor.
Sorumluluğu dizilere yüklemek Arap Baharı’na haksızlık olur’
Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğr. Üy. Prof. Dr. Yasemin İNCEOĞLU
ARAP Baharı’nın ortaya çıkış nedenleri otoriter rejimler, işsizlik, insan hakları ihlalleri, siyasi yolsuzluklar ve yoksulluk olarak sayılabilir. Dizilerde ve konaklarda sunulan yaşam, refah ve şıklığı “Bu ülkede demokrasi var” diye nitelemek çok gülünç, orada sunulanın sanal bir dünya olduğunu anlamamak mümkün değil. Kaldı ki böylesine bir yorum getirmek Arap Baharı’na haksızlık etmek olur. Başka bir deyişle itibarsızlaştırıp değersizleştirmek olur. Bir ara gündemde olan “Arap Baharı’nı sosyal medya gerçekleştirdi” türünden dayanaksız iddialar bile daha mantıklı geliyor.
‘Dizilerin rolü çok büyük’
Yıldırım Beyazıt Üni. Sosyoloji Böl. Öğr. Üy. Doç. Dr. Mazhar BAĞLI
BENCE de etkiler, hatta bu konuda bir teori vardır: “Nazizm’i yayan Hitler’ in fikirleri değil radyonun kendisidir” şeklinde. Kitle iletişim araçlarının sunduğu mesajlar doğrudan insanlara etki eder ve bir tutum değişikliğini beraberinde getirir. Bu sahici bir bilgi değildir, sahiciymiş gibi insanlar bu bilgi üzerinden hayatlarına yön veriyorlar, bu sorunlu bir durum. Ortadoğu ülkeleri gerçekten bu anlamda Türkiye’ye gıpta ile bakıyorlar. Hem muhafazakâr bir partinin iktidarda olması, hem de özgürlüklerin belli bir seviyeye ulaşması “Demek ki bu ikisi birlikte olabilir” anlamınıda taşıyor. Arap Baharı kitle iletişim araçlarının devrimi olarakda yorumlanıyor biliyorsunuz. TV dizilerininde bu aşamada etkili olduğunu söyleyebiliriz.
