Çin'in Daxing ile İstanbul Havalimanı'nı kıyaslayalım mı?

Dünya havacılık sektörü için 2019 iyi ve kötü hadiseleriyle önemli bir milat olacak. Sektördeki sıkıntılı hadiseler malum. Bir çok açıdan tarihte ilklere sebep olanBoeing 737 MAXsorunu henüz çözülmedi. İyi taraftan bakarsak sıfırdan tasarlanmış dünyanın en büyük hava meydanıİstanbul Havalimanıtam kapasite hizmet vermeye başladı. Aynı şekilde merakla beklenenÇin’in deniz yıldızı şeklinde tasarlanan yeni nesil havalimanıDaxingde geçen hafta kapılarını açtı. Üstelik Çinliler de Daxing’i dünyanın en büyük meydanı olarak lanse ediyorlar. Ancak hangi açıdan en büyük olduğu veya olacağı henüz belli değil.

Öte yandan bu sene‘Dünyanın En Yoğun Havalimanları’listesi açıklandığında, tarihte ilk defa 100 milyon yolcu sınırını geçen iki havalimanıyla da tanışmış olduk.

Amerika’daAtlanta Havalimanı, dünyanın en yoğun havalimanları listesinde yıllardır zirvede yer almakla kalmayıp, aynı zamanda da 20 yılı aşkın bir süredir 100 milyonun üstünde ağırladığı yolcu sayısıyla anılıyordu. Bu açıdan rakipsizdi. FakatPekin Başkent Havalimanıilk defa 100 milyon yolcu sınırını geçen ikinci havalimanı oldu. Ancak Pekin’de ikinci önemli meydan olarakPekin Daxing Uluslararası Havalimanı’nın (Beijing Daxing International Airport-PKX) açılmasıyla birlikte en yoğun havalimanı sıralamasının nasıl bir değişim göstereceğini kestirmek şimdilik biraz zor.

Uluslararası Havalimanları Konseyi – ACI’nın (Airports Council International)her yıl yaptığı araştırmalara göre en büyük pazar Amerika ve Çin. Havalimanları açısından en önemli kapasiteler bu 2 ülkede sunuluyor, ancak Çin pazarı son dönemlerde katlanarak büyüyor. Hatta 2022 yılında havacılık sektörün en büyüğü olacağı tahminleri yapılıyor. Şimdi bu bilgiler ışığında“PKX”uluslararası kod ile hizmet verecekPekin Daxing Havalimanı’na bir göz atalım.

Çin Hükümeti,Pekin Başkent Havalimanı’nın artan yolcu kapasitesini dikkate alarakDaxing Havalimanı’nı projelendirdi. Yaklaşık 5 yıl süren inşaat döneminden sonrada havalimanındaki tüm birimleri tamamlanmış, kara ve demir yolu bağlantıları da eksiksiz bir şekilde sağlanmış olarak hizmete açıldı. Zaten bu büyüklükte havalimanlarını bu kadar hızlı yapıp, açılışını gerçekleştirecek dünyada 2 ülke var. Türkiye ve Çin. İkisi de bu yıl dünya havacılık sektörünün yakından takip ettiği havalimanlarını hizmete soktu.

Zaha Hadid imzası var

Daxing Havalimanı, Iraklı mimar Zaha Hadid’in imzasını taşıyor.Zaha Hadid Architectsmimarlık ofisi veADP Ingeniériefirması tarafından tasarlandı. Aralık 2014’te de temeli atıldı. Havalimanını tasarlayan Hadid, 2016 yılında vefat ettiği için son eserinin bitmiş halini göremedi. Hadid’in en iyi on eseri arasında gösterilenAzerbaycan Bakü’dekiHaydar Aliyev Kültür Merkezi’ni geçen yıl ziyaret ettiğimde, mim ariye hayran kaldım. Organik mimarinin zirvelerinden sayılan merkez, Azerbaycan hatta dünya kültür tarihine geçecek nitelikte bir eser. Hadid tarafından 2013 yılında açılmıştı.Daxing Havalimanı’nın henüz görmedim, ancak yapılan yorumlar, yazılan izlenimler hayranlık uyandırıyor. Keşke İstanbul Havalimanı terminali de böyle bir imza taşısaydı.

İstanbul Havalimanı,Hava Trafik Kontrol Kulesidünyanın önde gelen tasarımcılarındanPininfarinaveAECOMtarafından tasarlandı. Dünyanın en iyisi ödülünü aldı. Aynı yaklaşımın terminalde devam etmesi iyi olurdu. Türk - İslam tarihinde kültürel öneme sahip lale figüründen esinlenerek tasarlanan, 90 metre uzunluğundaki kulenin etrafının giderek yoğunlaştırıldığı, görsel sunumuna zarar verecek noktaya geldiği notunu da düşmüş olayım.

Yeni Havalimanlarında Doğal Işık

Daxing Havalimanı altı kollu radyal bir plana sahip olarak tasarlanmış. Böylece havacılık için çok hayati önem taşıyan işlevsellik ve esneklik kazandırılmış. İstanbul Havalimanı’nda da benzer görsel tablo var, ancak terminal içindeki akış biraz daha farklı. Detayları anlatacağım.

Daxing’de terminaldeki yolcu akışları merkezde birleşiyor. Böylece hem direkt uçuş yapan yolcular için check-in bölgesi ile biniş kapıları arasındaki, hem de transfer yolcular için iniş – biniş kapıları arasındaki mesafe en aza indirgenmiş. Yolcuların yürüme mesafeleri de oldukça kısa tutulmuş. İstanbul Havalimanı’nda ise giden ve gelen yolcuların yürüme mesafeleri uzun.

İstanbul Havalimanı mimari açıdan yüksek ve ferah tavana sahip. Doğal ışıkla iç mekanlara hem ferah hava sağlanıyor, hem de aydınlatılıyor. Havalimanına verimlilik kazandıran doğal ışık tasarımı Daxing Havalimanı’nda da kullanılmış, ancak tavan yüksekliği İstanbul Havalimanı kadar değil.

Metro, hızlı tren, otobüs, taksi

Havalimanı ile şehir merkezi arası 46 km. Ulaşım çok yönlü sağlanıyor. Metro, hızlı tren, otobüs seferleri, araç kiralama ve taksi ile şehir merkezi- havalimanı arasında ulaşım imkanları söz konusu. Metro ile 19 dakika yaklaşık 5 dolar, tren ile de 20 dakika takriben 3,5 dolar ödenerek şehir merkezi-havalimanı arasında seyahat edilebilecek. Taksi ücreti ise havalimanı-şehir merkezi arasında ortalama bir saatlik seyahat için 23 dolar. Ayrıca şehrin 6 bölgesinden otobüs seferleri var.

En Uzak Kapı 8 Dakika

Daxing Havalimanıproje yatırım bedeli tüm birimleri ve kara, demir yolu bağlantılarıyla 17.47 milyar dolar. İstanbul Havalimanı ise 11.1 milyar dolar. Daxing Havalimanı ilk etap açılışıyla yılda 45 milyon yolcu ağırlayacak. İstanbul’un kapasitesi ise yıllık 90 milyon yolcu.

Daxing’in terminal binasının oturma alanı 313.000 m2. Toplam kapalı alanı ise yaklaşık 700.000 m2. İstanbul Havalimanı terminalinin oturma alanı 412.000 m2, toplam kapalı alan ise 1,4 milyon m2. Diğer bir ifadeyle ilk etap Daxing’in iki katı.

Projenin sahibiZaha Hadid Architectsmimarlık ofisi ve ADP Ingeniérie firması tarafından tasarlanan terminalin ortasından, en uzak noktadaki biniş kapısına kadar olan mesafe en fazla 600 metre olacak şekilde tasarlandı. Bu mesafe ortalama bir hızla yüründüğünde 8 dakikalık bir zamana tekabül ediyor. İstanbul Havalimanı’nda ise giden ve gelen yolcular için yürüme mesafeleri çok uzun. İstanbul Havalimanı’nda ise yolcuların uçağa binmek için önce 800 metrelik, İstanbul caddelerine benzer duty free mağazaları ve yeme-içme alanlarının olduğu yolu yürüyüp geçmeleri gerekiyor.

Daxing Havalimanı’na yolcuların önemli kısmının hızlı demiryolu ağlarıyla, tren ve metroyla gelmesi planlanmış. Bu sebeple otopark alanları geniş tutulmamış. İstanbul’da ise karayoluyla, araçlarla ulaşım daha ön planda olduğu için çok araç kapasiteli, Daxing’in 10 katı kapasiteli otoparklar inşa edildi.

Dünya havacılığına yön vermesi beklenen 2 önemli yeni meydan; İstanbul Havalimanı ve Daxing Havalimanı arasında bazı farklılıklar da bulunuyor. İki havalimanın öne çıkan özellikleri şöyle:

İstanbul Havalimanı

- Proje Yatırım Bedeli: 11.1 milyar dolar

- Terminal Binası: 1.4 milyon m2

- Yıllık yolcu kapasitesi ilk fazda 90 milyon. Tüm fazlar bittiğinde 200 milyon yolcu/yıl olacak.

- İlk fazda şu an iki bağımsız pist ile operasyon yapılıyor.

- Tüm fazlar tamamlandığında havalimanı 6 adet piste sahip olacak.

- Hava Trafik Kontrol Kulesi: 5.000 m2 alanında, 90 metre yüksekliğinde

- Duty Free Alanı: 53.000 m2

- Toplam Park Alanı: 1.266.000 m2

- Toplam Park Kapasitesi: 40.000

- Yeme & İçme Alanı: 34.000 m2

- Özel Yolcu Salonu: 22.000 m2

- Bilet Satış Ofisleri: 2.500 m2

- Perakende Alanı: 10.000 m2

- Check-in Noktası: 566 adet

- Asansör, Yürüyen Bant ve Yürüyen Merdiven Sayısı: 665 adet

- Pasaport Kontrol Noktası: 228 adet

- Terminal Giriş Kapısı: 7 adet

- Yolcu Biniş Köprüsü: 143

- Uçak Park Pozisyonu: 371

- Bagaj Konveyor Uzunluğu: 42 km

Pekin Daxing Havalimanı

- Proje Yatırım Bedeli: 17.47 milyar Dolar

- Terminal Binası: 700.000m²

- Yıllık yolcu kapasitesi açılışta 45 milyon, proje 2021’de tamamlandığında 100 milyon olacak.

- Havalimanı 4 pisti ile hizmete açıldı. Toplam pist sayısı 7 olacak. 1 tanesi askeri amaçlı kullanılacak.

- Toplam araç park kapasitesi: 4.000

- Uçak park pozisyonu: 268

- Check-in Noktası: 400 adet

- Kargo Kapasitesi: 2 milyon ton

Uçuşta stresi tetikleyen 10 neden

Uçak yolculukları her zaman umulduğu gibi güzel geçemeyebilir. Her seyahatin, gidilen yerin, uçulan havayolunun, çıkış ve varış havalimanlarının kendilerine özgü durumları dikkate alındığında uçuş ve stres yana yana gelebiliyor. Mesela Türk Hava Yollarının (THY) son olarak uçuş ağına dahil ettiği Mexico City, Cancun, Luksor, Bali gibi noktalarına seyahatin aynı olduğunu düşünebilir miyiz?

Bazen yolculuk öncesi yaşadıklarımız bazen de yolculuğun yaşattıkları strese sebep olabiliyor. Elbette gittiğimiz havalimanı ve ülkenin şartları, daha gümrükte, pasaport geçişişinde yaşadıklarımız bizi strese sokabiliyor. Yolculukların keyfini kaçırabiliyor. 1992 yılında kurulan “Priority Pass” isimli havalimanı özel yolcu salonu araştırma sitesi bu konuyla ilgili ilginç bir anketi söz konusu. Yolcuların seyahat öncesinde ve sonrasında yaşadığı stres ele almış. Bu çalışmadan hareketle ben de seyahat öncesi ve sonrasında yolcuların yaşamış olduğu 5 önemli stresi araştırdım. Buyurun bakalım bizleri neler strese sokuyor;

1-Ya Uçağı Kaçırırsam!

Uçak yolculuklarının en streslisi uçağı kaçırma korkusunun hissedildiği zaman olarak belirlenmiş. Yolcuların % 63’ü uçağı kaçıracağım korkusunu havalimanına gelirken yolda trafikte ve havalimanına girdikten sonra yaşıyor. Havayollarının verdiği saatten daha az zamanda havalimanında olmak tüm yolculara stres yaptırıyor. Bu stres ise tüm yolculuk boyunca devam ediyor. Zincirleme stres halkası olarak yolcuya yansıyor.

Böyle bir stres yaşamamanın yegane yolu işlerimizi son dakikaya bırakmamak. Havalimanında olmamız gereken zamandan yaklaşık 30 dakika bir saat önce orada olmaya çalıştığınız an stresle değil, mutlulukla yola çıkarsınız. Hatta erken gitmenin bazı avantajlarını yakalayabilirsiniz.

2-Ya Bagajım Gelmezse!

Yapılan ankette yolcuların yüzde 61’i bagajlarının gelmemesinden dolayı stres yaşıyorlar. Uçağa bindim, gideceğim yere vardım, ama bagajım gelecek mi? sorusu yolcuların en çok korktukları sendromlar arasında yer alıyor. Bu stres uçak yolculuğu esnasında fazla hissedilmiyor. Uçak gidilecek meydana teker koyduğunda bu stres başlıyor. Bagaj bandının önüne gelen yolcu bagaj dağıtımı esnasında konveyör dönmeye başladığında stresi en yüksek noktada hissediyor. Bu stres bagajının ilk gelen bagajlar arasında olmadığı zaman korkuya bile neden oluyor.

Böyle bir sıkıntıyı yaşamamak istiyorsanız veya daha önce başınıza gelmiş bir hadisenin “yeniden tekrarını yaşayacağım” diye korkuyorsanız kabin içine alınabilen, uçağın altına verilmeyen bir valizle yolculuk edin. Ayrıca uçak altına verilen bavul veya eşyalarınız için artık bagaj takip sistemlerini kullanabilirsiniz. Kolaylıkla bagajların içine yerleştirilen bu akıllı takip sistemi sizi stresten uzak tutabilir.

3- Ya Boarding Süresini Geçirirsem!

Yolcuların yüzde 57’si boarding/uçağa biniş işlemleri esnasında stres yapıyor. Boarding, uçağa binmeden önce yapılan son kontrolü ifade eder. Uçağın kalkış saatinden bir süre önce yolcular son kontrol noktasından sırayla geçerler ve görevli tarafından yönlendirilerek uçağa binerler. Boarding time/biniş zamanı da bu işlemin bitiş süresini ifade eder. Boarding time aşıldıktan sonra uçağın içine kimse alınmaz. Bu bir havacılık kuralıdır. Bu kuralı yerine getiremeyeceğini düşünen yolcular ise en çok stres yaşayanlar arasında yer alıyor.

Bu tarz stresleri yaşamamak için yine işlerinizi son dakikaya bırakmadan erkenden havalimanında olmanızı tavsiye edeceğim. Havalimanına erken varmış olmanızda yetmez, eğer böyle bir endişeniz veya daha önce kötü hatıralarınız varsa her türlü işlemlerinizi yapıp, uçağa bineceğiniz kapıya erkenden gidin, görün. Hatta kapı değişikliği olup/olmadığını teyit edin, sonra biniş kapısına yakın yerlerde strese girmeden dinlenin, dolaşın veya çok uzaklaşmadan havalimanını keşfe çıkın.

4-Pasaportum Nerede?

Yolcuların yüzde 55’i pasaportlarını kaybettiklerini akıllarına getirdiğinde stres yaşıyorlar. Bu stres ilk olarak evde çanta hazırlama esnasında yaşanıyor. Tüm seyahat boyunca yolcular pasaportlarının kontrolünü sık sık yapıyorlar. “Ya pasaportumu bir yerde unuttuysam!” Stresi yolcuların seyahatini konforsuz hale getirebiliyor. Yurt dışı seyahatlerinde seyahat öncesi, sonrası, dönüşte ve bir çok yerde pasaport stresi yaşanıyor.

Yolculuklarda bu tarz panikler yaşamamak için başta pasaport olmak üzere seyahat boyunca lazım olacak tüm değerli eşyaları hep aynı yerde bulundurmak gerekir. Yanınıza alacağınız küçük çantalarınızda veya kabin içine aldığınız valizlerinizde değerle eşyalarınızı tutacaksınız hep aynı yerde muhafaza etmelisiniz. Ancak uçakla seyahatlerde tatsız olaylar yaşamamak için baş üstü dolaplara koymadan sürekli yanınızda tutacağınız, içinde eşyalarınızı düzenleyen bölmeleri bulunan çantan ideal bir çözüm olabilir.

5-Uçağım Gecikir Mi?

Yolcuların yüzde 51’i de uçaklarında olası yaşanacak gecikme durumundan dolayı stres yaşıyor. Gidilecek yere ulaşamamak veya geç varmak yolcuları strese sokuyor. Gecikme sonrasındaki işlemleri düşünmekte bu stresi destekliyor. Bu gecikme yaşanılan yerin dışında farklı bir ülkede ise stresin boyutu en yüksek seviyelere çıkıyor. Havalimanında mı kalacağız? Havayolu bizi otele mi transfer edecek? Bir sonraki uçak ne zaman? Sorularıyla stresi tetikleniyor.

“Uçağım gecikir mi?” endişesinin de bir çok sebebi var. Gideceğiniz yerde bir toplantıya, işe yetişecekseniz bu bir endişe, stres kaynağı oluyor. Gittiğiniz şehre, planlı uçuştan daha geç bir vakitte gece yarısında ulaşmanın getirdiği sıkıntıda var. Fakat bağlantılı uçuşlarda, transit yolcuların yaşadığı stres bu işini zirvesini oluşturuyor. Eğer yolculuk ettiği uçak geç kalkmış veya çeşitli sebeplerden geçekmişse bağlantılı uçuşu kaçırma endişesi ciddi strese sebep olur. Mesela İstanbul-Londra-Seattle hattında uçacağınız düşünün. İstanbul’dan da uçağınız 2 saat geç kalktı ve sizin Londra bağlantılı Seattle uçuşunuz tehlikeye girdi. Bu stres nasıl yönetilmeli?

“Uçağım gecikir mi?” Sorusu bazı yolcularda bir takıntı olmuştur. Ama bağlantılı uçuşlarda strese girmemek için eğer uçağınız geç kalktıysa kabin personeliyle mutlaka irtibat kurup durumunuzu anlatın. Eğer uçuşunuz tek biletle aynı havayolu veya ittifak gurubuyla ise endişe etmenize gerek yok. Gecikmeden havayolu sorumludur. Ve siz daha meydana varmadan onlar da işin çözümüne odaklanmışlardır. Ama farklı havayollarıyla bağlantılı uçuş kombine ettiyseniz asıl sorun bu tarz uçuşladır. Bu tarz uçuşlarda sorun yaşamamak için iki uçuş arasındaki mesafeyi uzun tutun. İlk defa uçacağınız bir meydan ise kesinlikle araştırma yapın. Terminal farklılıkları sebebiyle uçak kaçırmamak, stres yaşamamak için zamanı ona göre planlayın.

Uçuş öncesi ve sonrasında yaşanan diğer sıkıntılar ise şöyle;

6-Bağlantılı uçuş stresi: % 48

7-Ekstra bagaj ağırlığı stresi: % 44

8-Arkadaşını kaybetme stresi: % 42

9-Güvenlikte durdurulma stresi: % 41

10-Çocuğunu kaybetme stresi: % 40