'Kule' deyip geçmeyin!
avalimanlarındaki en yüksek binalar şüphesiz Hava Trafik Kontrol Kuleleri’dir. Çünkü bu kulelerin, havalimanlarında ölü nokta kalmayacak şekilde her bölgeye hâkim olması gerekiyor ki, asli vazifesini yerine getirebilsin. Çoğunlukla terminallerden veyameydan hizmet binalarından bağımsız olarak inşa edilen bu kuleler, bazen de terminallerin en tepesinde ilginç tasarımlarıyla dikkat çeker.
Hava Trafik Kontrolörleri’nin-HTK (Air Traffic Control-ATC)Meydan Kontrol (Son Yaklaşma) bölümünde yer alan personelinin en yüksek noktasında önemli görevleri yerine getirdikleri Hava Trafik Kontrol Kuleleri (HTKK), stratejik konumları kadar ilginçmimarileriyle de hafızalarda yer edinir. Hatta havalimanları ve bazen de şehirler, bu kulelerle hatırlanır, anılır.
Çünkü uçaklar havalimanlarına yaklaşırken ve ayrılırken, iniş ve kalkışlarında yolcuların göz hafızasına öncelikle bu kuleleri yerleştirir, unutulmaz bir hatıra olarak işlerler. Sevdiklerinizden ayrıldığınızda sizi bu kuleler uğurlar. Kavuşma anının da ilk işaretçisi yine bu kulelerdir. Netice itibarıyla HTKK’ninmeydan otoriteleri nazarındaki önemi, yolcu cephesinde unutulmaz hatıralarla farklı bir boyut kazanır. Bence bu sebep de dikkate alınarakmimarilerine azami özen göstermek gerekir. Hatta uzun yıllar görev yapacak şekilde tasarlanması ve inşa edilmesi icap eder.
Atatürk Havalimanı’nın 46.8metre yüksekliğindeki eski kulesinin Devlet HavaMeydanları İşletmesi (DHMİ) tarafından yıkılacağı haberlerine bir de bu açıdan bakın bakalım, hangi hatıralarınız da o kuleyle birlikte tarih olacak? Bakalımonun yerine yapılan 57metre yükseklikteki kule, ne derece havalimanının tarihine ışık tutacak?
Aslında HTKK zannedildiği gibi tümhava trafiğinin yönlendirildiği bir yer değildir. Bu kulelerin en tepe noktasında, camlı bölümde görev yapanlar,Meydan Kontrol veya Son Yaklaşma diye isimlendirilen HTK (ATC) tarafından kullanılır. Ancak bazı meydanlarda kulelerin içinde, bazılarının bitişiğinde veyameydan içinde bulunan teknik binalarda Yol Kontrol ve Yaklaşma şeklinde bölümler vardır. Kısaca kontrolörler, Saha Kontrol (İstanbul Hava Sahası gibi), Yol Kontrol, Yaklaşma Kontrol ve Meydan Kontrol bölümlerinde görev yapar.
“HTKK” denince kafamızda şekillenen o yüksek noktadaki çalışanlar,meydan ve aprondaki hareket halindeki her şeyden sorumludur. Uçakların havalimanına indikten sonra hangi park alanına gideceğini önceden planlayan Ramp Kule (genellikle hava tarafı denen meydanın içinde olmaz) bu bilgileri kuledekiMeydan Kontrole gönderir ve onlar da bu plana göre uçakları park yerlerine güvenli ve kontrollü bir şekilde yönlendirir. Hava Trafik Kontrolleri’nin en hassas departmanı ise Yol Kontrol’dür. O loş, sessiz, her türlü dikkat çeken unsurdan arındırılmışmekânda, özel ekranlar karşısında belli aralıklarla çalışan görevliler bulunur.
Çalışanın en yoğun olduğu bölümde burasıdır. Kuleler yer aldıklarımeydanların teknik özelliklerine göre görev ifa ederler.Mesela görerek, aletli, radarsız ve radarlı yaklaşma, radarsız ve radarlı saha kontrol derecesi gibi. Dolayısıyla mimarilerini de buna göre değerlendirmek gerekir.Mesela Tanzanya ve Kenya’da sadece pervaneli uçaklara hizmet veren, çoğunlukla toprak pistlere, ormanlık ve dağlık alanlara, safari bölgelerine sefer yapanmeydanların kuleleri de kendi çapındadır.Washington Dulles Airport gibi adeta bir tablodan çıkmış gibi fotoğraf vermez. Bazı Havalimanı Kontrol Kuleleri ise her yönüyle bulunduğu şehrin özelliklerini yansıttığı gibi bazıları da tarihi konumuyla kentin gelişimini gözler önüne seriyor.
Ancak revaçta olan son trend ilginçmimarileriyle kulelerin hafızalarda yer etmesi. Bu sebeple çok farklı tasarımlarda kule örnekleri saymakmümkün. EN YÜKSEK BANGKOK’TA Dünyanın en yüksek havalimanı kontrol kulesi, Eylül 2005’te hizmete açılan, 132.2 metreyle Bangkok Suvarnabhumi Havalimanı’nda yer alıyor. Helmut Jahn tarafından tasarlanan kule, desteksiz biçimde dik duran bir yapı. Avrupa’nın en yükseği ve dünyanın üçüncüsü olan kule, 109 metreyle Viyana Havalimanı’nda. Belli açılardan bakıldığında göz yanılsaması yaptığı için eğikmiş gibi gözüken kule, 2006’da göreve başladı
