3 Mehmet'in farklı hikayesi..
Uluslararası İzmir Festivali kapsamında “Üç Mehmet’in Dansı” gösterisi sahnelendi.
Gidemedim ama izleyenlerin anlattıkları ve usta yazarımız Sirel Ekşi’nin aktardıklarına göre muhteşemmiş.
O yüzden gösteriyle ilgili yazmak bana düşmez. Sonuçta büyük emek karşılığı harika bir sanat eseri çıkmış ortaya. Katkısı olanların emeğine sağlık..
Ben burada gösteride adı geçen “Üç Mehmet”in hikayesini anlatacağım..
Çakırcalı Mehmet Efe, Atçalı Kel Mehmet Efe ve Demircili Mehmet Efe..
Bazıları üç Mehmet’i kahraman olarak takdim ediyor.. Zenginden alıp fakire veren Türk Robin Hood’lar olarak gösteriyor...
Ama öyle mi? Kısa hikayelerini anlatayım da karar verin..
ATÇALI KEL MEHMET EFE
Aydın’ın Atça kasabasında 1780 yılında dünyaya gelmiş fakir bir ailenin çocuğu olan Mehmet Efe, tarihte Aydın İhtilali (isyanı) olarak bilinen ayaklanmanın önderidir.
1829-30 yılları arasında valiliği ele geçirir. Osmanlı’nın zayıf öneminde devlete başkaldırır.
Atça ve Aydın civarında korumasız insanları ezen sömüren ayan ve eşrafa karşı adaleti sağlamaya çalışarak zenginden alıp fakire verir. Bu sırada çok sayıda da insanı öldürür. Kendisi de 1930’da çatışmada öldürülür.
ÇAKIRCALI MEHMET EFE
1872’de Ödemiş’te doğmuş, 49 yaşında çatışmada öldürülmüş, Ege efelik kültürünün en ünlü simalarından biridir.
Efeliği süresince eşkıyalarıyla birlikte birçoğu kendisi tarafından tam 1080 kişiyi öldürdüğü öne sürülür. Öldürdüklerinin çoğu da zaptiyedir..
Halk arasında ün kazanan Çakırcalı, diğer birçok efe gibi o da varlıklı kişilerden aldığı paraları kendisine yardım eden yoksullara dağıttı.
Birçok varlılık kişiyi köprü, çeşme gibi yararlı işler yapmaya zorladı. Bu sayede halkın gözünde kısa bir sürede yüceldi.
Adına yakılmış meşhur İzmir’in Kavakları türküsünde Çakıcı olarak anılan kişi Çakırcalı Mehmet Efe’’dir.
DEMİRCİ MEHMET EFE
1883’te Nazilli’de doğdu. Kurtuluş savaşı ve sonrasının öne çıkan efelerindendir.
Savaş sonrasında Atatürk, Demirci Mehmet Efe ve 400 zeybeğini Ankara’ya davet etmiş, milli mücadelede gösterdiği hizmetten dolayı Paşa rütbesi vermiştir.
Zeybeklerin Ege’deki başarılı mücadelelerinden ötürü Mustafa Kemal’e de “Sarı Zeybek” yakıştırması yapılmıştır.
Kahramanlık unvanı hangisine yakışıyor dersiniz..
NE GÜZEL SÖYLEMİŞ
Arsız güçlü olunca, haklı suçlu olurmuş.
(ATASÖZÜ)
