Çatı İttifakı altında liste birliği formülü?
TBMM kulisinde dün en çok, “Komisyon ve Genel Kurul aşamasında değişir mi?” sorusu yöneltiliyordu.
Sorunun iktidarı oluşturan AK Parti ve MHP kesiminde sıklıkla sorulmasına nedeni de her milletvekilinin kendisini önceleyerek sandık projeksiyonu yapmasından kaynaklı.
Siyasi Partiler ve Seçim kanunlarında değişiklik getiren yeni düzenleme, ittifakın sayısal avantajını kaldıracağı için, milletvekilleri cep telefonlarının hesap makinalarını açmış yeni duruma göre projeksiyon yapıyor.
Seçim bölgelerinin 2018 sandık sonuçları ve kamuoyu yoklamalarından gelen veriler kapsamında simülasyonlu hesabıyla uğraşıyor.
Girişteki sorunun altında yatan da bu kaygılardan kaynaklanıyor...
Üzerinde durulan diğer soru da ittifaklara ilişkin bu düzenlemeye neden gerek duyulduğu…
SİYASAL MÜHENDİSLİK DEĞİL
Soruyu dün teklifin hazırlanmasında emeği geçen MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız’a sordum, şu yanıtı verdi:
“İddia edildiği gibi muhalefete dönük siyasal bir mühendislik arayışımız olmadı. Artık oyları toplayıp haksız yere milletvekili olmanın önüne geçtik. Bugün 30’a yakın milletvekili hak ettiği halde Meclis’e gelememiş, onların yerine hak etmediği halde gelenler olmuş. Amacımız haksızlığın önüne geçmek…”
Artık oyların yüksek çıkmasının getireceği handikabın önüne geçme yöntemi olarak, daha fazla oy alan parti listesinden seçime girmenin getireceği faydaya da vurgu yaptı.
“Sürükleyen partilerin listesinden girme yoluna gidebilirler” dedi buna örnek olarak HDP öncülüğünde ittifak görüşmelerini yürüten sol partileri gösterdi.
1991’E DÖNÜŞ
Aslında yüksek oy alan partinin listesinden seçime katılarak TBMM’ye girmek 1991’den bu yana çok sıklıkla kullanılan bir yöntem.
Nitekim geçen seçimde de AK Parti listesinden BBP, CHP listesinden SP, HDP listesinden de TİP seçime girmiş, seçilen milletvekilleri daha sonra partilerine dönmüştü.
İTTİFAKA VERİLEN OYLAR
Bu aşamada ittifak yapmaları halinde, ittifaka verilen oyların durumunun ne olacağını da sordum?
Buna ilişkin bir değişikliğin söz konusu olmayacağını, madde üzerinde bir düzenlemenin yapılmadığını anımsattı, “İttifaka verilen oylar partilerin aldıkları oy nispetinde aralarında yine pay edilecek” dedi.
Düzenlemenin az oy alan partileri büyük parti listesinden girmeye iteceğinin de altını birkaç kez çizdi.
Aslında muhalefetteki beklenti de bundan farklı değil.
Onlar da ittifak yerine liste birliğinin öne çıkacağı görüşünde.
Bu birliktelik yine ittifak çatısı altında mı olur?
Buna henüz karar verilmiş görünmüyor.
STRATEJİK OYLARI ETKİLER
Nitekim CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, dünkü sohbetimizde bunu konuşmanın erken olduğunu söylerken, “Birlikten kuvvet doğar. Muhakkak bir iç birlikteliğine ihtiyaç olacak” dedi.
Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kaya, hesabı 2018 oylarına göre yapmanın yanlışlığına işaret edip ekledi:
“Geçen seçim %10 barajı ideolojik ve stratejik oyların belirli partilerde toplanmasına neden oluyordu, %7 ile buna son veriliyor, oyların başka partilere yönlenmesine tanıklık edebiliriz.”
Kaya’nın altını çizdiği bir diğer önemli nokta da karşılaştığı gibi Türkiye barajı olan %7 oyu geçmiş olmasına rağmen partilerin TBMM’de grup kuramayacak durumda kalabilme ihtimalinin yükselmiş olması…
Oysa İYİ Parti’de yaşandığı gibi, barajı geçmemesine rağmen, ittifak içinde kalarak TBMM’de grup kuracak sayıda milletvekili çıkarma olanağına kavuşuyordu…
DP Milletvekili Cemal Enginyurt da 2018 şartlarıyla bugünü okumanın yanlışlığına işaret etti, birçok alternatifin değerlendirileceğini, ancak geçen seçim ortaya çıkan avantajları sandığın bu kez iktidar partilerine sunmayacağını belirtti.
Muhalefette tartışılan partilerin birlikler oluşturarak ittifaka gitmeleri.
ÇATI İTTİFAKI ALTINDA BİRLİK PARTİLERİ…
Veya bir çatı ittifakının altında birliklerin oluşturulması...
Yani, Cumhurbaşkanlığı seçimi için bir ittifak oluşturup, milletvekili seçiminde bunun partilerin ötekinin listesinden seçime girdiği birlikler haline dönüştürmek.
Ya da Almanya’da CDU/CSU birliğine benzer yapılanmaya gidilmesinin önünü açacak yeni örgütlenme biçimini benimsemek.
Bu durumda hem çatı yapılanması ile ittifak bozulmamış olacak, hem de partilerin bir arada bulunmalarından elde edilen avantaj korunacak.
Nasıl ki SP, liberal veya sol kesimle ilişkisini CHP ile birlikteliği sayesinde yumuşattı ise CHP’nin muhafazakar kesime ulaşmasında da SP’nin rolü oldu.
CHP, SP ve DP’de bunun devam ettirilmesi gerektiği görüşü hakim...
Bununla birlikte DEVA lideri Ali Babacan’ın ev sahipliğinde 27 Mart Pazar günü 6 muhalefet liderinin ikinci zirvesinden çıkacak sonucun beklenmesi gerektiğine de vurgu yapılıyor.
