Türkiye'den çıkmayı düşünen Savola, büyümeye karar verdi
Bundan 10 yıl önce Yudum’u National Bank of Kuwait’ten satın alıp, Türkiye’nin sıvı yağ pazarına toplam 100 milyon dolar yatırım yapan Savola Gıda, 2014 yılında kritik bir noktaya geldi. Türkiye’nin en büyük sıvı yağ üreticisi Suudi Arabistan şirketi Savola Gıda; ya tası tarağı toplayıp gidecekti, ya da büyüyecekti. İkinci yol seçildi. Tahran’da yılda 5 milyar dolar ciro gerçekleştiren Ortadoğu’nun en büyük dağıtım firması Tolou Pakhsh Aftab’ın (TPA) kurucu genel müdürü Houmer Balazadeh, aynı yıl Savola Gıda Türkiye Genel Müdürü olarak atandı.
Ayvalık’taki “13. Uluslararası Zeytin Hasadı Günleri” buluşmasında bir araya geldiğimiz Balazadeh, şirketin 30 milyon dolarlık yeni yatırım kararı aldığını söylüyor. Bunun 15 milyon doları, Yudum’un Ayvalık’ta 1984 yılından beri faaaliyette olan fabrikasına, endüstriyel margarin yatırımı olacak. 2011 yılında zeytinyağı pazarına da giren Savola, 2017 yılında da “Egemden” markasını üreterek Tariş’in tahtını kaptı ve Komili’den sonra piyasada ikinci konuma yükseldi.
“ULUSAL MARKALAR KONSOLİDE OLACAK”
Balazadeh, üzerinde Ayvalıklı kadınların yaptığı resimlerin yer aldığı zeytinyağı şişelerini anlatırken “15 milyon dolar yatırımla ilave 20 kişiye istihdam sağlıyoruz. ‘Ege’min Bereketi Kadının Emeği Projesi’ ise yatırımsız 50 kadına iş imkânı sağladı. Bir yılda 40 bin şişe teslim ettiler. Bu şişeler Dubai, Suudi Arabistan ve Amerika pazarına ihraç ediliyor” diyor. Yatırımcı şirket Savola Food, küreselde yılda 7 milyar dolar ciro gerçekleştiriyor. Türkiye’de de önümüzdeki 3-4 yılda 700-800 milyon dolar ciro hedeflediklerini söyleyen Balazadeh, “Büyümemizin yüzde 30’u inovasyonla desteklenen organik büyümeden gelecek” diyor. Trakya, Mersin, İzmir ve Konya’da şirket satın almalara açık olan grup, bunun için bir yatırım bütçesi de tanımlamıyor, “İyi bir şeyse bakarız” anlayışı ile hareket ediyor. Balazadeh, “Fransa’da, Almanya’da olduğu gibi iç pazarda da büyük 2-3 ulusal marka pazarın hâkimi oluyor. Türkiye’de de önümüzdeki 5-7 yılda benzer bir süreç yaşanacak, aradaki markalar konsolide olacak. Bunun dışında butik markalar yaşar” diye de ekliyor. Balazadeh, “Tüketici zeytinyağının tadını bilmeseydi, bu yıl pazarda 2’nci ürün olamazdık. Pazarda ayrışmak için Türkiye’de ilk kez 3’lü, 5’li zeytin çeşitleri ile farklı lezzetler piyasaya sunduk” sözleriyle zeytinyağında farkın taddan geldiğini belirtiyor. En çok taklit edilen ürünün, Türkiye’nin ilk “coğrafi işaretini” AB’de tescil ettirme yolunda olan Ayvalık zeytinyağları olması da ironik.
“HİNDİSTAN VE ÇİN ’E TEŞVİK VERİLMELİ ”
Balazadeh, Türkiye’nin zeytinyağı ihracat fiyatının geçen yıl İspanya’dan yüzde 40 pahalı olduğunu, bu yıl ise aradaki makasın kapanarak yüzde 4’e kadar gerilediğini belirtiyor. Böylelikle Batı pazarlarında Türk ürünlerinin rekabet şansı artıyor. Egemden markası ile Almanya, ABD, Japonya gibi yeni pazarlara giriyorlar. İran’a Brillo ve Cielo markası ile yılda 15-20 bin ton ihracat hedefliyor. İhracatta kilogram fiyatı Arap dünyasında 5.4 dolara kadar çıkarken, Batı pazarlarında bu fiyat 4.5 dolara kadar geriliyor. Türkiye zeytinyağı ihracatında en yüksek fiyatı ortalama 5.1 Euro/kilogram ile 2015 yılında yakalamıştı. Aynı yıl dünyanın en büyük diğer 3 ihracatçısından İtalya 4.06 Euro, İspanya 3.15 Euro, Tunus 3.5 Euro’dan satıyordu. Türkiye’nin 50 bin tonla ihracatta en yüksek miktarı yakaladığı 2013 yılında ise kilogramda fiyat 2.9 Euro’ya kadar düşmüştü. Bu yıl da rekolte artışıyla birlikte ihracatın 50 bin tona ulaşması bekleniyor. Balazadeh, “Devlet Çin ve Hindistan gibi zeytinyağı ile yeni tanışan pazarlara yapılan ihracatı, 5 yıl gibi bir süre teşvik etmeli” önerisi getiriyor. Şirket, 2017 yılında 4 bin ton ihracattan 12 milyon dolar civarında döviz geliri sağladı. 2014-2017 döneminde sıvı yağ satışları 120 bin tondan 165 bin tona çıkmış.
