Menderes'e idamdan önce prostat kontrolü

BİZİMKİ DAHA İNSAFSIZCA

Tüm dünya Saddam Hüseyin'in idam edilişi ve idamı sırasında uğradığı hakaretleri konuşuyor. "Yenilen" kişiyi idamında bile ezmek, şark kültürüne mahsus bir âdet. Biz de devrik başbakan Adnan Menderes'in 1961'deki idamında "yenilen"i ezmiştik. Hatta Saddam'dan daha insafsızca...

MENDERES: UTANIYORUM

İdamından 4.5 saat önce doktorlar Menderes'i muayene etti. "Sağlamdır. Asılabilir" raporu verilmek üzereyken, Dr. Sedat Tavat "Bir de prostatınıza bakalım" dedi. Menderes "İstirham ediyorum, utanıyorum" diye karşı çıksa da, bir doktor "Eğilin efendim" deyip muayeneyi yaptı.

Saddam aslında iyi yırttı, Menderes'i asmadan önce prostatına bakmışlardı

Saddam Hüseyin, darağacına binbir türlü beddua ve çeşit çeşit hakaretle çıkartıldı. Ama, Saddam Hüseyin'in uğradığı bütün bu hakaretler, Türkiye'de 1961 yılında bir idam cezasının infazından hemen önce mahkûma revâ görülenlerin yanında hiç, hatta iltifat gibi kalırdı. Türkiye'de on yıl boyunca başbakanlık koltuğunda oturmuş olan Adnan Menderes'e, 1961'in 17 Eylül'ündeki idamından hemen önce "prostat muayenesi" yapılmıştı..

Iraklılar, Saddam Hüseyin'in ipini, getirdiği kelime- i şahadeti tamamlamasını bile beklemeden, çeşit çeşit beddualarla çekiverdiler. Şimdi bütün dünya, Saddam'ın böyle aşağılanarak idam edilmesinin ne derece etik olduğunu tartışıyor. Sâbık liderin bu şekilde bir âkıbeti hakedip etmediği konusu meselenin başka bir tarafını teşkil ediyor ama idamın şekli hem batı, hem de doğu dünyasında asırlar öncesinden kalan bir sözün aslında ne kadar doğru olduğunu gösteriyor: Eski Romalılar'ın "vae victis", Türkler'in de "veyl mağluba" demelerinin, yani "yenilene yazıklar olsun!" sözünün doğruluğunu! Yenilenin aşağılanması ve cezasının o kişinin haysiyetinin en fazla kırılacak şekilde verilmesi, üstelik aşağılamanın mahkûmum ölümünden sonra bile uzun müddet devam etmesi, şark dünyasında çok eski bir gelenektir. Doğu dünyasının geçmişini anlatan tarih kitapları, bu hakaretlerin bazı zamanlarda çok daha aşırıya gittiğinin, fatihanın yerini küfrün almasının, hattâ Hazreti Muhammed'in "ölüleri hayırla yâdediniz" sözünün bile "Ölüleri şerle (kötülükle) yâdediniz" şekline getirildiğinin örnekleriyle doludur.

ŞARK'A MAHSUS ÂDETLER

'İstirham ediyorum, utanıyorum'

Adnan Menderes'in Yassıada'da kapatıldığı odaya yerleştirilen bir mikrofon vasıtasıyla sabık başbakanın bütün konuşmaları ve hareketleri dinlenip takip edilmiş ve intihar teşebbüsünden sonra odada yapılan konuşmalar da kayda alınmıştı. Aşağıda, Menderes ile doktorlar arasında 1961'in 17 Eylül sabahı saat onu beş geçe yapılan ilk defa bundan yıllarca önce Nazlı Ilıcak tarafından yayınlanan "prostat muayenesi" tartışmasının metni yeralıyor. Adnan Menderes, bu konuşmalardan ve muayeneden tam dört buçuk saat sonra İmralı Adası'nda asılarak idam edilecektir:

Ord. Prof. Dr. Sedat Tavat: "Şöyle bir umumi muayene edelim."

Komutan: "Utanmayın, utanmayın."

Dr. Tavat: "Efendim bir şey unutmuşuz. Prostat muayenesi yapalım da..."

Menderes: "Efendim?"

Dr. Tavat: "Prostat muayenesi yapılacak."

Menderes: "Yok bir şey..."

Dr. Tavat: "Ama bu lâzım..."

Menderes: "Nasıl olacak bu?"

Dr. Tavat: "Şey ile, eldivenle. Prostatta bir şişlik filan var mı?"

Menderes: "Yapamıyorum yani..."

Dr. Tavat: "Bir defa müsaade edin de efendim, çünkü sonda ile almışlar idrarınızı. Pantolonunuzu çıkartın... Yatağın üzerine bu şekilde durun, çok rica ederim, çok rica ederim."

Menderes: "İstirham ediyorum, utanıyorum."

Dr. Zeki: "Eğilin efendim, eğilin, eğilin ellerinizi yatağa koyun..."

Prostat kontrolü makattan yapılır

Erkeklerde özellikle 50 yaş sonrasında hayati önem taşıyan prostatın muayenesi, doktor tarafından "rektal tuşe" ile, yani parmağın makattan sokulması şeklinde yapılır. İnce bir eldiven giyen doktor, kayganlaştırıcı krem sürdüğü parmağını makattan içeri sokar. Bu yolla prostatın kalın bağırsağa bitişik olan kısmı kontrol edilir ve tehlikeli şekilde bir büyüme yahut sertleşme olup olmadığı belirlenir. Prostatta olağan dışı bir durum farkedilirse hastadan "PSA" denilen ve kan alınarak yapılan bir başka testi isteyebilir.

MURAT BARDAKÇI-SABAH