Karabağ çözülürse Ermenilere pasaport!

Bahar BAKIR - Hasan BOZKURT / ANKARA

Başbakan Tayyip Erdoğan’ın, 1915 olaylarında hayatlarını kaybeden Ermeniler için yayınladığı taziye mesajının ardından gözler Ermenistan’ın atacağı adımlara çevrildi. Türkiye, Dağlık Karabağ sorunun çözülmesi ve soykırım iddialarından vazgeçilmesi durumunda 1915 sonrasında ülkeyi terk eden Ermenilerin torunlarına Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı verilmesi gibi ileri adımları gündemine alabilecek.

İşte Ermeni diasporası

Ermeniler'in ilk göç dalgası 1800'lü yıllarda yaşandı. Ahdülhamid döneminde de şiddetten dolayı Avrupa ve ABD'ye göç edenler oldu.

İkinci göç dalgası 1915 tehriciyle yaşanı. Sayıları 1.5 milyon olan Ermeniler'in bir bölümü yollarda öldü, kalanlar dünyaya dağıldı.

Bugün Ermeni diasporası 76 ülkeye yayılmış, yaklaşık 6-8 milyon kişiden oluşuyor.

En büyük Ermeni toplulukları Rusya, ABD, Fransa, Lübnan ve Arjantin'de yaşıyor.

Rusya'da 2 milyon Ermeni bulunuyor. ABD'de Ermeni kökenlilerin sayısı yaklaşık 1.5-2 milyon.

1975'te kurulan ASALA'nın Lübnan'da oluştuğu söylenir. Eski ASALA üyeleri Fransa, Ermenistan ve ABD'de yaşıyorlar, aktif değiller.

Rusya'daki Ermeni Diasporası, kazançlarının yüzde 75'ini Ermenistan'daki akraba ve yakınlarına gönderiyor. Bu Ermenistan'ın GSMH'nin yüzde 10'una denk geliyor.

Diaspora'nın siyaseten en etkili kurumları arasında Amerikan Ermeni Ulusal Komitesi (ANCA) ve Amerika Ermeni Meclisi (AAA) başı çekiyor.

Her 2 organizasyon, eyaletlerdeki ofisleri sayesinde Kongre üyelerine e-posta ve mektup gönderilmesini organize ediyor.

ABD Kongresi'nde, Ermenileri ve tezlerini destekleyen 140 üyeli Ermeni Kurulu (Armenian Caucus) adlı bir grup da var.

Siyaset dışında Ermenileri destekleyen en önemli isimler arasında, dünyanın en büyük film stüdyolarından MGM'nin sahibi Kirk Kerkorian.

Ermenistan'ın cumhurbaşkanı, üç milyon Ermeni'nin lideri. Diaspora Ermenileri'nin sayısı ise bunun yaklaşık üç katı...

‘TOP ERMENİSTAN’DA’

Erdoğan’ın tarihi taziyesi dün parti delegeleriyle yapılan toplantının da gündemindeydi. Erdoğan, delegelerin, “Ermeni açıklaması iyi bir girişim” sözlerine, “Ermeni açılımını takip edeceğiz. Artık top onlarda. İnsani ve vicdani açılımlarımız devam edecek” karşılığını verdi.

‘SAYILARI 8 MİLYON’

Ermenilere vatandaşlık konusunu Ankara Düşünceye Özgürlük Girişimi 18 Ocak’ta 11 maddelik bildiriyle gündeme getirdi. Bildiride, tanıma ve özür, geri dönüş ve ikamet, arşivlerin açılması, el konulan mülklerin geri verilmesi ile vatandaşlık verilmesi yer aldı. Girişimin sözcüsü Sait Çetinoğlu, “Bildirinin Dışişleri Bakanlığı’na ulaştığı ve sıcak bakıldığı söylendi. Diaspora denilen Batı Ermenistan Ermenileri 8 milyon civarında. Bunlar Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı istiyor” dedi.

DIŞİŞLERİ: GÜNDEMİMİZDE YOK

Dışişleri kaynakları, “Türkiye’nin pozisyonu çok açık. Türkiye-Ermenistan normalleşmesi, Ermenistan-Azerbaycan normalleşmesi ile paralel yürütülmeli. Bu aşamada vatandaşlık verilmesi ile ilgili bir inisiyatif yok. Şu anda gündemde yer alan bir konu değil. Ermeni tarafından adım bekleniyor” dedi.

BAŞBAKANLIK’TA HAZIRLIK

Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik, geçmişte yapılan “yanlış uygulamalar” sebebiyle ülkeyi terk etmiş Hıristiyan ve Yahudiler olduğunu hatırlatarak, “Hepsine diyoruz ki ülkenize geri dönebilirsiniz. Türkiye artık o Türkiye değil” demişti. Başbakan Erdoğan’ın talimatıyla kurulan komisyon yeni yol haritasıyla ilgili çalışmalar yapıyor. Ermeni diasporasına karşı Türkiye’nin savları yeniden kurgulanıyor.