Son kullanma tarihi aslında ne anlama geliyor?

Uzmanlara g&ouml;re ger&ccedil;ek b&ouml;yle değil ve bu konuda genelde yanlış bir kanı hakim. Aslında yiyecek bozulması ve son kullanma tarihleri ilişkili değil; bu y&uuml;zden &uuml;r&uuml;n&uuml;n ger&ccedil;ekten bozulup bozulmadığını anlamak adına başka etmenleri g&ouml;z &ouml;n&uuml;ne almak gerekiyor. İşte size bozulan yiyeceklerin en net belirtileri ve son kullanma tarihinin g&ouml;z &ouml;n&uuml;nde bulundurulması gereken durumlar... Son kullanma tarihine dair ger&ccedil;ekler ABD Tarım Bakanlığına g&ouml;re, Amerika&rsquo;da gıdalar &uuml;zerindeki son kullanma tarihlerine dair tek tip standartlar yok mesela. Bu y&uuml;zden gıda etiketleri &uuml;zerinde &ldquo;şu tarihe kadar kullanmakta fayda var&rdquo; ya da &ldquo;şu tarihe kadar satılır&rdquo; gibi farklı farklı etiketler bulunuyor. Zaten d&uuml;ş&uuml;n&uuml;lenin aksine bu tarihler gıdanın g&uuml;venilirliğine dair bir veri sunmuyor aslında. Daha &ccedil;ok &uuml;r&uuml;n&uuml;n kalitesinin daha az ideal hale geleceği tarihler g&ouml;steriliyor. Bahsi ge&ccedil;en tarihten sonra, i&ccedil;erikteki malzemelerin lezzet, dokusu ya da performansı değişime uğramaya başlıyor. Yani &uuml;r&uuml;n&uuml;n &uuml;zerindeki tarihin gelip ge&ccedil;miş olması, gıda maddesinin bozulduğu anlamına gelmiyor. Sadece &uuml;r&uuml;n&uuml;n en iyi olduğu zamanın ge&ccedil;tiği ve alındığı tarihteki hali kadar taze olmadığı belirtiliyor. Ancak koklama, g&ouml;rme ve dokunma duyularımız, yiyeceklerin bozulup bozulmadıklarına dair g&uuml;venilir metotlar olarak hayatımızı kurtarıyor. Uzman Diyetisyen Eda Balcı da gıda &uuml;r&uuml;nlerindeki son kullanma tarihi ile tavsiye edilen t&uuml;ketim tarihi arasındaki farkın yanlış anlaşılması nedeniyle, tonlarca gıdanın &ccedil;&ouml;pe gittiğini belirtiyor ve &uuml;r&uuml;nlerin &uuml;zerindeki &lsquo;Son Kullanma Tarihi&rsquo; ile &lsquo;Tavsiye Edilen T&uuml;ketim Tarihi&rsquo; ibarelerinin arasındaki farkları anlatıyor. STT ve TETT arasındaki fark nedir? Son t&uuml;ketim tarihi, son kullanma tarihi (SKT) olarak da ifade ediliyor. Bu tarih gıdanın g&uuml;venilirliği ile ilgilidir. Gıdanın kalitesi ve sağlıklı bir şekilde en son hangi tarihe kadar kullanabileceğini ifade eder.Mikrobiyal a&ccedil;ıdan kolay bozulabilen ve kısa bir s&uuml;re sonra insan sağlığı a&ccedil;ısından tehlike teşkil etmesi muhtemel gıdaların t&uuml;ketilebileceği son tarihi g&ouml;sterir. Bu gıdalardan bazıları s&uuml;t ve s&uuml;t &uuml;r&uuml;nleri, et ve et &uuml;r&uuml;nleri ve yumurta gibi gıdalardır. Tavsiye Edilen T&uuml;ketim Tarihi (TETT) uygun şekilde muhafaza edilmesi durumunda gıdanın kendine has &ouml;zelliklerini koruduğu s&uuml;reyi g&ouml;steren tarihtir. Etikette belirtilen TETT g&uuml;n&uuml;ne kadar gıda, kalitesini en iyi şekilde muhafaza edebilmektedir. Fakat bu tarihten sonra gıdanın kalitesi ve besin değeri azalmaya başlayabilir. &Ouml;zellikle bakliyat, &ccedil;ay, şeker gibi raf &ouml;mr&uuml; daha uzun olan gıdaların etiketinde TETT yer alır. Bir gıdanın TETT&rsquo;si ge&ccedil;tiyse bazı &ouml;zelliklerini kaybetmiş olabilir fakat bunlar sağlığımızı olumsuz etkileyecek durum değildir. O y&uuml;zden TETT ge&ccedil;ti diye gıdayı hemen &ccedil;&ouml;pe atmamalıyız. Eğer gıdada k&ouml;t&uuml; koku ve istenmeyen lezzet varsa o durumda t&uuml;ketilmemesi ve atılması gerekir. Bozuk yiyecek belirtileri Bozulmanın net belirtileri olduk&ccedil;a değişken olsa da bir&ccedil;ok gıda maddesi, insanı caymaya itecek nahoş &ouml;zellikler geliştirmeye başlıyor. Besinin t&uuml;r&uuml;ne bağlı olmak &uuml;zere, bozulma, beraberinde k&uuml;fl&uuml; bir koku, acımtırak tat ve renk değişimleri getiriyor. Yiyeceğin g&ouml;r&uuml;n&uuml;ş&uuml;, dokusu ve sertliği de değişebiliyor. Et Bozuk et, yapışkan bir g&ouml;r&uuml;n&uuml;m alabilir ya da &uuml;zerinde t&uuml;y gibi k&uuml;f oluşumu g&ouml;r&uuml;lebilir. Sığır eti nahoş bir koku yayıp maruz kaldığı oksijen y&uuml;z&uuml;nden kahverengiye d&ouml;nerken, tavuk ve hindi gibi k&uuml;mes hayvanı etleri taze kokularını yitirebilirler. K&uuml;mes hayvanlarının kanat kısımlarından renk değişikliği g&ouml;zlenebilir. S&uuml;t &uuml;r&uuml;nleri S&uuml;t ve yoğurt gibi s&uuml;t &uuml;r&uuml;nleri bozulduklarında acımtırak kokmaya ve sarı bir renk almaya başlarlar; s&uuml;t proteinlerinin &ccedil;&ouml;kmesi, &uuml;r&uuml;nde topaklaşmalara sebep olabilir. &Ouml;zellikle de s&uuml;tte, kutunun &uuml;st kısımları, oksijene ve mikroorganizmalara daha fazla maruz kaldığından &ccedil;ok daha sert bir koku yayabilir. Tereyağı Tereyağı, iki g&uuml;nden fazla bir s&uuml;re oda sıcaklığında bırakıldığında kokuşmaya başlayıp hoş olmayan bir aroma kazanır. Katkı boyaları y&uuml;z&uuml;nden fark etmek biraz zor olsa da yağın rengi hafiften kahverengiye d&ouml;nmeye başlayabilir. Peynir Peynir s&ouml;z konusu olduğunda, tipik bozulma belirtileri, yeşil ve beyaz renklerde k&uuml;f ile pembe mayamsı tortudur. K&uuml;flenen yumuşak peynirler &ccedil;&ouml;pe atılmalıdır; ancak &ccedil;edar ya da eskitilmiş kaşar gibi sert peynirler, k&uuml;fl&uuml; b&ouml;lge en az 1 cm&rsquo;lik payla kesildiği takdirde t&uuml;tetilebilir. Yumurta Yumurtanın dış kabuğu &uuml;zerinde &ccedil;atlaklar ya da yapışkan zar gibi şeyler g&ouml;r&uuml;rseniz eğer, yumurtayı hemen &ccedil;&ouml;pe atmalısınız. Muhtemelen bakteri ya da k&uuml;f i&ccedil;eriyordur &ccedil;&uuml;nk&uuml;. Bir diğer bozulma belirtisi ise kırılan yumurtanın i&ccedil;inden yayılan s&uuml;lf&uuml;rik, gazlı, acı kokudur. Yumurtanın kokusu daima n&ouml;tr olmalıdır. Ve eğer yumurta beyazının rengi pembeleşmiş ya da sedefli bir hal almışsa, bu Pseudomonas bakterisine bağlı bozulmanın işaretidir. Un Un, sıcak ve nemli ortamlarda muhafaza edilmediği, b&ouml;ceklere ya da kemirgenlere maruz kalmadığı s&uuml;rece kolay kolay bozulmaz. Bozulduğunda ise (&ouml;zellikle tam buğday unu) &ccedil;&uuml;r&uuml;k bir koku yaymaya başlar. Eğer uzun s&uuml;re kullanmadıysanız ve bir ka&ccedil; b&ouml;cek ya da kelebeklenme g&ouml;rd&uuml;yseniz bir tepsinin &uuml;zerine yayarak havalandırabilirsiniz ama unu &ccedil;&ouml;pe atmak zorunda değilsiniz. Kuru makarna ve pirin&ccedil; Kuru makarna ve pirin&ccedil;, serin ve kuru bir ortamda, haşerelerden uzak bir şekilde muhafaza edildiği s&uuml;rece bozulmaz. Bu, &uuml;zerlerindeki son kullanma tarihine rağmen b&ouml;yledir &ndash; bu &uuml;r&uuml;nlerde de bahsedilen tarih g&uuml;venlikten &ccedil;ok maksimum kaliteye işaret eder. Doğru bir şekilde saklanmayan &uuml;r&uuml;nlerde ise tuhaf bir aroma ve bayat bir koku g&ouml;r&uuml;l&uuml;r. Bakliyatlarınızı en doğru şekilde saklamak i&ccedil;in cam kavanoz ve bez torbaları tercih edebilirsiniz. Son kullanma tarihlerini ne zaman dikkate almak gerek? Son kullanma tarihini dikkate alma konusunda kararsızsanız eğer, &ouml;nceliğinizin kalite mi yoksa g&uuml;venlik mi olduğunu d&uuml;ş&uuml;nmekle başlayın. Kalite Hedefiniz &ouml;ncelikle kaliteyse eğer, ideal tazelik, lezzet ve doku i&ccedil;in paket &uuml;zerindeki tarihe bağlı kalın. Belirlenen tarihe uygun hareket etmek, spesifik bir amaca hizmet eden &uuml;r&uuml;nler a&ccedil;ısından &ouml;zelikle &ouml;nemli. &Ouml;rneğin kabartma tozu ya da toz maya s&ouml;z konusu olduğunda, başarılı bir sonu&ccedil; i&ccedil;in tazelik şart. G&uuml;venlik &Ouml;nceliğiniz elinizdeki &uuml;r&uuml;n&uuml;n g&uuml;venliğiyse eğer, son kullanma tarihini fazla g&ouml;z &ouml;n&uuml;nde bulundurmaktansa, &uuml;r&uuml;n&uuml;n ne zaman a&ccedil;ıldığı, nasıl kullanıldığı ve nasıl muhafaza edildiği &uuml;zerine daha fazla kafa yormalısınız. Ayrıca şu iki kuralı asla atlamamalısınız: Kalan yemekler, buzdolabında 4 derecede saklanmalı, &uuml;&ccedil;-d&ouml;rt i&ccedil;inde t&uuml;ketilmelidir. Yemekler, iki saatten daha fazla bir s&uuml;re boyunca oda sıcaklığında bekletilmemelidir; aksi takdirde, hastalık sebebi bakteriler hızlıca &uuml;remeye başlayabilir. D&uuml;nyada gıda kaynakları azalıyor T&uuml;m d&uuml;nyada kaynakların giderek azaldığını, ayrıca gıda kayıp ve atıklarının ekonomik, &ccedil;evresel ve sosyal s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilirliği tehdit eden k&uuml;resel bir sorun haline geldiğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;rsek; t&uuml;keticinin bilin&ccedil;lendirilmesi, etiket bilgilerinin doğru yorumlanabilmesi i&ccedil;in t&uuml;keticiye y&ouml;nelik kılavuzların hazırlanması gerekiyor. Uzmanlara g&ouml;re bu konuda herkesin bilin&ccedil;li olması gıda israfının &ouml;nlenmesi i&ccedil;in &ccedil;ok &ouml;nemli. Etiketleri yanlış okuma, anlayamama ve etiket &uuml;zerinde yazanlar hakkında bilgi sahibi olmama bu israfı tetikliyor.

Son Dakika Son Dakika

Stil Stil

Keşfet Keşfet

Canlı Yayın Canlı Yayın

Gündem Gündem

Kadın Kadın

Ekonomi Ekonomi

Yemek Tarifleri Yemek Tarifleri

Spor Spor

Magazin Magazin

Çocuk Çocuk

Teknoloji Teknoloji

Sağlık Sağlık

Dünya Dünya

Yaşam Yaşam

Gastro Gastro

Kültür Sanat Kültür Sanat

Sinema Rehberi Sinema Rehberi

Yazılar Yazılar

Grafik Haber Grafik Haber

Video Video

Akıl Oyunları Akıl Oyunları

HT Kulüp HT Kulüp

HT Hayat HT Hayat

Resmi İlanlar Resmi İlanlar

Servisler Servisler

Vefat Haberleri Vefat Haberleri

Yerel Haberler Yerel Haberler

Tüm Manşetler Tüm Manşetler

Künye-İletişim Künye-İletişim

Yasal İçerikler Yasal İçerikler

Bize Ulaşın Bize Ulaşın

Bilgi Bilgi

Habertürk TV Habertürk TV

Son kullanma tarihi aslında ne anlama geliyor?

Mutlaka başınıza gelmiştir: yemek pişirmek için malzemeleri toparlıyorsunuz ve paketli ürünlerden birinin son kullanma tarihinin geçtiğini görüyorsunuz. Elbette birçok insan gibi yiyeceğin bozulduğunu ve tehlikeli olduğunu varsayarak çöpe fırlatıyorsunuz.