Parayı saklayan zararda, harcayan niye karda?

Yılın neredeyse tamamını geride bıraktık. Finansal piyasalardaki performans karnesi masada ve bu karne, "akılcı tasarruf" diye bildiğimiz her şeyi yerle bir ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) Kasım 2025 dönemi Finansal Araçların Reel Getiri Oranları tablosu, yüksek enflasyonun sıradan bir ekonomik sorun olmaktan çıkıp, toplumsal bir "servet transferi" mekanizmasına dönüştüğünü gösteriyor.

➔Tabloya göre, 2025 yılının ilk 11 ayında, yıllık ortalama bazda yatırımcısına enflasyonun üzerinde reel getiri sağlayan tek finansal araç var, külçe altın. Yıllık ortalama TÜFE'ye göre %24,16 gibi muazzam bir reel getiri oranıyla altın, tasarruf sahiplerinin sığınabileceği yegane güvenli liman olduğunu kanıtlamış.

➔Peki ya diğerleri? İşte asıl şok orada başlıyor. Yüksek nominal getiriler bile, özellikle gıda ve temel tüketim harcamalarını yansıtan TÜFE'nin gölgesinde eriyip gitmiş.

➔BİST 100 Endeksi’nin nominal getirisi %7,78 olsa da, reel getirisi TÜFE'de -%20,70’e varıyor.

➔Doların nominal getirisi %20,13, reel getirisi TÜFE'de -%11,61 oldu.

➔Mevduat faizi ki brüt hesapla oda, nominal %33,21, TÜFE ile reelde -%1,99’a döndü.

➔Bu, bankaya parasını yatıran, borsadan hisse senedi alan veya dövizde kalan yatırımcının, yıl sonunda elindeki parayla yılın başında alabildiği sepete kıyasla daha az ürün ve hizmet alabilmesi demektir.

➔Bu acı tablo, madalyonun daha da ilginç bir yüzünü ortaya çıkarıyor. Tasarruf edenlerin büyük bir kısmı kaybettiyse kim kazandı?

➔Cevap basit ve ekonomi kitaplarını ters yüz ediyor. Erken harcayanlar kazandı!

➔Ekonomik sistem, parasını mevduatta, dövizde ya da hisse senetlerinde tutarak "tasarruf etmeye" çalışanlara ceza kesti.

➔O parayı hızla bir beyaz eşyaya, otomobile, konuta veya gayrimenkul gibi stoklanabilir bir ürüne yatıran yani erken harcayan kişiyi ise ödüllendirdi.

➔Otomobil satışları seçim yılı olmamasına ve iç talebin frenlenmesine rağmen bu nedenledir ki rekor kırıyor.

➔Yine konut satışları da yüksek faiz ortamına rağmen yılı rekor satışla kapatmaya hazırlanıyor.

➔Harcayan, enflasyonun getireceği zammı ödemekten kurtularak reel olarak kârlı çıktı. Para, elde tutuldukça yandı ve azaldı. Bu bir nevi "tasarruf erdeminin” iflasıdır.

➔Bu finansal anomali, sadece hane halkı tasarruflarının bireysel kaybı değildir, aynı zamanda reel sektörün üretim, ticaret ve hizmetlerden neden kan kaybettiğinin de anahtarıdır.

➔Şirketler bir yandan artan maliyetler ve talep daralması nedeniyle üretimden, ticaretten ya da hizmetten yeterli operasyonel kâr elde edememekten yakınıyor.

➔Ancak diğer yandan, yüksek enflasyon ortamında finansal araçların reel getiri sağlayamaması, bu sorunu daha da derinleştiriyor.

➔Bir ekonomi sağlıklı işlediğinde, şirketler üreterek kâr ederken, finansal piyasalar da yatırım ortamı sunar. Oysa Türkiye'de tablo tersine çalışıyor.

➔Şirketler ne faaliyetlerinden ne de finansal varlıklarından reel anlamda kazanç sağlayabiliyor. Şirketlerin atıl kalan veya kısa vadeli mevduata yatırdığı sermayeleri bile, tıpkı hane halkı tasarrufları gibi, enflasyon karşısında eriyor.

➔Yani ülkede ne üreten ne de parasını değerlendiren kazanabiliyor.

➔Çünkü enflasyon canavarı ayırt etmeden her şeyi yutuyor.

➔Altın, küresel risklerden ve dolar hareketlerinden destek alarak çift yönlü korunma sağlayarak bu kaotik ortamın tek istisnası olarak parlıyor. Altın, paranın kâğıt olmaktan çıkıp, somut bir değere dönüşme ihtiyacının simgesidir.

➔2025 verileri, Türk finansal sisteminin köklü bir güven sorunu yaşadığının en net kanıtıdır. Eğer bir ekonomi, tasarrufu cezalandırıp, erken tüketimi ödüllendiriyorsa, bu durum sadece bugünün alım gücünü değil, yarının yatırım kapasitesini de yok eder.

➔Tasarruf sahiplerinin, paralarını altından başka bir yerde reel olarak koruyabilmesi için, yüksek enflasyonun bir an önce kalıcı olarak dizginlenmesi şarttır. 2026 da bu konudaki son fırsattır.

➔Aksi takdirde, önümüzdeki yılların tabloları da aynı acı gerçeği yansıtacaktır. Türkiye'de tasarruf etmek, kaybetmeyi göze almaktır.