Takriri Sükun tarihi nedir, hangi olaydan sonra ortaya çıktı? Takriri Sükun dönemi özellikleri ve gelişmeleri
Yeni kurulmuş olan cumhuriyetin korunması adına 4 Mart 1925 tarihinde yasalaşan ve yasalaştıktan sonra yürürlükte kaldığı dönemi kapsayan döneme Takriri Sükun dönemi adı verilmektedir. Özellikle gericilik ve irtica tehdidine karşı çıkartılan Takriri Sükun Kanunu nedir? Takriri Sükun hangi olaydan sonra çıktı? Mevcut hükümete ve İstiklal Mahkemeleri'ne olağanüstü yetkiler tanıyan Takriri Sükun Kanunu hangi yıllar arasında yürürlükte kalmıştır? Ayrıntılar içeriğimizin devamında…
Yeni kurulan devletin, sosyal düzenini ve güvenliğini sağlamak için çıkartılan kanunun yürürlükte kaldığı bir dönem olan Takriri Sükun dönemi inkılapları nelerdir? İşte Takriri Sükun dönemi tarihi hakkında tüm detaylar…
Takriri Sükun Kanunu
Takriri Sükun Kanunu; İsmet Paşa hükümeti tarafından 4 Mart 1925 tarihinde ülke içindeki gericilik ve irtica tehdidine karşı Meclis’ten geçirilmiş olan yasadır. Toplam üç maddeden oluşan Takriri Sükun Kanunu’nun ilk maddesi ile hükümete geniş yetkiler verilmiştir. Bu maddede; ‘’irtica ve isyana, toplumsal düzenin, huzur, güvenlik ve asayişin bozulmasına neden olacak tüm davranışlar, kuruluşlar ve yayınlar cumhurbaşkanı onayı ile hükümet tarafından yasaklanabilir’’ denmiştir.
Takriri Sükun Dönemi Hangi Yıllar Arasında Yürürlükte Kalmıştır?
4 Mart 1925 tarihinde kabul edilen Takriri Sükun Kanunu 2 yıl yürürlükte kalmak üzere çıkarılmıştır. Fakat daha sonra 4 Mart 1927 tarihinde alınan yeni bir kararla bu süre 2 yıl daha uzatılmıştır. Bu uzatmayla beraber Takriri Sükun Kanunu 1925 ile 1929 yılları arasında yürürlükte kalmıştır.
Peki, Takriri Sükun Kanunu hangi Atatürk ilkesidir? Cumhuriyet rejimine karşılık çıkan Şeyh Said İsyanı sonrası çıkarılan Takriri Sükûn Kanunu; cumhuriyetçilik ilkesi ile ilgilidir.
Takriri Sükun Hangi Olaydan Sonra Çıktı?
Takriri Sükûn Kanunu, 1925 yılında Güneydoğu Anadolu bölgesinde başlayan Şeyh Said İsyanından sonra çıkartılmıştır. İsyan sırasında iktidarda olan Fethi Bey hükümeti düşmüş ve onun yerine İsmet Paşa hükümeti göreve gelmiştir. Kurulan yeni hükümet ilk iş olarak Takriri Sükûn Kanunu’nu yürürlüğe koymuştur.
Takriri Sükun Dönemi Tarihi
4 Mart 1925 ile 4 Mart 1929 yılları arasını kapsayan dönem olan Takriri Sükûn döneminde ilk olarak Güneydoğu Anadolu’da yaşanan Şeyh Said Ayaklanması bastırılmıştır. Ayrıca isyan bölgesi olan Diyarbakır ve başkent Ankara olmak üzere iki İstiklal Mahkemesi kurulmuştur. İsyanın bastırılmasının ardından Diyarbakır’da bulunan İstiklal Mahkemesi’nde, Şeyh Said ve beraberindeki 47 kişi için idam kararı verilmiştir.
Bu dönemde yaşanan bir diğer önemli gelişme de Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının Urfa sorumlusu olan Fethi Bey’in yargılanmasıdır. Şeyh Said İsyanına destek olduğu gerekçesiyle yargılanan Fethi Bey 5 yıl hapse mahkûm edilmiş ve partinin o bölgedeki tüm ofisleri kapatılmıştır. Ayrıca süren mahkemede parti ile ayaklanma arasında bir bağlantı tespit edilmiş ve bunun üzerine Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası 3 Haziran 1925 tarihinde kapatılmıştır.
Takriri Sükun Dönemi İnkılapları
1925 ile 1929 arasını kapsayan dönemde dört büyük devrim gerçeklemiştir. Takriri Sükûn dönemi inkılapları şunlardır:
Şapka Kanunu (1925)
25 Kasım 1925 tarihinde çıkarılan kanunla Meclis üyeleri ve devlet memurlarına şapka zorunluluğu getirilmiş ve halkın da bu duruma aykırı davranması yasaklanmıştır.
Tekke ve Zaviyelerin Kapatılması (1925)
Güneydoğu Anadolu’da yaşanan Şeyh Said İsyanının da etkisiyle 30 Kasım 1925 tarihinde çıkan kanun gereğince ülkedeki tüm tekke, zaviye ve dergâhlar kapatılmış; şeyhlik, dervişlik, çelebilik gibi unvanların kullanımı yasaklanmıştır.
Medeni Kanunun Kabulü (1927)
17 Şubat1 1927 tarihinde kabul edilen medeni kanun ile ailede kadın erkek eşitliği sağlanmıştır. Tek eşlilik, resmi nikâh zorunluluğu ve kadınlara diledikleri meslekleri yapabilme hakkı getirilmiştir.
Harf Devrimi (1928)
1 Kasım 1928 tarihinde kabul edilen kanunla Arap alfabesi yerine Latin alfabesi kabul edilmiştir.
