İstanbul'un papağanları

ASLI ÖZTÜRK/HT PAZAR

İstanbul'un yeni ev sahipleri yeşil papağanlar. Yaklaşık 15 yıldır İstanbul'daki çeşitli ağaçlık bölgelerde yaşayan bu kuşların sayısı gün geçtikçe artıyor.

İstanbul'un parklarında, bahçelerinde dolaşırken pek azımız yemyeşil renkleri ve kırmızı gagalarıyla bu papağanları fark etmiştir. İskender papağanı (Psittacula eupatria) diye anılan bu kuşlar, artık İstanbul'un yerlisi... Eyüp'ten Yeşilköy'e, Kağıthane'den Moda sahiline kadar birçok yerde, koloniler halinde yaşıyorlar. "Nereden geldi bu kuşlar" sorusunu sorduran bu papağanların İstanbul hikâyesini araştırdım...

SEBEBİ KÜRESEL ISINMA MI?

Nasıl geldikleri tam belli olmasa da haklarında bazı bilgiler var. Mesela yeşil tüyleri sayesinde ağaçlarda kolayca kamufle olabiliyorlar ve onları görmekte zorlanıyoruz. Afrika ve Güney Amerika'daki papağanlara kıyasla daha güçlü bünyeleri var. Bu türler soğuğa dayanıklı ve yaşadıkları ortama uyum sağlayabiliyorlar. Türkiye'ye uyumlu olan bu tür Pakistan, Afganistan ve Hindistan gibi Asya ülkelerinde de bulunuyor. Bunun dışında Köln, Londra, Tokyo ve New York gibi şehirlerde de bu türün kolonilerine rastlanıyor. Biyolog Kerem Ali Boyla'ya göre, kuşların İstanbul'u mesken tutmasının sebebi küresel ısınmayla yaşam alanlarının kuzeye kayması. Sonuçta bu kuşlar İstanbul'da hayata renk kattı...

Yavruyu baba besliyor

Yetişkin bir İskender papağanının uzunluğu 48-58 santim arasında. Bu kuşların gagaları kırmızı, gözleri soluk sarı ve ayakları da gri-yeşil arası bir renkte. 2-4 arası yumurta yapan dişi papağaların kuluçka süresi 25 gün. Yumurtadan çıkan yavruları, diğer türlerin aksine baba papağan da besliyor.

Körfez savaşından kaçan kuşlar

Dicle Üniversitesi Genel Biyoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Murat Biricik, Atlas Dergisi'nde yayınladığı "Kaçak Papağanlar" adlı yazısında, yeşil papağanların İstanbul'daki macerasını enine boyuna değerlendirmiş. Biricik şöyle anlatıyor: "Türkiye'de 1994-95'te yeşil papağan grupları İzmir'den Diyarbakır'a birçok bölgeye yerleşti. Bu kolonilerin bir kısmı tutunamadı ama bazı yerlerde, özellikle kışları genelde sert geçmeyen, ılıman kıyı kentlerinde şimdi bile bu papağanlara rastlanabiliyor. Bu kuşların belki de 1990/91'de patlak veren Körfez Savaşı ve 1993'e dek aralıklarla vuku bulan Bağdat bombardımanlarından kaçan kuşlar oldukları tahayyül edildi. Çünkü bize en yakın doğal sayılabilecek popülasyon Basra'daydı. Hatta Avrupa'dan güneye inmedilerse eğer, belki doğudan, Tahran'daki koloniden veya İran'ın bize daha yakın bir kentinden gelmiş olabilirler. Yayılmalarının ardında küresel ısınma ya da daha az iddialı bir söylemle iklim değişikliğinin olduğunu söylemekse, akla yatkın gelse de kanıtlara ihtiyaç duyan bir sav. Ancak eğer öyleyse, yayılış alanını kuzeye doğru genişletmekte olan tek kuş türü yeşil papağan olmayacak. Birecik taraflarından 'kap kumrusu', Irak'tan 'Irak yeşikardeşi' ve 'kızılkuyruklu örümcekkuşu' türleri de ülkemize giriş yapmış durumdalar..."

Nerede görebiliriz?

Florya Atatürk Ormanı

Gülhane Parkı

Yıldız Şale Köşkü'nün Bahçesi

Santralistabul

Moda Sahil Yolu

Haydarpaşa GATA

Tarabya