SGK’nın yemek ücretinde istisna kararı ne anlama geliyor?

Çalışanların yüksek enflasyon karşısında alım gücünü artırmak amacıyla bu ay iki düzenleme yasalaştı. Çalışanların elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere verilecek aylık 1000 liraya kadar olan tutarlara vergi ve prim muafiyeti yürürlüğe girdi. İşyerinde yemek çıkmayan çalışanlara nakit olarak ödenen günlük 51 liraya kadar yemek bedelinden vergi alınmamasına ilişkin düzenleme ise 1 Aralık’tan geçerli olmak üzere yürürlüğe girecek.

Önceki uygulamaya göre, işyerinde yemek çıkmayan çalışanlara verilen günlük 51 TL’ye kadar olan yemek çeklerinden vergi alınmıyor ancak nakit olarak ödenen yemek ücretinden vergi alınıyordu. Kanun değişikliğinden itibaren nakit ödenen yemek ücretlerinden de vergi alınmayacak.

Yemek ücretleri ile ilgili radikal değişiklik ise Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan geldi. SGK halen brüt asgari ücretin yüzde 6’sına kadar verilen yemek çeklerinden prim almıyor. Bu da günlük 12.94 TL yemek ücretine karşılık geliyor.

Nakit ödenen yemek ücretlerinden vergi alınmamasına ilişkin kanun değişikliğinin ardından SGK Yönetim Kurulu 17 Kasım’da toplanarak yemek bedeli adı altında çalışanlara veya çalışanlar için üçüncü kişilere (nakit veya yemek çeki olarak) yapılan her türlü ödemelerin günlük brüt asgari ücretin yüzde 23,65’e kadar kısmının prime esas kazançtan istisna tutulmasını kararlaştırdı.

Brüt asgari ücret 6.471 TL, günlük brüt asgari ücret (prime esas günlük kazanç) 215,70 TL olarak uygulanıyor. Buna göre, aralık ayında günlük asgari ücretin yüzde 23,65’ine, yani 51,01 TL’ye kadar olan yemek ücretleri prime esas kazançtan istisna edilecek.

İSTİSNA KARARI İŞVERENE VE İŞÇİYE NASIL YANSIYACAK?

Mevcut uygulamada günlük 12,94 TL’den ayda 26 iş günü çalışan işçiye ödenen 336,44 TL tutarındaki yemek ücretinden prim alınmıyor.

1 Aralık 2022 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek yeni karara göre ise günlük 51,01 TL’den 26 iş günü çalışan işçiye ödenen 1.326,26 TL’ye kadar olan yemek ücretinden prim alınmayacak. Ayda 989,82 TL (1326,26 - 336,44 = 989,82 TL) tutarındaki yemek ücretinin prime esas kazançtan istisna tutulması ile SGK 148,47 TL’lik sosyal güvenlik primi işçi payı ve 173,22 TL’lik işveren payı almaktan vazgeçecek. Bu sayede işverenin, işçi ve işveren payı olarak toplam prim maliyeti ayda 321,69 TL azalacak. Brüt ücretle çalışan ve işyerinde yemek çıkmadığı için yemek ücreti ödenen çalışanların eline geçen net ücrette ise ayda 148.47 TL’ye kadar artış olacak.

İşveren maliyetindeki azalmanın sağladığı yıllık avantaj mevcut asgari ücrete göre 3 bin 860 lirayı bulacak. Gelecek yıl asgari ücrette yapılacak artışa bağlı olarak yemek ücreti ile ilgili sağlanan prime esas kazanç istisnasının sağladığı avantaj daha da artacak.

FATURA DESTEĞİ 30 HAZİRAN 2023’E KADAR UYGULANACAK

Çalışanların elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere işverence aylık bin liraya kadar verilecek para da vergi ve prim kesintisinden muaf olacak. Böylece sosyal güvenlik primi işçi payında 150 TL ve işveren payında 225 TL (primini düzenli ödeyen işverenlerde 175 TL) prim kesintisi ile 170 TL vergiden vazgeçilecek.

Vergi ve prim muafiyetinden yararlanabilmek için elektrik, doğalgaz ve ısınma amaçlı yardımların işçinin mevcut ücretine ilave olarak ödenmesi gerekiyor. Uzatma kararı alınmadığı takdirde uygulama 30 Haziran 2023 tarihine kadar yapılan ödemeler ile sınırlı olacak.

EMEKLİ AYLIĞINA YANSIMAYACAK

Sosyal güvenlik mevzuatına göre, emekli aylığı prime esas kazançlar üzerinden bağlanıyor. Prime esas kazanç ne kadar yüksek ise emekli aylığı o kadar yüksek olurken, prime esas kazanç düştüğünde ileride bağlanacak emekli aylığı da düşecek. Yapılan her iki düzenleme kısa vadede işvereni ve çalışanları rahatlatırken, uzun vadede çalışanların emekli aylığına olumsuz yansıyacak.

Aylık 1000 liraya kadar elektrik, doğalgaz ve diğer ısıtma gideri desteği ile aylık 1.326 liraya kadar yemek ücretlerinin prime esas kazançtan istisna tutulması nedeniyle emekli aylığı düşecek.

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu çıkartılırken yapılan önemli değişikliklerden biri, prime esas kazanç istisnalarını olabildiğince daraltmak olmuştu. Bu sayede hem SGK’nın prim gelirleri artırılırken, hem de emekli aylığı bağlanırken dikkate alınacak prime esas kazanç tutarının aşınması önlenmişti.