Gerginlik artmadı da dolar niye arttı?
İki günlük hafta sonu tatilinin ardından işlemlerin başladığı ilk gün döviz kuru yeni sıçramalarla yükselişini sürdürdü. Çok belirgin bir neden olmamasına karşılık, ABD ile Türkiye arasındaki gerginlikte bir azalma, çözüm yönünde bir adım da yoktu ama gerginliğin tırmandıracak bir gelişme de söz konusu değildi. Bu nedenle kurun TL karşısında yüzde 2’yi bulan artışı ilginçti. Dolar/TL 5.20’ye, Euro TL 6.00’ya dayandı.
- Kayda değer herhangi bir gelişme olmadan meydana gelen kur artışını beklentilerin kötüleşmesine ve kendi kendini besleyen bozulma sürecinin başlamasına yorumlayabiliriz.
- Merkez Bankası’nın akşam saatlerinde bankalara yönelik döviz likiditesini 2.2 milyar dolar gevşetmesinin etkisi ise pek görülmedi veya marjinal kaldı. Ancak bu aşamada Merkez Bankası’nın yapabileceği fazla bir şey de yok. Öncelikle kurda yukarı yönde tetiklenmeyi başlatan nedenin ortadan kaldırılması lazım. Bu da ABD ile gerginliğin azaltılmasına bağlı.
Ardından önlem alınabilir.
8 GÜNDE % 8 DEĞER KAYBI
- Bu düzeylerle TL’nin dolar karşısındaki değeri, ABD yaptırımlarının ilk kez gündeme geldiği 26 Temmuz’a göre son 8 iş gününde yüzde 8.1 eridi. Dolar 4.7660’tan dün 5.1918’e çıktı. Doların son bir yıllık artışı da yüzde 47.2’yi buldu. TL’nin dolara göre kaybı da bir yılda yüzde 33.4 olarak gerçekleşti.
% 33’LÜK YILLIK DEĞER KAYBININ YARISI KADAR DA ENFLASYON
- TL’nin değer kaybının yaklaşık yarısı kadar bir yıllık tüketici enflasyonu ortaya çıkmasını da normal karşılamak gerekir. Çünkü ithalat tutarı GSMH’nın yaklaşık üçte biri kadar. İthalatın büyük kısmı da üretimde kullanılan ara malı veya hammaddeden oluşuyor.
- Dolayısıyla ithal fiyatlar ve döviz kuru hemen hemen her fiyatın içine giriyor ve Türkiye’de enflasyonun ana belirleyicisi konumuna geliyor.
- Son kur artışı ile enflasyonist beklentiler yeniden kötüleşme eğilimine bu nedenle giriyor. Dolar kuru yükseldiği düzeylerde ne kadar kalırsa, o sürede ithal edilen ürünlerin fiyat yükselmesi, enflasyonu maliyet yoluyla artırıyor.
ALTIN DÜNYADA DÜŞER, TÜRKİYE’DE REKOR KIRAR
- Dolar kurunun bu ölçüde yükselmesinin etkisi en iyi altın fiyatlarında ortaya çıkıyor. Altın dün dünyada geriledi. Ama Türkiye’de rekor kırdı. Çünkü altın ithal edilmesi nedeniyle dolarla fiyatlanıyor. Yani fiyatlar dünyaya bağlı. Ancak TL’nin değer kaybı ve değer kazancı da dünya fiyatının üzerine ekleniyor. İşte dün altının onsu dünyada yüzde 0.6 düşerek 1.207.4 dolara inerken, Türkiye’de yüzde 1.5 değer kazandı. Külçe altının gramı ilk kez 200 lirayı geçti ve 198.57 liradan 201.64 ile yeni bir rekor kırdı.
