Dolar artışının Karadenizli ile çok sıcak ilişkisi
Dolardaki sıçramanın ekonomi için pek çok zararı olduğu kesin. Enflasyonu azdırıyor, maliyetleri yükseltiyor, dış borç yükünü artırıyor, döviz açık pozisyonu olan şirketlerin finansal yapısını bozuyor, halkın alım gücünü düşürüyor ve genel fakirlik yaratıyor. İhracata, turizme kısaca döviz kazandırıcı faaliyetlere ise faydası olacağı kesin. Çünkü teorik olarak artan kur kadar kâr marjları artıyor.
- İşin Karadenizlileri ilgilendiren kısmı ise fındık. Dünya fındığının üçte ikisinden fazlasını Türkiye üretiyor. Üretimin yüzde 80’i de ihraç ediliyor. Bu kadar büyük üretici olduğumuz bir üründe fiyatı biz değil, Avrupa’da, Amsterdam ve Hamburg’daki alıcılar belirliyor.
- Alıcıların son bir yılda razı oldukları fındık fiyatı ise ortalama olarak 3.26 dolar. Giresun Ticaret Borsası verilerine göre temmuz itibariyle son bir yılda 263 bin 661 ton iç fındık (Kabuklu haliyle iki katı) ihracatından 1 milyar 722 milyon dolar gelir elde ettik. Gelir ve fiyatlar geçmiş yıllarda da aşağı yukarı böyle. Yani fındık piyasasındaki fiyat 3-3.5 dolar arasında dalgalanıyor.
- Fındık henüz yeni hasat ediliyor. Kuruyacak ve pazara gelecek. Eylülden itibaren de yeni ihracat sezonu başlayacak. İthalatçılar geçen yılki fiyattan almaya devam ederlerse fındık üreticileri düğün bayram edecek. Çünkü geçen yıl ağırlıklı biçimde 9.5 - 10 liradan fındığı sattılar. TMO 10 liradan müdahale alımı yaptı. Genel fiyat ta bu seviyede oluştu.
FINDIK FİYATI % 50-60 ZAMLANACAK
- Bu yıl ise 3.26 dolarlık fiyattan ve doların dünkü 5.25 kurundan fındığın TL karşılığı fiyatı 17 lirayı buluyor. Aracı ve ihracatçı kârı da dikkate alınırsa fındık alım fiyatı rahatlıkla 15 lira civarında belirlenir. Bu da bir yıldan diğer yıla yüzde 50, yüzde 60 zam anlamına gelir. Fındık üreticisi düğün bayram yaptıracak gelişme de bu.
REKOLTE GEÇEN YILIN BİRAZ ALTINDA
- Fındık fiyatları üzerinde dolar kuru yanında rekoltenin ne çıkacağı da etkili. Geçen yılki rekolte tahminlerin yüzde 10 altında kaldı ve 660 bin ton oldu. BloombergHT’de İrfan Donat’ın sorularını yanıtlayan Giresun Ziraat Odası eski başkanı ve fındık çiftçisi Özer Akbaşlı bu yılki ihracatçı birliklerinin ve TÜİK’in tahminlerinin ortalaması alındığında 600 ton bin civarında bir rekolte beklediklerini açıkladı. Geçen yılki üründen TMO’nun elinde 60 bin ton fındık bulunduğunu belirten Özer Akbaşlı arz ve talebin dengeli olduğunu, fiyatları geriletecek bir rekolteden söz edilemeyeceğini söyledi.
- Dolayısıyla dolar artışı fındık üreticisi için doping etkisi yapacak. 13 ilde 707 bin hektar alanda ekilen fındıktan yaklaşık 500 bin çiftçi gelir elde ediyor.
