Ticaret savaşı kötü etkiler ama Türkiye pozitif ayrışır
Bir aylık aradan sonra ABD-Çin arasındaki ticaret savaşlarının geri dönmesi küresel piyasaları vurdu. Küresel piyasalar 26 Haziran ile 26 Temmuz arası bir ayı kapsayan dönemi düğün bayram havasında geçirdi. Aslında daha önceden beklentileri de satın alınmaya başlanmıştı ve bu nedenle küresel piyasalar haziran ayını da iyi geçirdi.
-Ancak 29 Temmuz’la başlayan geçen haftada ise 2019 yılının en kötü haftalarından birini yaşadılar. Küresel piyasalar ile Türkiye piyasalarının korelasyonu bu kez tersi yönde gelişti. Dünya iyi biz kötüyken şimdi dünya kötü, biz göreli olarak daha iyi durumdayız.
GÖNÜLSÜZ FAİZ İNDİRİMİ YARAMADI
-Aslında 28-29 Haziran’da yapılan G20 Zirvesi’nin küresel çapta beklentileri yönetmek ve taktik mücadele için kullanıldığı anlaşılıyor. Buradaki başrol oyuncusu ise ABD Başkanı Donald Trump’tı. Bir yandan ticaret görüşmeleri çerçevesinde Çin’i sıkıştıran Trump diğer yandan FED’i kendisine yardıma, bunun için de faizleri düşürmeye zorladı. Düğün bayramın iki ana gerekçesinden biri de zaten FED’in faiz düşüreceğiydi.
-FED geçen hafta Çarşamba günü faiz düşürmesine düşürdü ama bunu yaparken hem süt veren hem de süt kabını deviren inek gibi davrandı. Faiz indirimi Trump’a da, piyasalara da yaramadı ve ters tepti.
TİCARET SAVAŞI PATLADI
-FED’den umduğunu bulamayan Trump da bir gün sonra ticaret savaşlarını yeniden başlattı. 250 milyar dolarlık Çin mallarına yüzde 25’lik vergiden sonra 300 milyar dolarlık Çin malına daha Eylül’den itibaren yüzde 10 vergi koydu.
- ABD’nin bu kararına iki yanıt birden geldi. Biri Çin’in para birimi Yuan’ın hızlı değer kaybıydı ki, konulan yüzde 10 gümrük vergisinin yaklaşık 10’da birini telafi etti bile. Dolar/yuan paritesi 26 Temmuz’da 6.88 düzeyinden 2 Ağustos’ta 6.95’i gördü.
İkinci yanıtı da Çin'in Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Zhang Jun Verdi: "ABD konuşmak isterse konuşacağız, savaşmak isterse de savaşacağız."
GERİ DÖNEN TEHLİKE
-Böylece mayısın ayının ikinci yarısından başlayarak Haziran ayında da beklenti düzeyinde küresel piyasaları etkileyen G20 Zirvesi’ndeki görüşmelerin etkisi temmuz da sürdü. Küresel piyasalar yaklaşık 2.5 aydır ticaret görüşmelerinde pozitif gelişmeleri satın aldılar.
-FED’in ortaya karışık adımı sonrası Trump da yüzde 10 gümrük vergisini koydu. Şimdi elde doğrudürüst veya kalıcı bir faiz indirimi kalmadı. Trump’ın vergi artışı yapmasından sonra FED’den yılsonuna kadar beklenen faiz indirimi bir iken ikiye doğru çıkmaya başladı, o kadar. Bu ekstra faiz indirimi beklentisi yaşanan olumsuz gelişmeler sonucu ortaya çıktığı için, işe yaramaz ve durumu kurtarmaya yetmez.
-Üstelik ticaret savaşları tam anlamıyla geri döndü. Risk değil artık gerçekleşen tehlikeleri yaşıyoruz.
KÜRESEL PİYASALARDA YIKIM
-Bütün bu gelişmeler ışığında faizi düşürülen doların normalde değerinin de düşmesi beklenirdi ama tersi oldu. Çünkü “Gönülsüz yenen aş ya karın ağrıtır ya baş” misali, piyasalar ile Trump’ın el ele vererek FED’in bileğini bükmesinin böyle bir sonucu oldu.
–Bu nedenle dolar gelişmiş ülke paralarına karşı Dolar Endeksi’yle yüzde 1, gelişmekte olan ülke paralarına karşı da JPM Kur Endeksiyle yüzde 1.4 değer kazandı.
-ABD 10 Yıllık faizi de son yılların en sert düşüşü ile yüzde 2.07’den yüzde 1.845’e indi. Bir haftalık düşüş yüzde 11 düzeyinde gerçekleşti. ABD 10 yıllıkları 31 Ekim 2016 düzeyine geri döndü.
GELİŞEN PARALAR DÜŞTÜ, TL YÜKSELDİ
-Başta ABD borsaları olmak üzere küresel piyasalarda sert satışlar görüldü. Gelişmekte olan borsalar MSCI endeksiyle yüzde 4.3 değer yitirdi. Gelişmiş borsaların ortalaması da yüzde 3.0 geriledi. Emtia ve petrol fiyatları düştü.
- Türkiye’nin göreli olarak daha iyi durumda olmasını, borsanın MSCI endeksiyle yüzde 2.2 ile daha düşük değer kaybına uğraması gösterdi. Gösterge 2 yıllık tahvil faizi son hafta yüzde 1 gerilerken, asıl fark TL’nin değerinde oluştu. Gelişmekte olan ülke paraları yüzde 1.4 değer yitirdiği haftada TL dolara karşı yüzde 2.1 değer kazandı.
TÜRKİYE NEDEN POZİTİF AYRIŞIR?
-Tam Türkiye piyasaları toparlanıyordu ki, küresel piyasalar bozuldu. Bu kötü haber.
-İyi haber iseneyse ki bu bozulma dönemine yerel piyasalar olarak daha güçlü bir durumdayken yakalandık. Şimdi ister istemez küresel piyasaların etkisiyle bizdeki düzelmenin zayıflaması, durulması veya bozulması söz konusu olabilir.
-Ama her durumda Türkiye dünyadan bir kademe daha iyi veya daha az kötü olacak dönemdeyiz. Yani ayrışmamız pozitif yönde olacak. Bunun bedelini de yılın ilk yarısında ödedik.
NEGATİF FİYATLAMAYA DEVAM MI?
-Küresel çapta ortaya çıkan riski veya tehlikeyi dengeleyecek yeni bir gelişme veya beklenti de henüz ortalıkta yok. Yeni bir beklenti ortaya çıkıncaya veya ticaret savaşları stabilize oluncaya kadar, negatif fiyatlamalar devam edebilir.
