Öne çıkan 'Cadılar Bayramı' filmleri
ARZU ÇEVİKALP/ acevikalp@haberturk.com
Her ülkenin kendine göre bir bayramı vardır. Türkiye’de ‘Şeker’ ve ‘Kurban’ Bayramları kutlanıyor, Amerika ve bazı Batı Ülkelerinde ise ‘Cadılar Bayramı’ ile daha nice bayramlar… Ekim ayı gelip çattığında, Amerika ve Batı Ülkeleri hazırlık yapmaya başlar. Bu hazırlıklar bayağı uzun sürer çünkü hazırlıkları oldukça meşakkatlidir. Biz de hazır Ekim ayı gelmişken ‘Cadılar Bayramı’ ile ilgili olan filmleri listeleyelim dedik. Tabi önce ‘Cadılar Bayramı’nın nasıl ortaya çıktığına bir göz atalım.
Bizi bugüne kadar taşıyan geleneklerimizin bazıları çok enteresan olmakla beraber, sıradışıdır da... Bazı gelenekler hakkında hiçbir fikrimiz olmamasına karşın, o gelenekler bizi kendilerine doğru çekerler. Onların karşı konulamaz özellikleri, merakımızı her zaman canlı tutmuştur. Bilinmeyenin cezbedici tarafı da bu olsa gerek… Mantığımıza uymayan bazı gelenekler de vardır, ancak onların mitolojiden (cadılar, vampirler, kurt adamlar vb…) etkileniyor oluşları tarihsel süreci epikleştirerek, günümüze kadar gelmelerine vesile olmuştur. Ortaçağ’da yaşanan gerçeküstü/doğaüstü olayların efsaneleşerek, yaşamımıza konuk olmalarının yanı sıra, dinsel motiflerin ve mitolojik temaların o epikleşen olayların altını dolduruyor oluşları ise, birçok dengeyi değiştirir. Sırlarla dolu tarihin, filmlere konu olmasının altında yatan nedenler de bunlardır şüphesiz… Üzerimize leke misali yapışan geçmişin izlerini çitilememize rağmen çıkaramayışımız, geçmiş ile akraba olduğumuzun önemli bir sembolüdür. Ekseriyetle söyleriz: ‘gelenekler ait olduğumuz yaşamın hiç değişmeyen parçalardır’ diye… Geleneklerin zamanla evrim geçirmeleri de, yeniçağın getirdiği kültürün eşdeğer izdüşümlerinden biridir.
Biz de bu yazının nezdinde geçmiş ve günümüz arasında kuvvetli bir bağ kuralım istedik, bu yüzden herkesin aşina olduğu ‘Cadılar Bayramı’nı ele aldık.
Her yıl Ekim ayında kutlanan ‘Cadılar Bayramı’ nasıl doğmuş önce ona bakalım. ‘Cadılar Bayramı'nın kökeni antik Britanya'da PaganKeltlerin kutladığı Samhain Festivali'dir. Keltlerbayramı; yazınbitişi,kışınbaşlangıcı kabul ederlermiş.Peki, o gün nasıl gelenekleşmiş? Kulağımıza çalınan bir bilgiye göre; o gün ruhlar öteki dünyadan, bu tarafa doğru geçme hakkına sahip olurlarmış, bunun sebebi de; onları öteki dünyaya bağlayan çizginin inceliyor oluşuymuş, O çizgi inceldiği zaman dünyamıza kolayca geçiş yapabiliyorlarmış. Varlıklarının hissediliyor oluşu da cabası! Bu yüzden insanlar, evdeki ocakları tutuşturmak ve kötü ruhları uzak tutmak için, ateşler yakıp, maskeler ve kostümler giyerlermiş. Bunları yapıyor oluşlarının nedeni de tanınmamakmış. ‘Cadılar Bayramı’nın macerası işte bu şekilde başlamış. Tabi daha sonra bu gelenek evrim geçirdi: Ortaçağ’ınsonlarında‘seküler’ kutlamalar ile Hıristiyan bayramı kaynaştı. Avrupa'daki Reform hareketleriesnasında, özellikleProtestanHıristiyanlar arasında, ‘Cadılar Bayramı’ kutlamaları neredeyse son buldu; Britanya'da ise seküler bir bayram olarak kutlanmaya devam etti. Belli bir zaman sonra ise tamamıyla yasaklandı. Bunun üzerine Bayram ‘korku bayramı’ olarak kutlanmaya başladı.
Pagan ve Hristiyan köklerine dayanan ‘Cadılar Bayramı’ aslında ‘seküler’ kutlamaya dönüşen bir bayramdır. Çocuklar genellikle korkunç kostümler giyerek kapı kapı dolaşıpşeker, meyve ve hediye toplarlar. ‘Cadılar Bayramı’ genellikle Amerika ve bazı Batı ülkelerinde kutlanır.
Bayramın en bilinen özelliklerinden bahsedelim biraz da… ‘Cadılar Bayramı’nın en önemli sembolü balkabağıdır, balkabağının içi boşaltılarak, gülen surat şekli elde edilir, daha sonra da içine mumlar konur. Böylece ortaya şeytani bir form çıkar. Balkabakları evlerin önüne konar ki, kötü ruhlar gelmesin. Bayramda çocuklar korkunç kıyafetler giyerek, kapıları çalarlar ve ev sahibine ‘Şaka mı, şeker mi’ diye soru sorarlar, eğer ev sahibi ‘şaka’ derse yaramazlık yapmaya başlarlar. Yetişkinler de ise durum tam tersidir. Yetişkinler kıyafet baloları düzenlerler. Kuşandıkları kostümler; cadı, hayalet veya korku filmleri karakterleridir.
Bu yazılanları konu alan filmleri sizler için derledik. İşte listemiz:
1- Halloween (Cadılar Bayramı) (2007): Henüz 6 yaşındayken, bir Halloween (Cadılar Bayramı) gecesi, ablasını öldürdüğü için akıl hastanesine kapatılan ve burada 15 yıl geçiren Michael Myers, 21 yaşına geldiğinde buradan kaçar ve Haddonfield’deki evine dönerek küçük kız kardeşinin peşine düşer. Arkadaşları, kız kardeşini Michael’ın elinden kurtarmayı başaracaklar mıdır? Günümüz korku sinemasının şablonunu oluşturan “Halloween”, Rob Zombie imzalı klasik bir korku filmi.
2- Halloween (Cadılar Bayramı) (1978): John Carpenter imzalı “Halloween” mahallede terör estiren sapık ve onun oltasına takılan genç kızın hikâyesini anlatıyor.
Çok sayıdakidevam filmlerindecinayetlerini sürdüren sapıkMichael Myers’ın ilk cinayetini işlediği film, uzun soluklu bir maceraya yelken açıyor ve ‘Cadılar Bayramı’ motiflerini güzel bir şekilde işliyor. Cinayetin kalbinin attığı, en önemli korku filmlerinden biri olduğu da açıkça ortada… Her şey çok hızlı bir şekilde geliştiği için vaktin nasıl geçtiğini anlamıyorsunuz. 1978 yılının koşullarına göre düşünecek olduğumuzda, başarısı kaçınılmaz. Günümüzde seyredildiğinde bile aynı etkiyi yaratacağına eminiz.
Önemli bilgiler: Tony Curtis’in kızı Jamie Lee Curtis, bu filmdeki rolüyle parlamıştı. Film 21 günde 300 bin dolarlık bir bütçeyle çekildi ve 50 milyon dolar hasılat yaparak korku sinemasının kültlerinden biri haline geldi.
3- Halloween 2 (Cadılar Bayramı 2) (1981): Michael Myers hala hayattadır ve polisler onu aramaktadır. Defalarca ateş edilmesine karşın Michael Myers'ı öldürülememiştir. Kurşunlardan etkilenmeyen Michael, radyodan kardeşi Laurie ’nin hastaneye kaldırıldığını duyar ve bunun üzerine hastaneye onu aramaya gider. Yoluna çıkan herkesi hunharca kesip biçmektedir. 26 milyon dolar hasılat elde eden film, ilkinin başarısına ne yazık ki ulaşamadı.
“Halloween 2” devam filminin senaryosunu yazan Carpenter, bu sefer ne yazık ki yönetmen koltuğuna oturmadı, yönetmen koltuğuna Rick Rosenthal oturdu.
4- Halloween 3 (Cadının Mevsimi) (1982): Michael Myers çizgisine uzak olan film, zehirli maskeler üretip satan, sapık kişilerin ‘Cadılar Bayramı’nda, çocukları katletmelerini konu alıyor. Deliliklerini konuşturan sapıklar, yaptıkları çılgın planlarıyla çocukları bir ömür boyu korkutmak isterler, tabi amaçları sadece korkutmak değildir, amaçları bu yaptıkları eylemden dolayı eğleniyor oluşlarıdır. ‘Cadılar Bayramı’nı farklı şekilde yorumlamaları da bunun güzel bir örneğidir. Filmin 14 milyon hasılat yaptığını anımsatalım…
5- Halloween 4 (Michael Myers’ın Dönüşü) (1988): 14 milyon hasılat elde eden filmin, ağır eleştirilere maruz kalması, yapımcıları yeniden Michael Myers karakterine doğru itti. Yapımcılar, John Carpenter ile mahkemelik olmalarına rağmen, Michael Myers karakterini geri döndürmek için plan yaptılar ve öykü de kaldığı yerden devam etti. Nasıl mı? Şöyle: Alevler içinde yanıp tutuşan Michael Myers, tutuştuğu küllerin arasından kalkıp, intikam almak için geri dönüyor kasabasına… Onu bu duruma getirenlerin peşinden koşan Myers, hikâyeye müdahil olan, yeni karakterlerle uğraşmak zorunda kalıyor. Macerasını merak ediyorsanız bu devam filmine bir şans verin.
6- Trick’r Treat (Cadılar Bayramı Katliamı) (2007): Okul müdürü Steven (Dylan Baker) ay ışığının, negatif etkisi nedeniyle, seri katile dönüşür ve dönüşümünü tam anlamıyla tamamlaması için, bakire bir kıza ihtiyacı vardır. Bir grup haylaz genç, öyle bir şaka yaparlar ki, o şaka aniden kanlı bir oyun haline dönüşür. Yaşlı cadı da ‘Halloween’ motiflerinden faydalanarak ‘şaka mı şeker mi’ diye sorar, işte bu soru herkesi bilinmeyen bir noktaya çekecektir.
‘Halloween’ ile ilgili tüm detayları filmin içine yerleştiren yönetmen Michael Dougherty, Halloween’de geçen ürkütücü hikâyeyi korku elementleri ile süsler ve korkunun içindeki korkudan beslenmemize olanak sağlar. Korkutucu şakalar yapmanın bedelinin ağır olduğunu vurgulayan film, bazen korkutucu şakalara karşı gard almamız gerektiğini belirtiyor. O zaman şaka yaparken iki kere düşünelim!
7- Hocus Pocus: (1993): Bu filmi listeye eklememizin en büyük sebebi de cadılarla ilgili bir hikâyeyi konu alıyor oluşudur. Hikâye şu şekilde gelişir: Üç yüzyıl sonra, üç cadı kardeş Salem Massachusetts’da ‘Halloween’ arifesinde yeniden dirilirler. İki teenage genç, ufak bir kız ve ölümsüz bir kedi, cadı kardeşlerin hayatlarında adeta terör estirirler. Cadıların krallığını bitirmek için ellerinden geleni yaparlar, her de ne pahasına olursa olsun. ‘Halloween’ efsanesine yakışan filmin, çıkış noktasının ‘dirilme’ olması mantıklı, zira o gün çoğu kişinin dirildiğine inanılıyordu. Film bundan güzel bir şekilde faydalanıyor.
8- Saw (2, 3, 4, 5, 6, 7) (Testere): “Saw” (Testere) serilerinin aslında ‘Cadılar Bayramı’ ile belirli bir ortak noktası yoktur, ancak “Testere” serileri genellikle ‘Cadılar Bayramı’ zamanı vizyona girer. Bakın filmin başrol oyuncusu Jigsaw (Tobin Bell) bununla ilgili ne söylemiş: “Saw bir korku filmidir. ‘Halloween’ ise korku bayramı. Filmin korku bayramı gecesi vizyona girmesi önemli bir gelenek haline geldi. Hayranlar böyle olmasını çok seviyor.” Çok doğru çünkü ‘Cadılar Bayramı’ da artık bir korku geleneğine dönüştü o nedenle “Saw” filmini bu listeye dâhil ettik.
9- The Dog Who Saved Halloween (Cadılar Bayramını Kurtaran Köpek, Televizyon filmi) (2011): Sevimli bir köpek, doğaüstü bir gizemi çözerek kaybolmuş bir kediyi evine ulaştırır. ‘Cadılar Bayramı’nın arifesinde Bannister'lar Halloween için yeni evlerine taşınmışlardır. George ve Zeus (Labrador Retriever) mahallede keşfe çıktıkları sırada, korkunç metruk bir ev bulurlar. George ve köpeği Zeus korkutucu komşularının evinde ne olup bittiğini çözmeye çalışırlar.
10- Sleepy Hollow (Hayalet Süvari) (1999) Film ‘Halloween’de geçmiyor ama biz filmi bu kategoriye dâhil ettik neden mi? Çünkü ‘Halloween’ 1799 yılında kutlanmıyordu, film de 1799 yılında geçtiğine göre ‘Halloween’ ile nasıl bir bağlantısı olabilir diye soruyorsunuz belki de… Şöyle açıklayalım: filmde her yerde oyulmuş kabaklar var. Ekim ayında gerçekleşen bayramın metaforu olan ‘Başsız Süvari’nin hikâyesi Tim Burton’ın ‘Halloween’a saygı duruşunda bulunmasıyla daha da güçlü hale geliyor. “Sleepy Hallow” filminin bir süre önce dizisi yapıldı ancak dizide buna benzer bir ayrıntı göremedik. Bunu söylemeden geçmeyelim istedik.
