Asıl hedef dindar yargı projesi

EN KUVVETLİ ADAY

Cuma ya da Cumartesi günü Supreme Court’a atayacağı yeni yargıcı açıklayacak Trump’ın kafasında iki ismin ön planda olduğu konuşuluyor. Amy Coney Barrett düne kadar en kuvvetli adaydı. Muhafazakar çevreler arasında yıldız statüsünde olan Barrett’ın adı daha evvel de Trump tarafından gündeme getirilmişti. Bir anlamda ona Mahkeme’ye atanma sözü verildi. Koyu Katolik olan Barrett’ın hukuki görüşü Anayasa’nın orijinal metnine sadık kalınmasından yana: 2020’lerde bile Anayasa’yı 1787’de yazıldığı gibi yorumlamak istiyor kısacası. Anayasa’nın orijinal metninde siyah bir insanın değeri beyaz birinin 3/5’i kadar.

Barrett aynı zamanda sıkı bir kürtaj karşıtı; çocuklarından birinin down sendromlu olacağını öğrendiğinde bile aldırmadı.

“Hukuk kariyeri bir araçtır,” dediği söyleniyor Barrett’ın. “Tanrı’nın Krallığı’nı kurmak için bir araç.” Öte yandan, Barrett’ın dindar kimliğini asla üniversitede kullanmadığı, adil kararlar verdiğini söyleyenler de var.

Barrett’ın en önemli kararlarından biri üniversitelerden taciz suçlamasıyla atılan erkek öğrencilerin okullarını dava edebilme hakkı.

KÜBA KÖKENLİ YARGIÇ

Dün yeni bir isim ön plana atıldı: Floridalı yargıç Barbara Lagoa. Hukuki deneyimi sınırlı Lagoa’nın ama siyasi etkisi büyük. Hatırlayanlar olacaktır, 2000 yılında annesi boğulan Elian bebek davası vardı. Küba’dan kaçmak üzereyken annesi boğulmuş, balıkçılar da üç yaşındaki çocuğu bulmuş, ardından da ciddi bir hukuk savaşı başlamıştı. Elian’a vatandaşlık verilecek mi, ülkeye kabul edilecek mi vs. Lagoa’nın ilk büyük davası buydu, Elian’ın Florida’daki akrabalarının avukatıydı. Bu davanın tek başına Al Gore’un seçilmesini engellediği söylenebilir, zira 500 küsur oyla Florida’yı kaybetmişti Gore ve büyük bir siyasal kriz çıkmıştı. George W. Bush da o sırada Florida’daki Kübalı seçmen arasında çok popüler olmuştu.

Başkan’ı belirleyecek 538 kişilik kurulda Florida’nın 29 sandalyesi var, o yüzden ağırlığı büyük. Trump’ın son zamanlar eyalette gerilediği konuşuluyordu, Joe Biden ise Latin kökenli seçmende yeterli heyecanı yaratamadı, bir türlü oylarını alamıyor. Küba’dan kaçanların önemli bir oy ağırlığının olduğu Florida’da yargıç ataması Trump’a oy desteği olarak dönebilir.

Lagoa’nın son yıllarda yıldızının parlaması Florida’da mahkumların oy vermesini engelleyen kanunla da ilgili. Halkın üçte ikisi suçunu tamamlayan mahkumların oy kullanabilmeleri yönünde oy verdi Florida’da. Bir milyon yeni seçmen demek bu. Ama aralarında Lagoa’nın olduğu yargıçlar mahkumların ancak mahkemeye olan borçlarını, cezalarını, avukat paralarını ödedikten son oy kullanabileceklerine hükmetti. Hayatına yeniden başlayan birçok kişinin böyle bir bütçesi yok, ama en temel demokratik hakları ellerinden alındı. Çünkü bir milyon yeni seçmen demek Florida’daki dengeyi değiştirmek, eyalette Demokratlar’ın ağırlık kazanması demekti.

Florida’daki bu mahkum kararı şu anda temyizde, Supreme Court’ta görülmesi ihtimali çok kuvvetli. Yargı siyasallaşmayacaktı. Ta ki siyasallaşana kadar.

UZAK BİR İHTİMAL AMA…

Bir üçüncü aday daha var: 38 yaşındaki muhafazakar kadın yargıç Allison Jones Rushing. Önceki gün televizyonda adayları değerlendiren Trump “Yargıçların genç olmasını isteriz, çünkü uzun yıllar görev yapıyorlar,” dedi. Tecrübesizliğine rağmen en az 50 sene Mahkeme’de görev yapabilme ihtimali var Rushing’in.

Tanım başkent siyasetini çok iyi bilen gazeteci Mike Allen’ın ve gündeme bomba gibi düştü. Mahkeme’ye atama yapılması halinde her seçeneğin değerlendirilmesi gerektiğini söylüyor.

Demokratlar savaşa hazırlanıyor, partinin önde gelenleri de her seçeneğin tartışılabileceğini söylüyor.

Peki Demokratlar’ın Başkan adayı Kemal Biden ne yapıyor?

Seçimi yargı ataması tartışmasından salgına çekmeye çalışıyor. Trump’ı COVID-19’la vururken kazanıyordu, şimdi seçmene “Yeni bir yargıç atanırsa sağlık sigortanızı elinizden alacak, milyonlarca insan salgında ortada kalacak,”mesajını veriyor. Tutacak mı göreceğiz?

ANKETLER NE DİYOR?

Henüz çok erken ama bir ankete göre yüzde 51, bir başka ankete göre yüzde 62 atamanın seçim sonrasında yapılmasından yana. New York Times’ın istatistikçisi Nate Cohn’a göre iki anket arasındaki bu fark sorunun nasıl çerçevelendiğiyle ilgili.“Başkan atama yapmalıdır. Bu ifadeye katılıyor musunuz?” diye anketlerde sorulduğunda seçmen çoğunlukla “katılıyorum” diye olumlu yanıt vermek istiyor. “Mahkeme’ye atama yapılması için seçim beklenmeli mi?” sorusuna verilen yanıtsa farklı.

Yargıçlar neden ömür boyu görev yapıyor?

Amerika’daki Supreme Court yargıçlarının ömür boyu görevde olmalarının bir açıklaması var. Ülkenin kurucu babaları bu makamı oluştururken yargıçlara gerektiğinde Başkan’ı da yargılama yetkisini verdi. Yargıçların tamamen vicdanlarıyla hareket etmeleri bekleniyor ve mümkün olduğu kadar da tarafsız davranmaları isteniyor.

Bu yüzden Mahkeme üyeleri görev süreleri bitince bir başka yerde işe başlamasınlar, parayla akılları çelinmesin, kariyer hesabı yapmasınlar, kendi geleceklerini düşünürken ülkenin geleceğini tehlikeye atmasınlar diye ömür boyu görev yapıyor. Bu kural olmasa görev süresi biten yargıcı çeşitli çıkar grupları, şirketler, lobiciler anında büyük maaşlarla işe alırdı. Yargıç da görev süresince hangi yönetim kurulunda ballı maaşla oturacağını düşünerek verirdi kararları.

RBG neden zamanında bırakmadı?

Obama’nın Başkan olduğu zaman Senato da Demokrat Parti’nin yönetimindeyken bıraksa bugünkü kriz yaşanmazdı. Bu pragmatik bir soru olmakla birlikte ayrımcı da, zira hiçbir erkek yargıca neden bırakmadın ya da ne zaman bırakılıyorsun sorusu sorulmuyor. RBG de yapabildiği kadar bu görevi yapmak istiyordu.

Bir dileği daha vardı.

İlk kadın Başkan’a Supreme Court ataması fırsatını tanımak istiyordu. 2016’da hepimiz gibi o da seçim sonuçlarına şaşırdı.