Seçimin sonucu zafer ve isyan
Oy verme dalgası Biden’ın avantajı.
Amerika’daki seçim Salı günü ama daha şimdiden seçmenin yüzde 70’e yakını oy kullandı. Postayla gönderilen oylar, şehirlerin belli bölgelerine bırakılan oy kutuları, erken oy verme işlemi katılımı artırdı. Bir de dört bir yandan oy verme baskısı var. İnsanların maskelerinin üzerinde “Vote” yazıyor, kafanızı nereye çevirseniz bir ünlü oy verme çağrısı yapıyor. Vanity Fair dergisine göre “Apolitik şöhretler artık öldü,” çünkü bütün ünlüler hayranlarını harekete geçirmeye çalışıyor.
Bu dalga Amerika’daki siyasi dengeleri değiştirebilir. Her gün yeni bir sürpriz anket yayınlanıyor ve Joe Biden’ın yeni başkan olacağına işaret ediyor. Sadece başkanlık değil, yıllardır Cumhuriyetçiler’in elinde olan kaleler bile düşebilirmiş bu sene. Georgia, Florida, hatta Texas. Bu eyaletler demografi değişirken bir gün Demokrat olacak ama o dalga bu sene mi gelecek?
Anketlerin ve medyanın işaret ettiği doğru çıkarsa yarınki bu erken oy verme işleminin de etkisiyle Joe Biden’ın zaferiyle sonuçlanacak. Ama yarın gece Beyaz Saray’da Donald Trump da 400 davetliyle kendi zaferini kutlamaya hazırlanıyor.
Her eyalette oylar aynı anda sayılmıyor.
Florida’da erken verilen oylar anında sayılıp sisteme kaydediliyor, o yüzden Salı akşamı ilk sonuçları oradan almaya başlayacağız. Florida’daki sonuçlar da ABD’de seçimlerin akıbeti hakkında bir fikir verebilir. Öte yandan bir başka kritik eyalet olan Pennsylvania’da sayım seçim günü başlayacak ve günlerce sürecek. Ön seçimlerde Pennsylvania’da resmi sonuçların açıklanması iki haftayı bulmuştu. Sonraki aylarda seçim sistemine yatırım yaptılar, süreyi kısaltacak birtakım önlemler aldılar. Ama her halükârda milyonlarca oy seçim gecesi sayılmayacak.
Postayla gönderilen oyların büyük bölümünün Demokrat olduğu öngörülüyor. Sonradan sayılacak bu oylar seçim gecesi kimi eyaletlerde Trump önde gözükse de sonucu değiştirebilir.
Trump ekibi seçim gecesi erken açılan sandıklardan çıkan sonuçlara göre eğer önde gözüküyorlarsa Beyaz Saray balkonundan zafer ilan etmeye hazırlanıyor, Axios’un haberine göre. Gerçi Beyaz Saray dün bu iddiayı yalanladı, ama Trump’ın karakterine aykırı değil böylesi bir erken zafer.
Trump seçim gecesi zafer ilan edip oy sayımını etkilemeye çalışıyor.
Bu erken zaferin iki anlamı var. Birincisi, Joe Biden’ı ekarte etmek ve seçim gecesinden sonraki oy sayımını kamuoyu gözünde “Yenilen pehlivan güreşe doymaz,” algısına çevirmek. Biden büyük ihtimalle zaferini seçim gecesi ilan etmeyecek ve bütün oyların sayılmasını bekleyecek. 2000 yılında Florida’nın akıbeti belirsizken Al Gore telefon açıp yenilgiyi kabul etmiş, ardından tekrar telefon açıp yenilgisini geri çekmişti. Yeniden sayım sürecinde George W. Bush ekibi onu bu kaypaklığından dolayı vurdu.
Silahlı milisler sokağa çağrılabilir.
Geri çekilin ve hazır bekleyin: Trump’ın “gururlu oğlanlarına” yaptığı çağrı seçim gecesi karşılık bulabilir, erken zaferi tabanını harekete geçirebilir, sokağa dökebilir, silahlı milisler oy sayımını sabote edecek eylemlerde bulunabilir. Son günlerde Trump destekçileri yolları kesmeye, Biden’ın seçim otobüslerini otobanlarda sıkıştırmaya, oy verenleri ürkütmeye başladı bile. O gece silahlarıyla sokağa dökülme ihtimalleri var. Artan gerginliğin sonunda Biden’ın “Tamam ülke bölünmesin, ben geri çekiliyorum,” demesini bekliyor olabilir Trump tarafı.
Seçimin akıbeti adayların iki dudağının arasında.
Türkiye’nin ve başka ülkelerin aksine ABD’de oy sayımı hakkında son sözü söyleyecek ve galibi ilan edecek Yüksek Seçim Kurulu muadili bir yetkili merci yok. Bu çarpıklık adaylara seçim gecesi fazla inisiyatif veriyor. Normal şartlarda kaybeden taraf telefon açarak yenilgisini kabul ediyor, böylece geleneksel olarak barışçıl bir şekilde iktidar devrediliyor. İki taraf da yenilgiyi kabul etmezse sistemin krizi çözmek için tedbirleri yetersiz. Kimi senaryolar var ama iş anayasal bir krize doğru gidebilir.
Yargının kontrolü Trump’ta.
İşte tam da bu aşamada Trump’ın erken zaferinin ikinci aşaması devreye girecek: Yargının müdahalesi. Anayasa Mahkemesi’nin muhafazakar üyelerinden, Trump’ın atadığı yargıç Brett Kavanaugh şimdiden rengini belli etti, “Seçim sonucu seçim gecesi belli olur,” mealinde tartışmalı bir not düştü. Halbuki ABD’de seçim sonucu hiçbir zaman seçim gecesi belli olmuyor, sayım hep uzuyor. Bu sene süreç uzadıkça Trump destekçilerinin, avukatlar ordusunun yargıya başvurup sayımı durdurma çabaları artacak. “Başkan bile zaferini ilan etti, hala neden sayım yapıyorsunuz?” diye mahkemenin karşısına çıkacak Trump’ın avukatları, postayla gelen oyların şaibeli olduğunu iddia edecek.
Son dört senede Trump federal seviyede 200’den fazla yargıç atadı, Anayasa Mahkemesi’nin de muhafazakar-liberal ağırlığını 6’ya 3 değiştirdi. Trump’ın yargıçları milyonlarca insanın oyunu “Seçim gününden sonra geldi zarflar, oylar seçim gününden sonra sayılamaz, seçim sonucu seçim gecesi belli olur,” diye çöpe atma ihtimalleri var.
Ya ordu ya iç savaş.
Trump kaybeder de Beyaz Saray’dan çıkmaz, görevi devretmezse ordunun devreye girip onu zorla atması gerekiyor. Ama başkan aynı zamanda ordunun da baş komutanı, bu da durumu karmaşıklaştırıyor. Dün New York Times’ın dediğine göre bir başka seçenek iç savaş.
Beverly Hills’de lüks mağazaların olduğu Rodeo Drive, New York’taki 5. Cadde’nin vitrinleri sunta plakalarla kapanmaya başladı bile.
