Okuldaki Atıştırmalıklar İçin Bir Kampanya

Beslenme alışkanlıkları öğrenci sağlığı açısından çok önemlidir. Ne de olsa yediklerimize dönüşüyoruz. Hem de sadece üç ayda ve tamamen. Pek çok öğrenci okul ortamında, düzenli yemek yerine atıştırmalıklarla açlığını bastırır. Bu atıştırmalıklar çoğunlukla tatlı içecekler, ekmek ve hazır gıdaya dayalı ürünlerdir. Öğrencilerin günde en az 2-3 kez atıştırmalık aldığını düşünürsek, uzmanlara göre vücutlarına ciddi miktarda şeker ve aşırı kalori girer.

CHANGE4LIFE

Sosyalliğin önemli gereklerinden olan birlikte yeme alışkanlıkları; okul gibi hızlı düzene tabi mekânlarda ne olduğunu anlamadan vücuda gıdaların girmesini sağlamakta ve hızlı yemeği özendirmektedir. Bu konuda velilerin dikkatini çekmek için hazırlanmış Change4Life adlı girişim ve internet sitesi birçok gıda gerçeklerini dile getirmek, yenilikçi tarifler vermek yanında; çocukların günde en az 60 dakika aktif olması için bazı faaliyetler önermektedir. Siteye göre çocukların aldığı şekerin çoğunluğu aperatifler ve şekerli içeceklerden gelir.

KALORİLER

Bu gibi gıdalar ayrıca sağlığa zararlı yağlar içerir. ‘Yaşam için mücadele’ sloganıyla hareket eden sitenin önerisi, meyve ve sebze yemeyi arttırmaktır. Ancak yine de aperatif alınacaksa, günde 200 kalori aşılmamalıdır. Bu yapılmadığı takdirde günlük alınması yeterli olan şekerin, ortalama üç katına çıkma riski var. En çok tüketilen ancak dikkat gerektirenlerse; şekerler, şekerli yoğurtlar, çikolata barlar, dondurma ve meyve suyudur. Bu ürünler neredeyse kendi hacimleri kadar şekere sahiptir. İçlerine yoğunluğu bastırmak için aşırı miktarda tuz ve doymuş yağ konulmuştur. Bu konuda 2016 yılında açıklama yapan Mars Gıda, kendi ürünlerinin bir kısmının haftada bir kereden fazla tüketilmemesi gerektiğini açıklamış ve belli ürünlere “ara sıra” ifadesi koyacağını belirtmiştir.

ALTERNATİFLER

Sitenin önerilerine göre alternatif olarak günde 100 kalorilik 2 atıştırmalık alınabilir. Bunun için kavun, ananas, elma, muz, armut, erik, çilek, üzüm ve ahududu gibi küçük porsiyon meyve ya da bezelye, fasulye, baklagiller, mısır, havuç, lahana, brokoli, domates ve salata gibi tercihler yapılabilir. Proje, sağlıklı beslenme açısından öğrencilerin öğünlerini zenginleştirecek kimi alternatif yemekler de sunmaktadır. Sitede çok çeşitli tarifler var. Bunlar arasında kızarmış domatesli ekmek, muz-kayısı karışımı, patlıcanlı tavuk, havuç ve kabaklı kek, yaban mersinli ve muzlu süt, havuçlu krep, ızgara ananas, peynir ve lahanalı kepekli pide, Hindistan cevizli pirinç salatası ve fasulye burger gibi karışımlar bulunuyor. Tüm bu alternatifler 100 kaloriyi aşmayacak şekilde tarif edilmiş.

KİTLESEL TÜKETİM

Ölçümlere göre şekerin sağlıksız aperatiflerden alınması kitlesel bir olgu. Yılda her öğrenci, ortalama 400 bisküvi, 120 kek, 100 porsiyon tatlı, 70 çikolata ve dondurma, 150 meyve suyu ve gazlı içecek tüketiyor. Önerilere göre tüm bu kalorilerden sakınıp onlar yerine 100 kaloriden az sağlıklı iki atıştırmalık almak daha yararlı.

100 kaloriden az atıştırmalıklar:

Elmalı ya da muzlu malt ekmeği,

Şekersiz ve gazsız meyveli su,

Küçük meyve salatası,

Kıyılmış sebze ve yağlı humus,

Pirinç keki ya da düşük yağlı ve peynirli kraker,

Şekersiz pankek,

Şekersiz krep.

Hem ülkemizde hem de dünyada yapay şeker bileşimleri ya da özellikle mısırdan üretilen sıvı şekerin fabrika çıkışlı atıştırmalıklara boca edilmesi büyük bir endüstriyel sorun. Yediklerimizin neredeyse %90’ının fabrika çıkışlı olduğunu da unutmadan bu endüstriyle uzlaşmanın yolları aranabilir. Örneğin aperatif ve atıştırmalıkların üzerine, sigarada olduğu gibi şeker, tuz ve yağ derecesine göre çok katı uyarılar konabilir. Sağlık açısından işlevsel gıda etiketleri yararlı olabilir. Özellikle gelişim çağında çocukların tükettiği gıdalar konusunda daha sağlıklı ürünlerin yolu açılabilir ve bu ürünler yeşil ürün (temiz ürün) olarak etiketlenebilirler.

Annelerden annelere bir ağ oluşumu olan Mumsnet'in kurucusu Justine Roberts’e göre, artık sağlıklı ve sağlıksız atıştırmalıkları ayırt etmek imkânsızdır. Öncelikle bu zorluğu aşmak gerek. Endüstri, 5 yıllık bir vade içerisinde ürünlerindeki şekeri en az %25 azaltması yönünde özendirilebilir. Ve diğer ülkelerde yapıldığı gibi halkı ve aileleri sağlıklı öğünlere özendirmek için güçlü ve yaygın kampanya ve çalışmalar yapılabilir.