Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin
        Haberler Sağlık Genel Sağlık Çölyak (Gluten Enteropatisi) nedir? Belirtileri nelerdir? Tedavisi ve dikkat edilmesi gerekenler

        Kalıtsal bir hastalık olan çölyak hastalığı ya da tıptaki adıyla gluten enteropatisi, arpa, buğday, çavdar gibi gluten içeren besinlerin tüketilememesine neden olan bir hastalık olarak biliniyor. Peki çölyak hastalığı nedir? Belirtileri nelerdir? Çölyak hastalığının tedavisi var mıdır? İşte çölyak hastalığı ile ilgili bilinmesi ve dikkat edilmesi gerekenler...

        ÇÖLYAK HASTALIĞI NEDİR?

        Çölyakla Yaşam Derneği tarafından yapılan tanımda çölyak hastalığı: "İnce bağırsağın, gluten adlı proteine karşı ömür boyu süren ve kronikleşen alerjisi, hassasiyetidir." şeklinde verilmiştir. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü'nün sitesinde ise çölyak hastalığı: "Bağırsaklardaki sindirimi sağlayanvillus[tüysü oluşumlar] denilen yapıların bozulmasına sebep olan ve dolayısıyla da yiyeceklerdeki besinin emilmesini engelleyen ve ince bağırsakta hasarlar oluşturan bir sindirim sistemi hastalığıdır." diye tanımlanmıştır.Çölyak hastaları, glutenli yiyecekler tükettiklerinde bağırsak mukozasında alerji nedeniyle villus çıkıntıları ve kıvrımları tahrip olarak azalır ve küçülürler. Böylece bağırsak yüzölçümü gittikçe azalır ve alınan gıdalar emilemez hale gelir. Sonuçta beslenme yetersizliği, arkasından da hastalık belirtileri ortaya çıkar. Günümüzde her 200 kişiden birinde görülen çölyak hastalığı, her yaşta görülebilmekle beraber genellikle 30-40 yaşlarında daha çok ortaya çıksa da daha ileriki yaşlarda da görülebilir.

        REKLAM

        ÇÖLYAK HASTALIĞININ BELİRTİLERİ

        Çölyak hastalığının belirtileri geniş bir yelpazeye sahiptir.

        • Karın Bölgesinde öne doğru şişkinlik
        • Yaşa göre kilo azlığı
        • Kas zayıflığı
        • Kansızlık
        • Dışkıda anormallik, büyük tuvalet ihtiyacı artması
        • Kusma
        • Bezginlik
        • İştahsızlık
        • Büyüme geriliği
        • Ağız içinde oluşan aftlar
        • Gaz şikayetleri
        • Eklem ve kemik ağrıları
        • Sinirlilik
        • Ciltte kaşıntılı döküntüler
        • Halsizlik
        • Erken yaşlarda başlayan kemik erimesi
        • Demir eksikliği
        • Ciltte oluşan döküntü ve kızarıklıklar
        • Kadınlarda adet düzensizliği
        • Kısırlık
        • Mide ülseri
        • Gece körlüğü (A vitamini eksikliği nedeniyle)
        • Depresyon
        • Ses kısıklığı
        • Baş dönmesi ve denge sorunları
        • K vitamini eksikliğine bağlı kanamalar
        • Epileptik nöbetleri
        • Dikkat bozukluğu
        • Hormon seviyelerinde dengesizlik
        • Saç dökülmesi

        ÇOCUKLARDA ÇÖLYAK HASTALIĞI BELİRTİLERİ

        REKLAM

        Bebeklerde hastalığın belirtileri ek gıdalara başladıktan sonra ilk tahıl ürünlerini aldıklarında ortaya çıkar. 2 yaş altı çocuklarda çölyak hastalığı belirtileri:

        • Kusma
        • Kronik ishal
        • Karında şişlik
        • Gelişme geriliği
        • İştahsızlık
        • Kas erimesi

        2 yaşından büyük çocuklarda ise:

        • İshal
        • Kabızlık
        • Kilo kaybı
        • Sinirlilik
        • Kısa boy
        • Ergenlikte gecikme
        • Dikkat eksikliği / hiperaktivite, öğrenme güçlükleri, baş ağrısı, kas koordinasyon eksikliği ve epilepsi nöbeti gibi nörolojik belirtiler görülebilir.

        Çölyak hastalığı, cerrahi işlem, gebelik, doğum, viral enfeksiyon veya şiddetli duygusal stres sonrasında ilk kez belirti verebilir ya da var olan belirtiler tetiklenebilir.

        ÇÖLYAK HASTALIĞI NASIL TEŞHİS EDİLİR?

        Çölyak hastalığı her yaşta teşhis edilebilmektedir. Çoğunlukla belirtiler başkabir hastalığı da düşündürebilmektedir. (Erken osteoproz, kansızlık, teşhis edilmemiş Laktoz alerjisi gibi)

        Çölyak hastalığının insan sağlığı üzerinde önem taşıyan birçok değişime neden olmasından dolayı doğru teşhisi önemlidir. Kan testleri ve sonrasında ince bağırsak biyopsisi ile kesin tanı konulmaktadır.

        Çölyak Hastalığı Alerji Testleri, Rezonans ve Homeopati v.b. yöntemlerle teşhis edilemez.

        REKLAM

        ÇÖLYAK HASTALIĞI TEDAVİSİ

        Çölyak hastalığının kesin bir tedavisi olmamakla birlikte, belirtileri ortadan kaldırmak için gluten diyeti uygulamak gereklidir.Diyetin sıkı bir şekilde uygulanması ile düzleşen ince bağırsak yüzeyi normal şeklini ve işlevini tekrar kazanmaktadır. Ama çok az miktarda gluten tüketimi bile bağırsaklardakitahribatın tekrarlamasına neden olur. Diyet uygulandığı sürece hastanın genellikle bir şikayeti olmaz.Şikayetlerin tamamen kaybolma süresi ince bağırsaktaki tahribat derecesi, hastanın yaşı, ve diğer faktörlere göre değişkenlik gösterebilir.Çölyak Biorezonans ya da Alternatif Tıp yöntemleri ile tedavi edilemez.

        ÇÖLYAK HASTALARI İÇİN GÜVENLİ OLAN YİYECEKLER:

        • Tüm sebzeler,
        • Tüm meyveler,
        • Tüm bakliyatlar,
        • Tüm katkısız katı ve sıvı yağlar,
        • Yumurta, bal, reçel, basit toz şeker, zeytin,
        • Et, balık, tavuk, (Bu ürünler katkılı olmadıkları gibi daha önce unla kızartılmış bir yağda kızartılıp işleme tabi tutulmamalıdır.)
        • Una batırılmamış konserve çeşitleri,
        • Mısır, pirinç, patatesin hem kendileri hem de unları besin hazırlamada kullanılabilir. Ayrıca kestane unu, nohut unu, soya unu, üzüm çekirdeği unu da kullanılabilir.
        • Evde çekilmiş güvenli baharatlar.

        ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TÜKETİLMEMESİ GEREKEN BESİNLER:

        • Buğday, arpa, çavdar ve yulaf katkılı her türlü ürün. (un, bulgur, bulgur pilavı, irmik, makarna, şehriye, kuskus, ekmek, kek, pasta, kurabiye, bisküvi, börek, çörek, gofret, simit, kraker, dondurma külahı, unlu tatlılar, gluten içeren hazır salça, ketçap, un ilave edilen çorbalar, soslar, tarhana, yarma gibi).
        • Galeta ununa, una batırılarak kızartılmış tavuk balık gibi et ürünleri.
        • Malt kullanılan içecekler, bira votka cin v.b.
        • Guten içeren hazır çorbalar, köfte, pane harçları gibi hazır çeşniler.
        • Sirke, çikolata, puding, sakız, ketçap, mayonez, dondurma gibi gıdaların bazılarında gluten bulunabilmektedir. Bunlar yenilmeden öncemuhakkak ürün hakkında bilgi edinilmelidir.
        • Tuzlu, soslu kuruyemişler, glutenle yapıştırıldığı için yasaktır. Ancak bunların glutenle işlem görmemiş hali, gluten içermeyen kuruyemişler serbesttir.

        BUNLARA DA DİKKAT EDİN!

        • Doğal gıdalara önem verilmeli. (süt-et-balık-yumurta-sebze-kuru baklagil-pirinç-mısır-patates)
        • Okul ve dışarıda yemek yerken dikkatli seçimler yapılmalı.
        • Buğday unu karışık mısır unu, pirinç ununa dikkat edilmeli.
        • Etiketsiz gıda tüketiminde çok dikkatli olunmalı.
        • İlaçlar, kozmetik ürünleri, şampuan, kremler vb. gluten içerikleri yönünden dikkatli kullanılmalı.
        • Pişirme ve hazırlık aşamasında güvenli gıdaların glutenli gıdalarla bulaş olmamasına dikkat edilmeli.
        Haberi Hazırlayan: BUSE YAKAR
        GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ