Endüstrileşmiş toplum hastalığı: Spastik kolit
Karın ağrısı, gaz sorunu, tuvalete gidildiğinde bile rahatlayamama hali, şişkinlik, ishal ya da kabız olma gibi problemler bir çok kişinin yaşamını kabusa çeviriyor. Tedavinin kısıtlı olması ve stres halinde artması ise kişide kronik depresyon, anksiyete ve strese yol açıyor. İşten ve eşten ayrılanlarda ortaya çıkan ya da ağırlaşan hastalık Türkiye'de 8 milyon kişiyi etkiliyor. İşte fonksiyonel bağırsak hastalığı da denilen Spastik kolit hakkında bilgiler. Ceyda Erenoğlu'nun haberi.
İBS adı verilen "spastik kolit" günümüzde en sık rastlanan fonksiyonel bağırsak hastalığına deniyor. Bir diğer özelliği de gastroenteroloji alanında en sık teşhis edilen ve sağlık harcamalarında en fazla yer tutan hastalık olması. Spastik kolitin görülme sıklığı her coğrafyada farklılık gösterse de en çok endüstrileşmiş toplumlarda görülüyor. Bunun nedeninin metropol yaşantısının dayatmaları olduğu belirtiliyor. Bezmialem Vakıf Üniversitesi Gastroenteroloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Başaranoğlu, "Metropollerdeki spastik kolit sıklığı kırsal kesime göre daha fazla oluyor. Çeşitli literatürlerde farklı olsa da hastalığın metropollerde görülme sıklığı yüzde 10-20 arasında değişiyor. Ancak spastik kolit tanısı koyarken kullanılan katı tanı koyma kriterleri biraz gevşetildiğinde görülme oranının yüzde 40'lara kadar çıkıyor. Türkiye'de spastik kolit görülme sıklığının yüzde 10 civarında olması 80 milyon nüfuslu ülkemizde en az 8 milyon kişinin bu sorundan etkilendiğini gösteriyor" diyor.
BATI ÜLKELERİNDE KADINLARI ASYA'DA ERKEKLERİ ETKİLİYOR
Spastik kolitin görülme sıklığı cinsiyetler bakımından farklılık gösteriyor. Bu farklılığın endüstriyel gelişimini tamamlamamış ve henüz gelişmekte olan ülkelerde daha belirgin olduğu belirtiliyor. Sorun batılı toplumlarda daha çok kadınları etkilerken Asya ülkelerinde daha çok erkeklerde görülüyor.
BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?
*Spastik kolit hastaları yaşam kaliteleri düşük bir hayat sürerler.
*Tanı konan spastik kolit hasta sayısı konamayanlardan daha fazladır.
*Tedavisi kolay olmayan bir sorun olup hasta-hekim iletişiminin ve yakınlığının en üst düzeyde olması ve hastanın hekimine güvenmesi gerekir.
TEDAVİSİ SINIRLI
Herhangi bir hastalığın tedavisi için önce o sorunun nasıl geliştiğini yani altta yatan nedenleri bilmek gerekiyor. Buna "hastalığın patofizyolojisi" ya da "patogenezi" adı veriliyor. Pek çok yönü olan bağırsakların huzursuzluğu, rahatsızlık durumu olan Spastik kolitin nasıl oluştuğu henüz netlik kazanmadığı için tedavisinin oldukça sınırlı olduğu, tedavide multidisipliner yaklaşım gerektiği belirtiliyor. Buna göre, beslenme alışkanlıkları, uyku, ilaçlar, egzersiz ve stres yönetiminin iyi yapılması gerekiyor. Spastik kolit tedavisi için bu durum üzerine uzmanlaşmış bir hekim ve beslenme uzmanı ile çalışmanın doğru olacağı ifade ediliyor.
SPASTİK KOLİT NEDEN OLUR?
*Değişen gastrointestinal motilite-hareketlilik durumları
*Viseral aşırı duyarlılık özellikle diyare gibi enfeksiyon hastalıkları sonrası gelişen bir cevap
*Beyin ve bağırsaklar arasındaki ilişkinin bir sonucu olarak
*Bağırsak florasındaki değişiklikler nedeniyle
*Bağırsaklarda bakterilerin aşırı gelişimi sonrasında
*Besin alerjileri, karbonhidrat malabsorbsiyonu, bağırsakların yangısı (inflamasyon, iltihabi durumlar) vb sorunlarda.
*İlginç şekilde insanlar sıkıntı ve strese girdiğinde de fonksiyonel bağırsak hastalığı şikâyetleri ve bulguları ortaya çıkıyor. Şikayetlerin önceden olması durumunda ise daha sık görülmeye başlayıp daha ağır hale geliyor.
AŞIRI KARIN AĞRISI VE GAZ ŞİKAYETİNİN NEDENİ O OLABİLİR
Her açıdan sağlıklı olan insanlar herhangi bir şekilde iş-ekonomik-okul-aile konularında zorlanıp strese girdiklerinde vücut kimyaları değişiyor ve karın ağrısı vb başka yakınmaları oluyor. Örneğin iyi giden bir ilişkide yaşanan ani ayrılıklar hiçbir şikâyeti yokken kişinin karnının ağrımasına yol açabiliyor. Herhangi bir nedenle beklenmedik şekilde işten çıkarılmak da bağırsakları olumsuz şekilde etkileyebiliyor. Taşınma dönemi de stres ve gerginlik nedeniyle bağırsakları vurup; Karın ağrısı, gaz ve şişkinlik nedeni olabiliyor. Hastaların en çok dile getirdikleri şikayetler arasında; karın ağrısı, şişkinlik, gaz şikayeti, bazen ishal bazen kabızlık bazen de her ikisi bulunuyor.
İLAÇ VE PSİKOLOJİK TEDAVİLER UZUN SÜRÜYOR
Spastik kolit hastalarının fiziksel şikâyetlerinin dışında psikolojik beklentileri de bulunuyor ve bu durumun hastalığın psikosomatik yapısından kaynaklandığı belirtiliyor. Prof. Dr. Metin Başaranoğlu, "Bu hastaların şikayetleri psikolojik stres altında artmaktadır. Karında gaz, ishal veya kabızlık şiddetlenmektedir. Bu sorunu yaşayan kişilerde sıklıkla psikolojik ya da psikiyatrik başka bir rahatsızlık durumu görülmektedir. Bu da hastanın beklentilerinde ve tedavisinde değişikliklere neden olmaktadır. Spastik kolit hastalarının ilaç ve/veya psikolojik yaklaşım tedavilerinin uzun süreceğini bilmeleri gerekir. Batılı kaynaklar genelde bu tip hastalıkların iş gücü kaybı üzerine etkilerini sıklıkla irdeleyip maliyet analizi bildirirler. ABD'de spastik kolitin tedavi maliyeti yıllık 8 milyar dolar olarak ölçülmüştür"diyor.
SPASTİK KOLİT BELİRTİLERİ
*Karında huzursuzluk (tam olarak rahatlayamama)
*Şişkinlik, dışkının mukus içermesi (sümüklü hal alması)
*İshal ya da kabızlık
*Aynı kişide bazen kabızlık bazen de ishal sorunu
*Sıklıkla depresyon, anksiyete ve stres.
Bu şikâyetlere ek olarak;
*Haftada 3'ten az bağırsak hareketleri
*Günde 3'ten fazla bağırsak hareketleri
*Sert veya keçi pisliği şeklinde dışkılama
Diğer bulgular:
*Yumuşak veya su gibi ishal
*Tuvalete sıklıkla gitme isteği
*Tuvaleti yapmaya rağmen tam boşalamama hissi
