Zorla bekâret kontrolü olur mu?

BÜLENT GÜNAL/AHT

Trakya Üniversitesi Adli Tıp Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gürcan Altun, 'cinsel saldırı şüphesiyle' Adli Tıp Kurumu'na getirilen Edirne Yetiştirme Yurdu'ndaki 10-13 yaşlarındaki 3 kız çocuğuna istemedikleri gerekçesiyle genital muayene yapmadı. Mahkeme kararınını uygulamayan Altun, hakim karşısına çıktı. ''Mahkeme kararı varsa, tıp etiği, insan hakkı, hasta hakkı kavramı gündeme getirilip görev yapmamaya gerekçe gösterilemez' diyen savcılık iddianamesi doğrultusunda yargılanan Prof. Altun'a 1 yıl hapis isteniyor. Altun ise savunmasında, ''Çocuklar muayene istemediler. İnsan onuruna yakışmayan bir harekettir o çocukları zorla muayene etmek'' dedi. Bir tarafta mahkeme kararı, diğer tarafta bir hekimin 'Zorla muayene insanlık onuruna yakışmaz' çıkışı. Peki, mahkeme kararıyla zorla kızlık zarı muayenesi olur mu, olmalı mı?

Dr. Osman Öztürk (Türk Tabipleri Birliği Merkez Konsey Üyesi)

''Hekim kimseyi zorla muayene edemez"

Kişinin rızası olmadan bir hekim kesinlikle muayene yapamaz. Prof. Gürcan Altun, çocukları muayene etmemekle hekimlik adına çok doğru bir karar vermiştir. 3 yıl önce de benzer bir konuda başka bir hekim arkadaşımız aleyhine dava açıldı, beraat kararı verildi. İddianamede çok tehlikeli bir cümle var: 'Her ne kadar mağdur bedenine zarar verecek bile olsa mahkeme kararı varsa insan hakkı, hasta hakkı gerekçe gösterilemez' deniyor. Böyle şey olmaz! Hiçbir mahkeme kararı, insan hakkı, hasta hakkının üzerine geçemez. Bu bir cinsel istismar davası. Elbette hekim olarak biz de adalete yardım etmek isteriz. Ancak hekim olarak muayene olmak istemeyen birine zorla muayene etme gibi bir hakkımız olamaz. Zorla muayene hem tıp etiğine, hem hekimlik esaslarına hem de işin doğasına aykırı. Hekimlerin zor kullanma hakkı yok ve olamaz da. Kaldı ki, cinsel istismar olaylarında tek kanıt genital muayene değildir. Psikolojik muayeneler de yapılmaktadır.

Prof. Dr. Hamit Hancı (Adli Bilimciler Derneği Başkanı)

''Savcı kendi açısından haklı ama ya hastaya bir şey olursa?"

''Benzer tartışma trafikteki alkol muayenesi konusunda da yaşandı. Orada da aynı görüşlerimizi dile getirdik. Hiç kimse zorla muayene edilmeye zorlanamaz. Kaldı ki bir hekimin bir hastayı zor kullanarak muayene etmesi diye bir şey sözkonusu olmaz. Bırakın tıp etiği açısından ele almayı, hukuken de böyle bir şey mümkün değil. Doktor zorla muayene etmeye kalktı diyelim; ya hastaya bir şey olursa, bir yeri kanarsa, ölürse? O zaman hekimi kim koruyacak? Savcı delilleri toplamak istiyor ama 'muayene olmak istemiyorum' diyen bir hasta karşısında hekimin eli kolu bağlıdır. Hekim böyle durumlarda ikna yöntemini kullanır. Hastaya der ki, 'Muayene olman senin lehine. Davanda elin güçlenir.' Günümüzde insan hakları, hasta hakları konusunda bireyler bilinçlendi. O nedenle haklarını kullanıp muayene olmayı reddedebiliyorlar. Geçmişte bu tür durumlara daha az rastlanıyordu.

Av. Sunay Akyıldız (Tıp Hukuku Derneği Başkanı)

''Uluslararası sözleşmelere aykırı''

Anayasanın 90. maddesi kişisel hak ve özgürlükleri tanımlar. Altında imzamız bulunan uluslararası sözleşmeler iç hukukun üstündedir. Eğer iç hukukta bir tıkanıklık varsa uluslararası sözleşmeler, bu tıkanmayı açar. Kaldı ki zorla muayene etmek, çocuk hakları, hasta hakları, biyotıp sözleşmesi gibi evrensel hukuk sözleşmelerine aykırıdır. Edirne'de yaşanan durumda olduğu gibi, muayene olmayı reddeden çocukları hekimin muayene etmemesi doğru olandır. Zaten Prof. Gürcan Altun'un savunmasında da evrensel hukuk normlarına atıfta bulunuldu.

Adli Tıp Uzmanları Derneği

"Hasta zorla muayene edilemez"

Adli Tıp Uzmanları Derneği, bir açıklama yaparak hastanın zorla muayene edilemeyeceğini bildirdi. Adli Tıp Uzmanları Derneği Başkanı Prof. Dr. Ümit Biçer tarafından yapılan açıklamada, "Hekimlik mesleği, insan hakları, çocuk hakları ve ceza muhakemesine ilişkin normlar mağdur çocukların zorla muayenesine olanak tanımamaktadır." denildi. Biçer: "Cinsel saldırı mağduru çocukların muayeneye zorlanması hekimlerin, anayasaya, insan haklarına, çocuk haklarına, biyotıp sözleşmesine ve hasta haklarına aykırı davranmasını istemektir. Kolluk gücü marifetiyle, rızası olmayan çocukları zorla soyarak muayene masasına yatırılmasının tasavvuru bile korkunçtu. Hiçbir toplumsal değer 13 yaşındaki önadolesen dönemindeki küçük bir kız çocuğunun, rızası dışında maruz kaldığı, cinsel organlarının zorla muayenesi sırasında duyduğu utanç ve aşağılanmayı haklı da gösterememektedir."

Dr. Tanju Sürmeli (Psikiyatr)

''Psikologla yapılmalı, sonuç davanın seyrini değiştirebilir''

Doktor, böyle vakalarda karar mekanizması değil. Karşınızda cinsel taciz gibi önemli bir adli olay var. Bu örnekte kız çocuklarının yaşları 10 ila 13 arasında değişiyor. Eğer aileleri 'Çocuklarımız genital muayene olsun' derse, bu muayene mutlaka yapılmalı. Çocuklar istemiyorsa, psikolog yardımıyla, ikna yöntemleriyle bu muayene yapılmalı. Çünkü muayeneden elde edilecek sonuç, savcı dosyasına delil olarak yazılacak, davanın seyrini değiştirebilecek. Eğer cinsel taciz olayı aile içiyse, bu kez mahkeme aile rızasına bakmaz. Devlet çocukları koruma altına alır ve yine ikna edilerek çocuklar muayene edilir. Bu tür durumlarda doktor hayır dememeli. Ama bu dava sonuçlanmazsa ya da suçlular cezasını çekmezse bu çocuklar için ileriki yıllarda daha mı az travmatik bir olay olacak? Gerekirse kadın bir jinekolog bu muayeneyi yapmalı diye düşünüyorum.

Prof. Dr. Timur Demirbaş (İzmir Ekonomi Üniversitesi Hukuk Fak. Öğr. Üyesi -Ceza Hukukçusu)

''Suç şüphesi varsa muayene yapılmalı''

CMK'nın 76. maddesi tam da bu tür olaylar için düzenlenmiştir. O madde, 'Bir suça ilişkin delil elde etmek amacıyla, mağdurun vücudu üzerinde dış veya iç beden muayenesi yapılabilmesine' olanak tanır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, bir suça ilişkin olmasıdır. Edirne'deki vakada da cinsel saldırı şüphesi var. Bu nedenle mağdurun genital muayenesiyle kızlık zarına bakılır, sperm örneği aranır. Bu tür muayeneler gelişigüzel, ahlak bekçiliği adına yapılamaz. Suç şüphesi olduğu için, mahkemenin talebi yerindedir. Hekimin bu muayeneyi yapması ve raporunu mahkemeye sunması gerekir.

Prof. Dr. Cumhur Şahin (Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğr. Üyesi)

''Hasta-hekim ilişkisi yok mahkeme kararına uyulmalı''

Mevzuat çok açık. Eğer ortada bir cinsel istismar suçu isnadı varsa bunun delillerinin toplanması gerekir. Cinsel istismar suçlarında en önemli delil genital muayenelerde ortaya çıkabilmekte. Buna kanun izin veriyor. Böyle bir durumda doktorun karşısında olan hastası değildir. Aralarında da hasta-hekim ilişkisi yoktur. Hekim burada adli bir süreçle ilgili görevlendirilmiştir. Mahkeme o hekimi bilirkişi tayin etmiştir ve hekim de görevini yapmak zorundadır. Nasıl ki, tutuklama olduğunda kişinin özgürlükleri kısıtlanıyor; nasıl doktor delil bulmak için otopsi yapmak zorunda. Bu olayda genital muayene de aynı şekilde değerlendirilmelidir.