Sıradaki çantanız mantardan mı olacak?

Avrupa'da yapılan bir araştırmaya göre, günümüzde Birleşik Krallık'ta tüketiciler on yıl önce satın aldıklarının iki katı kadar yeni kıyafet alıyor ve Birleşik Krallık bu tüketim çılgınlığı ile Avrupa ülkeleri arasında ilk sırada yer alıyor.

Britanyalılar her yıl bir milyon ton istenmeyen işlenmiş kumaşı çöpe atıyorlar.

Moda endüstrisinde çalışan işçilerin kötü çalışma şartları ile birlikte, moda endüstrisi dünyada israf edilen suyun %20'sinden ve karbon emisyonunun %10'undan sorumlu.

"Extinction Rebellion" isimli dünyadaki küresel ısınmaya karşı protesto hareketini destekleyen grup insanları bir sene boyunca yeni kıyafet almayarak "moda boykotu" yapmaya çağırıyor.

DOĞAYA DÖNÜŞ

Peki Sarah King gibi moda aşığı insanlar, doğaya minimum zarar verip aynı zamanda yeni kıyafetleri nasıl alabilirler?

Bu sorunun çözümü, deri ve pamuk gibi doğaya doğrudan ya da dolaylı şekilde zarar veren ürünleri kullanmayıp, yenilikçi biyolojik materyaller kullanılması olabilir.

Deri aynı zamanda et endüstrisinin bir ürünü olduğundan, deriyi moda endüstrisinde kullanabilir hale getirmek için ciddi oranlarda su ve kimyasal ürün kullanılıyor. Bu arada, moda endüstrisinde gerçek deri yerine kullanılan suni deri alternatiflerinin de doğada geri dönüşmesi yüzyılları buluyor.

Bu problemin potensiyel çözümü ise Piñatex adı verilen ananas yapraklarından yapılan doğal deri alternatifidir. Piñatex, Hugo Boss ve H&M markalarının koleksiyonlarında kullanılıyor.

Bir diğer alternatif ürün ise miselyum adı verilen mantarların kök yapısıdır. Bu mucizevi materyal yiyecek, paket ve işlenmiş kumaş yapımında kullanılıyor.

Mantarlar hem çok olduğundan hem de bakımları için çok emek gerekmediğinden, birkaç gün içinde mantarlar büyüyüp istenilen şekle girebilir.

Bolt Threads tarafından üretilen Mylo adlı "deri" materyalin üretiminde miselyum kullanılıyor ve deri görünümlü materyal Stella McCartney'nin tasarımlarında kullanılıyor. Stella McCartney aynı zamanda tasarımlarında biyoteknik mayadan üretilen vegan ipek kullanıyor.

Bolt Threads şirketinin ürün geliştirme sorumlusu Jamie Bainbridge, "Tüketiciler artık daha bilinçli olmaya başladı. Bir ürünün sürdürülebilir materyalden yapılan alternatifi varsa, diğer ürünü almak yerine sürdürülebilir ürünü almayı tercih ediyorlar." dedi. "Günümüzde derinin sık kullanılan alternatifi petrol temelli olan poliüretan gibi malzemeler. Bu malzemeler diğerleri ile kıyaslandığında çok ucuz, fakat çevreye zararı çok fazla." diye açıklamasına devam etti.

Mylo gibi deri yerine kullanılan alternatif malzemelerin yüzleştiği en büyük sıkıntı ise maliyeti. Çünkü Mylo'nun üretimi için ihtiyaç duyulan para yaklaşık gerçek deri üretimi için ihtiyaç duyulan para ile aynı miktarda. Bu yüzden de çevreye zararı aşırı olmasına rağmen, PVC ucuz olduğundan moda endüstrisinde çok sık kullanılıyor.

PAMUK ALTERNATİFLERİ

Deri gibi pamuk da çevreye ciddi zararlar veriyor. Mesela yapımında pamuk kullanılan bir adet kot pantolon üretiminde 15 bin litre su harcanıyor.

Dünyada pamuk kullanılarak üretilen kıyafetler moda endüstrisinin %40'ını oluşturuyor. Sürdürülebilir kumaş üreticileri, pamuk yerine çevre dostu diğer alternatiflerin bulunması konusuna odaklanmış durumda.

Yaklaşık on yıldır moda endüstrisinde kullanılan ağaçlardaki selüloz liflerinden üretilen Lyocell elyafı pamuk yerine kullanılan alternatiflerden birisidir.

Avusturya'daki tekstil endüstrisinde yer alan şirketlerden birisi olan Lenzing Group, tekstilin selüloz liflerine olan ihtiyacını gördüğü için Tayland'da dünyanın en büyük selüloz lifi temelli bitkilerden oluşan ormanı kuruyor.

Fakat birçok üretici, pamuk daha ucuz olduğu için ürünlerinde pamuk kullanmaya devam ediyor.

DAHA KALİTELİ ÜRÜN AL, FAKAT DAHA AZ AL

Günümüz toplumlarında satın almak önemli bir unsurken, tüketiciler yaşadıkları gezegeni düşünüp daha az, fakat daha kaliteli kıyafetler almalı.

Leeds School of Design'da sürdürülebilir materyaller uzmanı Dr. Richard Blackburn, "En az 30 kere giyebileceğinizi düşünmediğiniz bir kıyafeti almayı düşünmeyin bile. Bu durumda sürdürülebilir materyalden üretilen bir ürün almak bir yana, büyük bir israf problemi yaratıyorsunuz." diye açıklama yaptı.

Rathbone Greenbank Investments'ta sürdürülebilirlik uzmanı Kate Elliot, "Son yıllarda artan üretim yarışında, ucuz fiyatlar ve daha çok alımı destekleyen satış politikaları ile birlikte "defolu ürün" olarak adlandırabileceğimiz bir kategori ortaya çıktı." dedi. Kate Elliot, tüketicilerin artık bir ürünü görüp aşık olduğu fakat o ürünü sadece bir kere giyip sonra dolaba kaldırdığı bir dönemde olduğumuzu da belirtti.

Bloger Sarah King, geçen sene sadece yedi tane yeni kıyafet satın aldı ve özel davetler için de kıyafet kiraladı. Algılamadaki değişimin en önemli anahtar olduğunu söyleyen Sarah King, bu sayede tüketicilerin bakış açılarının değişebileceğini söyledi.

Sarah King, "Sadece bir düğmeye tıklamak kadar zamanımızı alan bu hızlı moda sektöründe, kendimizi tutmanın ne kadar zor olduğunu biliyorum. Fakat etik kuralları çerçevesinde düşünerek bir ürünü satın almak fazla zaman alıyor evet ama aldığınız kıyafet daha uzun süre dayanıyor. Ve bence modanın gerçek anlamı bu, rastgele tüketim değil." diye de ekledi.