Değerli konutta vergi değişikliği asıl neye yarayacak?
Bir süre önce kanunlaşarak yürürlüğe giren değerli konut vergisinde yeni bir düzenlemeye gidildi.
-En önemli değişiklik Tapu Kadastro tarafından konutların değerinin belirlenmesi uygulaması kaldırıldı. Şimdiye kadar tescil ve tapu bilgilerini saklama görevi yapan kurumun gayrimenkul değerlemesi konusunda uzmanlığı ve organizasyonu zaten yoktu. Yapılan tartışmalar arasında en önemlisi de konutların değerini neye göre ve nasıl yaptıklarıydı.
-Değerli konut vergisi ödeyeceklerin en çok itirazı da konutlarının değeri üzerineydi. Mükelleflerin büyük çoğunluğu itiraz dilekçelerinde “Benim konutun bu kadar değerli değil” demişti.
BİNA VERGİ DEĞERİ ESAS ALINACAK
-Yeni düzenlemede değerli konut vergisi Emlak Vergisi Kanunu’na göre belirlenen bina vergi değeri üzerinden ödenecek. Dolayısıyla değerli konut kapsamından bir çok konut çıkacak. 5 milyon veya üstüne değer biçilen konutlarda oturanları kira öder gibi vergi ödemekten kurtaracak en önemli madde bu.
-Yapılan ikinci önemli değişiklik ise verginin yürürlük tarihinin bir yıl ertelenmesi oldu. Mükellefiyet 2020’den başlayacak, ilk beyanname 2021’de verilecek ve vergi ödenecek. Cumhurbaşkanı’na ayrıca uygulamanın başlatılmasında bir yıl daha erteleme yetkisi verildi.
5 MİLYON LİRASI VERGİDEN MUAF
-Üçüncü önemli değişik de değerli konutta 5 milyon liraya kadar kısım vergiye tabi olmaktan çıkarıldı. Vergi dilimleri ise 5 milyon liradan başlayarak devam edecek.
-Buna göre 5-7.5 milyon liralık konutlarda 5 milyonun üzerindeki kısmı için yüzde 0.3, 7.5-10 milyon arasındakiler 7.5 milyonu aşan kısmı için yüzde 0.6, 10 milyon lirayı aşan konutlarda ise 10 milyonu için 22.500 TL, aşan kısmı için yüzde 1 vergi ödenecek. Sahibi olduğu değerli konutta oturanları kiracı olmaktan kurtaracak ikinci madde bu.
-Getirilen bir başka değişiklik de, değeri ne olursa olsun tek konutu olanlardan değerli konut vergisi alınmayacak.
GAYRİMENKUL PİYASASINI BOZACAKTI
-Böylece bir büyük yanlışlıktan dönüldü. Çünkü değerli konut vergisi en başta gayrimenkul piyasasını bozucu etki yapıyordu. Değerli konutu olan çoğu kimse yasalaşma aşamasında ve yasa çıktıktan sonra konutunu satmak istedi. Ama alıcılar olmadığı için de lüks gayrimenkul fiyatları geriledi.
-Yasa aynen yürürlükte kalsaydı değerli konutların bazıları yıkılacak ve değersiz olacak şekilde yeniden inşa edilecekti. Bir kaç parçaya bölünerek, daha fazla katlı olarak, birden çok tapuya bölünerek olacaktı bu iş.
VERGİ HASARLI KONUTLAR YARATMADIK
-Miras yoluyla kalan veya sınırlı geliri olanlar da, vergiyi ödeyemediğinde ya konutunu satmak zorunda kalacak ya da vergi borcundan dolayı haciz edilecekti.
-Satmaya kalktığında değerli konut vergisi alıcıları kaçıracaktı. Bu durumda olanlar için konutları, depremde hasar gören binalar gibi, vergi hasarlı konut muamelesi görecekti.
-Haciz edilen konutlar da açık artırmayla satışa konulacaktı. Ancak değerli konut statüsünde olduklarından burada da alıcı çıkmayacak ya da 6 milyon lira değer biçilen bir konuta belki 3 milyon lira teklif edilecekti.
-Sonuçta devlet de hacizli konutları değerli konut statüsünden çıkararak satabilecekti. Vatandaşın elinden, değerli konut vergisini ödeyemediğinden alınan, sonra da değersiz konut olarak satılan konutlar olabilecekti. Ortaya da büyük bir haksızlık çıkacaktı.
PİYASA BOZULMASI OLMAYACAK
-Devletin vergi gelirlerine şiddetli ihtiyacı olabilir. Bunun için gelirden vergi almak en makul yoldur. Çok zor durumlarda ve çok nadiren servetten de vergi alınabilir.
-Ancak hiç gelir getirmeyen ve sadece oturulan konutlardan, emlak vergisi alınırken, bir de böyle okkalı bir vergi salmak servet vergisini de geçen etkiler yaratabilirdi. İyi ki bu düzeltmeye gidildi.
-Bu adımla aslında gayrimenkul piyasasını baştan aşağı bozacak bir yapılanmanın eşiğinden dönüldü.
GERÇEK DEĞERDEN ALIM SATIM
-Gayrimenkulde hem kayıt dışılık yüksek, hem vergi oranları düşüktür. Emlak vergileri şehrine ve semtine göre çok değişkenlik gösteriyor. Artırılmalı mı bilmiyorum.
-Ama devletin en başta yapması gereken emlak alım satımının, gayrimenkul ticaretinin gerçek değer üzerinden yapılmasını sağlamaktır.
-Buradaki vergi oranları da pekala yükseltilebilir. Temel gıda maddeleri yüzde 8 vergiye tabiyken emlak alım satımı niye onun yarısı düzeyinde kalsın ki.
