Türkiye'ye bir sürpriz, bir hayal kırıklığı
Uzun müzakereler ve tartışmaların ardından AB Kurtarma Fonu kabul edildi. 750 milyar euroluk fonun 390 milyarı hibe, 360 milyarı düşük faizli borç olacak. AB Komisyonu’nun sermaye piyasalarından borçlanmasıyla fon oluşturulacak.
Bu fon ile 1.1 trilyon euroluk 2021-2027 mali çerçeve paketi de kabul edildi. İki paketin toplamı 1.85 trilyon Euro. Biri zamana yayılı olarak kullanılacak. Böylece ABD ve Japonya’nın yanında AB de pandemiye karşı gecikmeli de olsa bir büyük paket açıkladı.
Üzerinde çok zor da olsa uzlaşılan paket, bir anlamda ortaya atılan ama kabul görmeyen koronavirüs tahviliyle benzerlik taşıyor. AB Komisyonu üye ülkeler adına piyasalardan borçlanacak ve elde edeceği kaynağı ülkelerin kullanımına verecek.
EN ÇEVRECİ PAKET
-1.85 trilyona ulaşan paketlerin yüzde 30’u iklimle mücadeleyi doğrudan hedef alan yeşil ekonomiye aktarılacak. Yaklaşık 600 milyar euroluk kaynağın kullandırılmasında Paris İklim Anlaşması ve BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleriyle uyumlu olması şartı aranacak.
-AB’nin üzerinde uzlaştığı paket, temiz ve sürdürülebilir teknolojiler için ayrılan en büyük destek özelliğini taşıyor.
-2023’ten itibaren yürürlüğe konulacak karbon sınırı mevzuatı ile AB’nin belirlediği karbon salınım hedeflerine uymadan üretim yapan ülkelerin ürünlerine ek vergi uygulamasına gidilecek.
AB’YE YENİ ONAY
-Hibe kısmının kısılmasına karşılık fonlardan en çok yararlanacak ülkeler, pandemiden en çok etkilenen İtalya ve İspanya olacak.
-Bütçenin ve yardım fonunun kabul edilmesi ile AB önemli bir testi geçti. Büyük itirazlara rağmen kabul edilmesi bu açıdan önemli bir başarı oldu. Her şeye rağmen AB’nin uzlaşabileceğini de gösterdi.
-Pandemi sırasında birlikte hareket edemeyen ve yardımlaşamayan ülkeler nedeniyle AB’nin geleceği sorgulanıyordu. Bu adımla AB yeniden birlikte hareket edebildiğini ispatladı. Kuzey ile Güney ülkeleri arasındaki derin uçuruma rağmen yola devam etme kararı verdi. Anlaşmanın belki de AB’ye kattığı en önemli desteği bu. Her ne kadar somut olarak ölçülebilen bir destek olmasa da.
BİZE DE ÇOK YARAYACAK PAKET
-Elbette yardım paketinin ekonomiyi canlandıracak bir etkisi olacağı çok açık. Küresel piyasalarda likidite bol ve faizi de son derece düşük, hatta negatif. Buradan düşük maliyetle sağlanacak kaynakla durgun ve gerilemekte olan ekonomilere can suyu verilecek. Bu yapılırken de çevreci alanlara gitmesi sağlanacak.
-AB ekonomilerine katkı verecek, büyümesini artıracak her türlü hamle ve gelişme de Türkiye’ye çok yarar. Çünkü Avrupa en büyük ihracat destinasyonumuz.
-Avrupa pandemi sırasında mal alamadığı için ihracatımız düşüyor. Ekonomilerdeki bir canlanma halinde bizim de ihracatımız yeniden ivmelenebilir. Bizim dahlimizin olmadığı ancak sonuçlarının bizi pozitif yönde etkileyeceği önemli bir gelişmeydi.
VİETNAM’IN STA SÜRPRİZİ
-AB’nin bu tarihi karar gününde Vietnam ile Serbest Ticaret Anlaşması yaptığını da Gökhan Şen’in yazısından öğrendik. Malları, hizmetleri ve kamu alımlarını kapsayan anlaşma Vietnam’a çok şey katacak gibi.
-Pandemi sonrası Çin’deki yatırımlarına ve tedarik zincirlerine alternatif arayan AB ülkelerine aynı coğrafyada gidebilecekleri ikinci adres olacak. Aralarındaki siyasi gerginlikten dolayı Çin’i önceden terk eden Japon doğrudan yarımlarının adresi de Vietnam olmuştu.
TÜRKİYE’YE 3 ETKİSİ
-Dolayısıyla tedarik zincirinden pay aymayı uman Türkiye’nin Hindistan yanında şimdi bir de Vietnam ile rekabet etmesi gerekecek.
-Vietnam STA ile vergilerden kurtularak AB içinde de Türk ürünleriyle rekabet edecek. Çünkü hemen hemen aynı ürünleri ihraç ediyoruz.
-STA sayesinde AB’ye girdiği gibi, Vietnam ürünleri Türkiye pazarına da vergisiz girecek. AB ürünleriyle aynı mevzuata tabi olacak. Rekabet sadece AB pazarında değil, kendi iç pazarımızda da söz konusu olacak.
GÜMRÜK BİRLİĞİ YENİLENMELİ
-Ancak bizim Vietnam pazarında aynı hakkımız olmayacak. 1995 sonunda aceleyle yapılan Gümrük Birliği’nin bizim aleyhimize işleyen yönlerinden biri de bu.
-Dünün bizi çift yönlü negatif etkileyen haberi bu idi .
-Türkiye, Vietnam’ın daha geniş kapsamlı bir anlaşma imzalamasından ve bunun bize olumsuz etkisinden hareketle AB ile Gümrük Birliğini yenilemeyi ve genişletmeyi gündeme getirmeli.
-Üstelik Türkiye’yi yakından tanıyan Merkel’in bu dönem AB başkanlığını yapması da fırsat sunuyor.
